Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2003, Blaðsíða 94

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2003, Blaðsíða 94
Múlaþing Þá sagði hann það til að hann kvað það hégóma að trúa á goð og sagðist þaðan af aldrei skyldu á þau trúa. Og það efndi hann síðan að hann blótaði aldrei. Næst skal drepa á framgang Hrafnkels eftir eldraunina þegar hann hefst til auðs og valda austan heiðar. ’Hrafnkell sat á Hrafnkelsstöðum og rakaði fé saman. Hann fékk brátt miklar virðingar í héraðinu, vildi svo hver maður sitja og standa sem hann vildi. [...] Enginn náði með frjálsu að sitja nema Hrafnkel bæði leyfis að; urðu og allir honum að heita sínu liðsinni, hann hét þeim sínu liðsinni og trausti og lagði svo undir sig allt fyrir aust- an Lagarfljót.’ Um samskipti þeirra Hrafhkels og Sáms meðan báðir sitja að völdum tekur sagan það skýrt fram að þeir fimdust ol't ‘á mannamótum og minntust þeir aldrei á sín skipti.’ Þetta kemur prýðilega heim við heilræði Aristó- tilesar: ‘Skalattu á minnast eftir teknar sættir umliðið sundurþykki’ (Alexanders saga 7). Þær hrottalegu píslir sem Hrafnkell er látinn þola á Aðalbóli virðast í fljótu bragði orka á hann til mildi: ‘Var nú skipan á komin brátt mikil, að maðurinn var miklu vinsælli en áður. Hrafnkell tók hina sömu skapsmuni um gagnsemd og risnu, en miklu var hann nú gæfri maður en fyrr og hægri að öllu.’13 í þráa við þessa lýsingu reynist Hrafnkell jafn grimmur og fýrir eldraunina þegar hann lætur eggjast af orðum griðku á Hrafn- kelsstöðum til að ráða niðurlögum Eyvindar, alsaklauss manns. Hún minnir Hrafnkel á fýrri völd og niðurlægingu: ‘Verður sú lítil virðing sem snemma leggst á ef maður lætur síðan með ósóma og hefúr eigi traust til að reka þess réttar síðan o.s.ffv.’14 Með drápi Eyvindar og sigri yfir Sámi vinnur Hrafnkell allt sem hann hafði áður tapað og tekur þá upp íýrri hætti, þegar hann stóð í manndrápum og bætti engan mann fé: ‘Fyrir Eyvind bróður þinn skulu öngvar bætur koma.’ Hraíhkatli er ekki einungis mikið í mun að endurheimta þau völd sem Sámur hafð svipt hann, heldur vill hann einnig verða sami harðráði höfð- inginn og fýrr; hann vegur saklausan vítis- laust. Hluti í upphefð Hrafiikels að lokum er niðurlæging Sáms: ‘Þú munt sitja kyrr á Leikskála ef þú ofsar þér eigi til vansa, og minn undirmaður skaltu vera meðan við lifúm báðir. Muntu og til þess ætla mega að þú munt lægra fara verða en fyrr.’15 Illa hefur Hrafnkatli liðið meðan ‘smá- maðurinn’ Sámur fór með goðorð og taldist jafningi Hrafnkels. 13Hér er glögglega gefíð skyn að líkamlegar þjáningar Hrafhkels hafí breytt honum til hins betra, enda er um að véla hugmynd sem fólgin er í orðtakinu að berja e-n til batnaöar, að lemja úr kauða hvers konar illsku og ófagnað. Ólafs saga helga segir frá för konungs upp í Raumaríki, þar sem bændur höfðu her manns. ‘En er þeir fundust ortu bændur þegar á til bardaga, en brátt brann hlutur þeirra við og hrukku þeir þegar undan, og voru þeir barðir til batnaðar því að þeir tóku þegar við kristni.’ Glöggum lesendum Knytlinga sögu (149) hefur jafnan þótt mikið koma til orða Asbjamar jarls sem hvetur Knút konung til að fara með mikið lið á hendur ótrúum bændalýð. Vœri þá níðingar barðir til batnaðar. andstæðu við Hrafnkel, sem lætur umsvifalaust eggjast af orðum griðkonu sinnar og fara að Eyvindi sem aldrei hafði gert honum neitt til miska, hlýðir Bjami á Hofi rólegur á konu sína þegar hún hvetur hann til að hefna þriggja heimamanna hans sem Þorsteinn hafði vegið. Bjami bendir henni á að þeir voru engan veginn saklausir. Morguninn eftir fer hann einn síns liðs til Sunnudals að heyja einvígi við Þorstein (Þorsteins þáttur stangarhöggs). ^Slík ummæli minna á orð Magnúss berfætts þegar hann deildi á óhlýðni lendra manna: ‘Heyrir það til konungs tign að lægja uppgang og ofurkapp sinna undirmanna ef þeir kunna eigi að meta sig sjálfír.’ (Fornmanna sögur VII, bls. 22). 92
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Múlaþing: byggðasögurit Austurlands
https://timarit.is/publication/1153

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.