Morgunblaðið - 21.08.2021, Side 42

42 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. ÁGÚST 2021
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Sýningin Unheard of verður opnuð í
dag, laugardag, milli kl. 14 og 18 í
galleríinu Kling & Bang í Marshall-
húsi og má á henni sjá og heyra ný
verk eftir Erik DeLuca, í samvinnu
við Julius Rothlaender og Melittu
Urbancic, og Þórönnu Dögg Björns-
dóttur í náinni samvinnu við Derrick
Belcham.
Með sýningunni „teygir listafólkið
sig frá hljóðverkum sínum yfir í sam-
ræðuferli við hljóð – og eða þagnir –
með snertingu og í nærveru, fjarveru
og tilhugsun líkama sem hreyfast um
mismunandi rými“, eins og segir í til-
kynningu og er upphafspunktur sýn-
ingarinnar sagður liggja í þeirri
hreyfingu. Rannsóknir, skáldskapur,
hljóðupptökur, skjalagreining,
plönturæktun og alltumlykjandi
hljóðinnsetning er það sem blasa
mun við sýningargestum. Báðir lista-
mennirnir unnu í samvinnu við aðra
listamenn og einstaklinga við gerð
verkanna og eru þeir fjölmargir og
úr ólíkum fræði- og starfsgreinum.
Innri hljómur
Það er mikið havarí þegar blaða-
mann ber að garði í Kling & Bang á
fimmtudegi, unnið af kappi í öllum
rýmum að uppsetningu verka. Við
innganginn má sjá fjölda lítilla
gróðurpotta og er þar verið að sá
melgresi. Í öðru rými stendur maður
uppi í stiga og málar stóran þríhyrn-
ing á vegg og í einu hangir netakúla
niður úr lofti, fest með snæri.
Becky Forsythe, annar tveggja
sýningarstjóra, brosir þegar blaða-
maður nefnir að mikið gangi á og
fullvissar hann um að sýningin verði
svo til tilbúin næsta dag, þ.e. á föstu-
degi, í gær. Hinn sýningarstjórinn,
Ana Victoria Bruno, er ekki á land-
inu og verður því fjarri góðu gamni
við opnunina.
Inni í innsta sal er Þóranna önnum
kafin við undirbúning en blaðamaður
fær að trufla hana í örfáar mínútur
og ræða við hana um sýningu þeirra
Eriks DeLuca.
Við byrjum á titlinum en hann er á
ensku þar sem báðir sýningarstjór-
arnir eru enskumælandi. Hann má
skilja á tvo vegu, annars vegar að hér
sé eitthvað á ferðinni sem hafi áður
verið óþekkt og einnig eitthvað sem
ekki hafi heyrst áður.
„Þetta er svona innri hljómurinn,“
útskýrir Þóranna. Þau Erik DeLuca
vinni bæði mikið með hljóð í sínum
verkum, séu að miðla því með marg-
víslegum hætti. „Þessi tilvísun í eitt-
hvað sem þú hefur ekki heyrt áður á
líka við um þetta sem hljómar innra
með manni þegar maður er að túlka
eitthvað sem maður skynjar í hljóð-
umhverfinu. Hvernig maður túlkar
það innra með sér og býr síðan eitt-
hvað nýtt til úr því,“ útskýrir hún.
Erik DeLuca er mynd- og tón-
listarmaður sem vinnur með gjörn-
inga, skúlptúr og texta, í samræðu
við samfélagslegar venjur og gagn-
rýni, segir í tilkynningu, er nú um
stundir gestaprófessor við tónlistar-
og margmiðlunardeild Brown-
háskóla í Bandaríkjunum og heldur
fyrirlestra í grunnnámi við Rhode
Island-hönnunarskólann.
Þóranna er hljóð- og myndlistar-
maður og tónskáld og tónlistar-
flytjandi, lauk burtfararprófi í klass-
ískum píanóleik frá Tónlistarskóla
FÍH og er með BA-gráðu í hljóð- og
myndlist frá Konunglega listaháskól-
anum í Haag og M.Art.Ed-gráðu í
kennslufræði lista við Listaháskóla
Íslands.
Derrick Belcham er svo kana-
dískur kvikmyndagerðarmaður sem
hefur hlotið alþjóðlega viðurkenn-
ingu fyrir gerð heimildarmynda og
tónlistarmyndbanda og hefur unnið
með listafólki á borð við Philip Glass,
Steve Reich, Laurie Anderson og
Paul Simon og hundruðum annarra
við tónlist, dans, leikhús og
byggingarlist og unnið verk og hald-
ið fyrirlestra við virtar listastofnanir.
Sýnendur hafa því komið við í fleiri
listgreinum en myndlist og segist
Þóranna hafa farið þverfaglegu leið-
ina og þreifað fyrir sér í ýmsum miðl-
um. Hún er spurð að því hvort tón-
listin hafi smitast mikið yfir í mynd-
listina hjá henni og segir hún svo
vera. Tónlistin sé enda afar góður
grunnur og hún sæki mikið í tónlist-
arnám sitt þegar kemur að því að
búa eitthvað til.
Mikil samvinna
Blaðamaður nefnir að í tilkynn-
ingu sé mjög mörgum einstaklingum
þakkað fyrir örlæti sitt og samvinnu,
fólki úr ólíkum áttum. „Það eru ýms-
ir og veistu af hverju?“ segir Þór-
anna um þann langa lista og blaða-
maður segist ekki geta svarað því.
„Þessi verk byggjast mjög mikið á
samvinnu, sérstaklega stærri verkin.
