Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2003, Page 113

Brú á Jökulsá hjá Hákonarstöðum
Flutningur cfnisins á brúarstað
Eftir þessar bréfaskriftir er höfundi ekki
handbær gögn um frekari ráðagerðir oddvita
og sýslumanns með flutninginn. Ljóst er að
ekki tókst að koma honum á veturinn 1906-
7, sem líklega stafaði af því að ásættanlegt
tilboð að þeirra mati hafi ekki fengist,
samanber upphaflega afstöðu þeirra og því
frestaðist hann til næsta vetrar. í bréfi
sýslumanns til Jóns landsverkfræðings, sem
síðar getur, þar sem hann ræðir um kostn-
aðinn við flutninginn ber hann íyrir sig ytri
aðstæður, þ. e. snjóleysi, sem hafí valdið því
hversu dýr hann varð. Hann minnist ekki á
þetta stapp við að ná niður tilboðum meðal
bænda. Samkvæmt kostnaðaryfírliti sýslu-
manns yfír brúasmíðina,K4° sáu Vopn-
firðingar um flutninginn að Háreksstöðum
fyrir 1292,93 kr., sem gerir 4,90 kr. á hest-
burðinn, en oddvitinn vildi meina að 4 kr.
ættu að duga, sem fyrr getur. Hvernig samið
var við Vopnfírðinga liggur ekki fýrir. Hvað
Jökuldælir, sem tóku við frá Háreksstöðum,
fengu fyrir sinn hluta eru ekki sundurliðuð
gögn um, en ef það hefur verið í samræmi
við það, sem oddviti mat að hálfu miðað við
Vopnfirðingana (2 kr. á móti 4 kr.), þá hefði
það átt að vera um 650 kr. Þá hefúr allur
flutningurinn kostað sem næst 1950 kr. en
tilboð bænda á Jökuldal var uppá 1850 kr.,
sem fyrr getur. Hvort þeim hefði tekist að
standa við það er óvíst. Það hefði trúlega
orðið þeim þungt í skauti vegna umfangs
flutningsins, þó ekki væri annað.
Samkvæmt yfirlitsreikningi oddvita við
brúna telur hann upp greiðslur til 23 manna
á Jökuldal uppá 1334,60 kr.S41 Þama hlýtur
að vera um að ræða flutning og vinnu við
brúarsmíðina í bland. Af þessu má vera
ljóst, að í flutningnum hafa tekið þátt marg-
ir bændur og af heildarkostnaðinum má
ráða, að upphaflegar verðhugmyndir, bæði
oddvita og sýslumanns, hafa ekki staðist,
því þeim virðist ekki hafa tekist að ná niður
verðinu frá tilboðum, sem þeir fengu í
upphafi. Svo er að sjá að flutningurinn hafí
endað sem einhvers konar samstarfsverk-
efni bænda undir forystu stjómvalda, a. m.
k. á Jökuldal. Það hefur verið óheppni ef
færið hefur verið miklu verra til flutnings
veturinn 1907-8 en fyrri veturinn, þegar
upphaflega stóð til að hann færi fram, og
það hafi verið ástæðan fyrir verði, sem varð
jafnvel ennþá hærra en það, sem sýslu-
maður taldi „fjarstæðu" í bréfi sínu 9.
janúar 1907. Varla hafa bændur viljað baka
sér óvild oddvita og sýslumanns með að
hafa uppi óhóflegar fjárkröfur í þessu máli
og haft samtök um slíkt. Oddviti og sýslu-
maður em að reyna að gera sitt besta til að
brúin verði ekki dýrari en nauðsyn krefur
og varla hafa þeir viljað að bændurnir
sköðuðust á sínum hluta, sbr. bréf oddvita
frá 19. febrúar. Því er helst að sjá, að þetta
sé dæmi um að óviss kostnaður vill oftast
verða meiri, þegar til kastanna kemur, en
menn ætla í upphafí.
Flutningurinn fór firam veturinn 1907-8.
Hann var með sleðum með hestum fyrir, því
ekki var önnur flutningatæki að hafa og var
venjuleg aðferð við að flytja þungavöru. Af
frásögnum af fyrstu brúasmíðum hér á landi
má sjá, að stór hluti erfíðleikanna við fram-
kvæmdimar hefúr verið vegna flutnings
brúarefnisins, bæði timburs og stáls og
einnig sements, sem var viðkvæmt í flutn-
ingi. Það er ekki að furða, þegar aðeins
hestar voru til ráðstöfunar og víðast veg-
leysur, sérstaklega á fjallvegum, og á leið-
inni varð að reikna með óbrúuðum ám og
lækjum. Þótt stílað hafí verið á harðfenni
hefur því ekki verið að treysta og viðbúið
að til kæmu tafír og bið. Flutningatæknin
þarna var þó á hærra stigi en notuð var við
byggingu Ölfusárbrúar 1891, því þar drógu
menn ækið sjálfir.p42