Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2003, Page 158

Múlaþing
1815 þá er Ingibjörg óákærð í hegðun en
kunnáttan slakari, hún er „fáfróð, dauf.“ Sr.
Einar Bjömsson hafði brauðaskipti við sr.
Sigfús Finnsson í Þingmúla og fluttist Sig-
fús í Hofteig vorið 1816. Svo er að sjá sem
þegar hafi tekist vinátta með sr. Sigfúsi og
Gísla á Hvanná. Gísli er skímarvottur bama
prests og kirkjubókin ber með sér að gott er
á milli bæjanna. Enda fær Hvannárheimilið
alla tíð góðan vitnisburð hjá sr. Sigfúsi.
Eftir að Ingibjörg kemur aftur í Hvanná frá
Brekkuseli fær hún þann vitnisburð að hún
sé þæg og trú og stundum er hún sögð greind.
Gunnlaugur Jónsson kom eins og fyrr
sagði í Hvanná 1809 og er sagður þægilegur
í umsögn prests. Arið eftir 1810 finnst hann
ekki í Hofteigssókn sama á við árin 1812 og
1813. Þessi ár er hann væntanlega í vinnu-
mennsku utan Jökuldals. Hann er vinnu-
maður á Hauksstöðum á Jökuldal 1814 og
1816. ÁHvanná erhannl811, og síðan ó-
slitið frá 1817 til 1829. Hann fær undantekn-
ingarlaust góðan vitnisburð, talinn góð-
lyndur, geðgóður, ekki illa að sér, hlýðinn,
skynugur, hæglyndur og dagfarsgóður, ráð-
vandur. Breyting verður á umsögn sr. Sig-
fúsar 1825, þann 24. maí það ár lýkur hann
við húsvitjunarskýrslu þess árs. Þá fær
Gunnlaugur umsögnina „geðveikur, þó
gæðamaður, sæmilega skynugur.“ Vorið
1826 er hann „hæglátur en geðveikur“, og
1827 „ráðvandur en geðveikur. Vel greindur.“
Vorið eftir er geðveikin horfin, Gunn-
laugur Jónsson er þægur og góðlyndisgjam
og 1829 í síðasta skiptið sem sr. Sigfús
skráir umsögn um Gunnlaug Jónsson í
kirkjubók Hofteigs „fróður og greindur.“
Ingibjörg Bjamadóttir ól dreng 9. janúar
1824, hann var skírður sama dag og hlaut
nafnið Bjöm. Ingibjörg lýsti föður að bam-
inu Gunnlaug Jónsson og var þetta hans
þriðja en hennar fyrsta frillulífisbrot. Sú
staðreynd að Gunnlaugur hafði með þessu
orðið þrisvar sinnum brotlegur kann að
skipta máli þegar framhaldið er skoðað.
Bimi Gunnlaugssyni varð ekki langra líf-
daga auðið, hann dó 1. desember 1825 úr
„hósta og andþrengslum.“ Þegar séra Sigfús
Finnsson skráir andlát Bjöms í kirkjubókina
segir hann „sonur Gunnlaugs Jónssonar á
Amórsstöðum þess sinnisveika.“
Rúmum tíu mánuðum eftir dauða Bjöms
elur Ingibjörg annan dreng. Það var 15.
september 1826 sem Bjöm Sæmundsson fæð-
ist. Hann er kenndur Sæmundi Vilhjálmssyni
og er það hans fyrsta hórdómsbrot. Kirkju-
bókin segir að foreldramir séu vinnuhjú á
Amórsstöðum, í sakeyrisreikningum segir
prestur hins vegar að Sæmundur sé vinnu-
maður á Torfastöðum í Hlíð.
Sæmundur Vilhjálmsson var vel kunnur
heimilisfólkinu á Arnórsstöðum. Hann
réðist í vinnumennsku til Gísla á Hvanná
1813, hann hafði þá með sér Ásgrím son
sinn, en Olöf Pétursdóttir eiginkona hans
var þá á Geirastöðum í Tungu. Þau Sæm-
undur og Olöf virðast hafa skilið að skipt-
um 1813 eða fyrr og óvíst að þau hafi
nokkurn tímann tekið upp sambúð aftur.
Sæmundur var vinnumaður á Hvanná
óslitið til 1821 þegar hann fer í Surtsstaði í
Hlíð. I Hlíðinni er hann vinnumaður til
1829. Við skoðun á hreppsbók Jökuldals-
hrepps virðist hann eiga nokkrar kindur og
oftast greiðir hann einhverja lausaljártíund.
I ómagafærslum hreppsbókar Jökuldals
1824 og 1825 kemur fram að Bjöm Gunn-
laugsson fær meðgjöf frá hreppnum og að
fátækratíund Gísla á Hvanná gengur til
framfærslu Bjöms. Þessu er á annan veg
farið með Bjöm Sæmundsson, þótt leiða
megi líkum að því að hreppsyfirvöld hafi
reynt að kreija Sæmund Vilhjálmsson um
meðlag, finnast þess engin dæmi að Bjöm
Sæmundsson hafi verið á sveitarfiramfæri.
Þegar Bjöm Sæmundsson fæddist var
156