Það eru tvö veigameiri verk á sýn-
ingunni, eftir okkur Erik, sem maður
gerir ekkert einn. Þetta er ofsalega
mikið samtal í báðum verkunum,
milli tveggja einstaklinga eða fleiri,
um mikilvægi eða ekki mikilvægi út-
komunnar, hvernig sem maður túlk-
ar það,“ svarar Þóranna. „Svo er
þetta líka bara þannig að við lista-
fólkið þurfum að reiða okkur svolítið
mikið á samstarfsvilja annarra,“
bætir hún við. Samstarfið og að-
stoðin geti verið af ýmsu tagi.
Eitt verkanna á sýningunni er
hljóð- og myndverk sem Þóranna
gerði með vini sínum, Derrick Belch-
am. „Hann er búsettur í New York
og kom hingað sérstaklega til að taka
þetta verk upp með mér,“ segir Þór-
anna. Belcham hafi lagt á sig gríðar-
mikla vinnu en geti því miður ekki
verið viðstaddur opnunina.
Þóranna segist líka vera með
skúlptúr á sýningunni, í annarri inn-
setningu, sem hafi verið smíðaður
eftir hennar forskrift og í öðru verki
vitnar hún í texta eftir heimspeking-
inn Þorvarð Árnason. DeLuca fékk
Árna Heimi til að skrifa texta fyrir
sig og þannig mætti áfram telja hvað
varðar samvinnu listafólksins við fólk
úr öðrum greinum.
Loksins opnun
Til stóð að opna sýninguna í janúar
en vegna kófsins hefur opnun verið
frestað í tvígang. En allt er þá
þrennt er og nú á loksins að opna
sýninguna.
„Þetta er svolítið svakalegt,“ segir
Þóranna um þessar frestanir en hún
segist þó ánægð með að geta loksins
lokið þessu ferli með sýningaropnun.
„Ég held að verkin mín tali algjör-
lega inn í þennan tíma, þau eru mikið
að snerta á þessu, hvernig við skynj-
um umhverfið og þessu samtali við
heildina sem við náum stundum að
fara í og stundum ekki,“ segir Þór-
anna um kófið. Augnablikshughrif
sem veiti fólki innsýn og bjóði upp á
nýjan skilning á umheiminum.
Frekari fróðleik um sýninguna og
galleríið má finna á this.is/klingog-
bang.
Morgunblaðið/Eggert
Ĺistafólk Þóranna Dögg Björnsdóttir, Becky Forsythe og Erik DeLuca í Kling & Bang-galleríinu.
Augnablikshughrif sem veita innsýn
- Rannsóknir, skáldskapur, hljóðupptökur, skjalagreining, plönturæktun og alltumlykjandi hljóð-
innsetning koma við sögu á sýningunni Unheard of í galleríinu Kling & Bang sem opnuð verður í dag
Ljósmyndakeppni
mbl.is
Vilt þú vinna farsíma frá Samsung eða
glæsilegan ferðavinning frá Icelandair?
Allar myndir sem sendar eru inn birtast á mbl.is og þemað er flug.
Það er líka hægt að taka þátt á Instagrammeð myllumerkinu #mblflug
1.-2. Sæti Samsung Galaxy s21+
3. Sæti 100.000 kr. gjafakort frá Icelandair
Chuck Close, einn þekktasti mynd-
listarmaður Bandaríkjanna síðustu
áratuga, er látinn 81 árs að aldri.
Close sló í gegn á áttunda áratugn-
um fyrir flennistór raunsæisleg
málverk, portrettmyndir sem
sýndu einkum hann sjálfan og aðra
listamenn í hans nánasta umhverfi.
Fyrstu árin málaði hann í ofur-
raunsæislegum stíl en þróaði nálg-
unina með margvíslegum hætti.
Árið 1988 sprakk æð í mænu
Close og lamaðist hann við það upp
að hálsi. Hann fékk þó aftur mátt í
handleggina að hluta og náði, þótt
hann væri í hjólastól, að halda
áfram að mála með penslana festa
við hendurnar. Verkin breyttust við
það en þóttu áfram heillandi.
Fyrir fjórum árum stigu fram
nokkrar konur sem Close hafði
málað í vinnustofu sinni og ásökuðu
hann um að hafa áreitt sig kyn-
ferðislega með særandi og ljótum
munnsöfnuði. Vegna þess hætti
Þjóðarlistasafnið í Washington DC
við að setja upp stóra yfirlitssýn-
ingu á verkum hans.
Raunsæismálarinn Chuck Close látinn
AFP
Portrettmálari Árið 2008 þyrptust gestir á
sýningu á þá nýrri sjálfsmynd Close.
Kammerhópur-
inn Cauda Coll-
ective heldur
tónleika á Sígild-
um sunnudögum
í Norðurljósasal
Hörpu á morgun,
sunnudag, kl. 16
og er þema tón-
leikanna „Að
fanga frelsið“.
Hópurinn veltir
því fyrir sér, í samstarfi við Ingi-
björgu Friðriksdóttur tónskáld,
hvað verði um sköpunarkraftinn í
frelsissviptingu og hvernig lista-
menn hafi í gegnum tíðina skapað
frelsi fyrir sköpunarþörf sína í ein-
hvers konar hliðarveruleika á með-
an þeir sátu í fangavist. Flutt verða
ný og gömul verk sem tengjast
föngum og frelsi, m.a. Kvartett um
endalok tímans eftir Olivier Messia-
en, sem var saminn og frumfluttur í
fangabúðum nasista árið 1941, og
frumflutt verður nýtt verk eftir
Ingibjörgu Friðriksdóttur sem
byggist á bréfaskriftum bandarísks
hermanns í síðari heimsstyrjöld.
Miðasala fer fram á Tix.is.
Frelsið fangað með Cauda Collective
Ingibjörg
Friðriksdóttir