Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2016, Blaðsíða 59

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2016, Blaðsíða 59
Berggrunnur Breiðuvíkur Mynd 20: Hlíðin umhverfis Aura og Kerlingarjjall. Aurar nefnist hœðin rétt vinstra megin við miðja mynd. 1 láglendri hlíðinni hægra megin við miðja mynd er Kerlingarfjall og lengst til hœgri sést í Grenmó. Líklegast er að súra bergið sem myndar Bálksíjallaraðir séu nokkrir súrir hraungúlar sem liggi þama á svipuðum slóðum og hafi komið upp með tiltölulega stuttu millibili, en inn á milli þeirra hafi mnnið basalthraun. Fjallaröðin hefur mjög áberandi norðaustlæga stefnu. Ummyndun berggrunnsins er talsverð á öllu þessu svæði innan norðurhluta rann- sóknarsvæðins, en þó sérstaklega innst í dalnum. Erfitt er í sumum tilfellum að segja til um hvort um basalt eða súrt berg sé að ræða og súra bergið er víða kísilrunnið. A melunum austan undir Marteinshnjúk má fínna ópal- brot, og jaspis í dalbotninum. Berggangar úr basalti sem koma fyrir innst í dalnum (og í Moldarbotnum) era víða það ummyndaðir að bergið er ljósgrátt og yfír í brún- eða grænleitt í fersku brotsári, en veðrunarkápan er áberandi brún. Tekið var sýni af slíkum berggangi og sýndu rannsóknir að aðeins um 40% bergsins em upprunalegar steindir, sem og að mjög lítill kísill er eftir í berginu. A nokkmm stöðum fellur (það sem líklega er) ókristallaður kísill út úr lindarvatni og myndar hvítar eða Ijósar útfellingar á steinum og gróðri. Þetta er mest áberandi í Stóralæk þar sem undirlag lækj- arins og grjót í farvegi hans er alveg húðað þó nokkra leið niður hlíðina (sjá mynd 19). Ekki var hægt um vik að frnna góðar opnur á svæðinu umhverfis Aura og Kerlingarljall vegna lausra jarðlaga sem hylja berggrunninn. Auk þess er ummyndun bergs sumstaðar slík að ekki er með vissu hægt að greina bergið. Óvissa á þessu svæði á berggrunnskortinu (sjá síðar í greininni á mynd 27) er því talsverð. Sjá má yfirlitsmynd af svæðinu á mynd 20. Þóleiítbasalt virðist mynda stærstan hluta berggrunnsins og finnst víða í opnum, en einnig er nokkuð af súru bergi. I fæstum til- fellum er gott að gera sér grein fyrir hvemig súm myndanir liggja miðað við jarðlagahalla á svæðinu. Austur af Kerlingarfjalli er betra að gera sér grein fyrir legu jarðlaga þó enn sé um talsverða óvissu í túlkun að ræða. Efsti hluti Kerlingarfjalls (sem sjá má á mynd 21) er þunnur Iagskiptur stafli af þóleiítbasalt- hraunum, súrum hraunum og bergi sem virðist vera tlikruberg. Staflinn hefur verið rofínn í hyrnu og hallar lögunum í henni um 21° SV, en norðan megin í fjallinu og rétt vestan við hyrnuna virðast þó koma fram lárétt þóleiítbasaltlög. Niður til suðvesturs frá Kerlingarijalli liggurmjög áberandi hryggur. Eftir honum endilöngum má á yfirborði fínna brot af flikruberginu sem sést í hyrnunni. Passar það við strikið og jarðlagahallann að lagið komi þarna fram og þar sem bergið veðr- 57
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Múlaþing: byggðasögurit Austurlands
https://timarit.is/publication/1153

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.