Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2003, Page 151

Silf'urrósir í svörtu flaueli
Niðurstöður
Síðan á 19. öld hafa a.m.k. þrjú raun-
sæistímabil gengið yfir íslenska ljóðlist.
Öll stóðu þau fremur stutt og skildu eftir sig
lítil merki til frambúðar. Stefnur, þar sem
tilfmningar og reynsla einstaklinga er í
brennidepli, eins og t.d. í rómantíkinni
gömlu og nýrómantík, hafa notið meiri við-
urkenningar og markað mun dýpri spor í
íslenska ljóðagerð.
Hér að ffaman hefur alloft verið vitnað í
ljóðasafnið Raddir að austan sem ætla má
að gefí nokkra hugmynd um hvemig staðan
er hér íyrir austan í aldarlok. Að vísu verður
að taka með í reikninginn að oft er mats-
atriði hverja á að kalla „austfirsk“ skáld og
hverja ekki. Þá verður að hafa í huga að
Raddir að austan var hugsuð sem eins
konar hliðstæða annarrar bókar, Aldrei
gleymist Austurland, sem út kom um miðja
öldina, og einkennast ljóðin í henni mjög af
áttahagadýrkun í nýrómantískum anda. Því
má segja að þeir sem stóðu að Röddum að
austan hafi boðið upp á að sagan myndi
endurtaka sig í þeirri bók enda varð sú
raunin. Astæðan er ekki síst sú að brott-
fluttir Austfírðingar em mjög áberandi í
bókunum báðum og eru ósparir að tjá
tilfmningar sínar til fornra heimkynna. Að
átthagarómantík frátaldri ber mest á kvæð-
um þar sem fetað er í fótspor Snorra Hjart-
arsonar og lærisveina hans en skilin þama á
milli em engan veginn glögg.
Landsbyggðin virðist lítt freista skálda
til búsetu og nú mun varla lengur deilt um
það að í borgarsamfélögum þrífst menning-
in best. Vissulega er það dapurleg niður-
staða, ef rétt reynist til frambúðar, að til
þess að blómstra sem ljóðskáld þurft menn
helst að búa á suðvesturhorninu. Kannski er
þetta að breytast með auknum menntunar-
tækifæmm úti á landi og fjölbreyttara at-
vinnulífi. Hin síðustu ár hefur verið vax-
andi vilji hér austanlands til að leggja íjár-
magn í menningarstarfsemi. Mikill kraftur
er í Félagi ljóðaunnenda á Austurlandi og
hafa þeir sem að félaginu standa unnið
þrekvirki í útgáfustarfí. Þá er bersýnilegt að
menntastofnanir draga venjulega að sér
skáld og listamenn. Við Menntaskólann á
Egilsstöðum hafa t.d. starfað þó nokkur
skáld: Einar Ólafsson (f. 1949), Gunnar
Hersveinn (f. 1960) og nú síðast Sigurður
Ingólfsson (f. 1966).51 Þá hafa nemendur
gefið út talsvert af ljóðabókum, bæði með-
an þeir námu við skólann og eftir það.
Myndist öflugur háskólakjami á Austur-
landi má búast við enn frekari þróun í þá átt
að ljóðskáld fái hér þrifist, njóti viðurkenn-
ingar samfélagsins og beri ríkulegan ávöxt.
Á páskum 2003
5 ^Eftir Einar hafa m.a. komið ljóðabækumar Litlastútkan og brúðuleikhúsið (1971), Öll réttindiáskilin (1972), Drepa, drepa...
(í samvinnu við Dag Sigurðarson) 1974 og Sólarbásúnan 1986. Gunnar Hersveinn hefur gefið út þrjár ljóðabækur og heitir sú
síðasta / regnhorg htjóðra húsa og kom út á Egilsstöðum 1993. Siðasta Ijóðabók Sigurðar heitir Þrjá sólir og kom út sl. vor.
149