Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2003, Page 62

Múlaþing
2. mynd. Vörp á Lónsheiði séð frá Snjótindi. Rjúpnadalsfjall og Hrossatindur, jjcerst Reyðarártindur og
jjallgarðurinn sunnan Lóns.
vísu til að svartidauði hafi á 15. öld borist til
Austíjarða um Norðurland en bólusóttin
sem kom út á Vestfjörðum 1635 barst þang-
að úr báðum áttum 1636. Ami Magnússon
getur þess í bréfi til Bjöms biskups Þorleifs-
sonar í Skálholti 27. desember 1707 að töf
hafi orðið á að bólan 1707 bærist úr Homa-
firði austur fyrir Lónsheiði, en á Austljörð-
um varð bólusóttin síðan landlæg til ársins
1709. Niðurstaða Haraldar Briem er eftir-
farandi: „Af þessum heimildum verður ekki
ráðið að Lónsheiðin hafi verið sá tálmi á
útbreiðslu farsótta sem Olavíus vill vera
láta. Hún kann þó að hafa hægt á útbreiðsl-
unni tímabundið á stundum.“
Úrkomusamt er á Lónsheiði og þoka þar
eflaust algengari en gerist á láglendi í þess-
um landshluta. Hefur sú gráa angrað ferða-
menn fyrri tíðar sem ekki áttu um annan
kost að velja. Hins vegar er margt að skoða
á þessum ijallvegi sem og á Starmýrardal
og grennd. Af heiðarvarpinu er fallegt út-
sýni suður yfir Lón og fríðir fossar í ám og
lækjum er þangað falla.
í túninu á Þvottá
A bænum Þvottá í Alftafirði em minjar
sem tengjast nafhi Þangbrands kristniboða,
þess er skírði Síðu-Hall og hans fólk sumarið
997 að talið er, en áður hét bærinn að A.
Þvottá var prestssetur til ársins 1755 að það
var niður lagt að konungsboði og kirkjan
felld af 1765. (Prestatal ogprófasta á Islandi
I, 1949, s. 33). Kirkjutún heitir ofan til í
gamla túninu og „syðst í því Kirkjuhóll og
stóð þar kirkjan. Norður af Kirkjuhólnum
kirkjugarðurinn“ segir Guðmundur Eyjólfs-
son í ömefnaskrá sinni frá 1957. „Þá [er] í
norður inn og vestur að heimreiðinni Hvolpa-
balar. Vestan heimreiðarinnar var hesthús,
60