Saga - 2016, Side 44

Það þýðir að lesbíur þurfi ekki aðeins að glíma við sömu vandamál
og hommar og gagnkynhneigðar konur heldur bætist við erfiðleikar
sem hinir hóparnir tveir þurfa ekki að kljást við. Margfeldisáhrif eigi
sér stað en af þeirri hugmynd er hugtakið margföld mismunum (e.
multiple discrimination) dregið. Lesbíur níunda áratugarins voru að
einhverju leyti meðvitaðar um að þær byggju við slíkt ástand. T.a.m.
sagði Lilja Steingrímsdóttir eftirfarandi, í Helgarpóstsviðtalinu fræga
árið 1983, er hún var innt eftir því hvers vegna lesbíur væru minna
áberandi en hommar:
Ég held að það sé hægt að leita skýringa á því í kúgun kvenna yfirleitt.
Það er ekki nóg með að lesbíurnar séu lesbíur, heldur eru þær líka kon-
ur. kúgunin verður tvíþætt. Það er því ekkert undarlegt þótt starfs -
hópar lesbía hafi oft sprottið upp úr kvenréttinda- og rauðsokka hóp -
um. Lesbían er fyrst og fremst kona. Allt sem konum kemur við, kemur
henni við líka — en svo bætist meira við.116
Þá sögðu elísabet Þorgeirsdóttir og Stella Hauksdóttir, í viðtali við
sama blað árið 1985, að konur í stjórn Samtakanna ’78 þyrftu að berj-
ast á tvennum vettvangi, „sem lesbíur og sem konur“.117 Með stofn-
un Íslensk-lesbíska myndaðist loks vettvangur til að ræða þessa
sérstöðu. eins og kristín Svava Tómasdóttir sagnfræðingur hefur
nefnt var orðaforðinn til að tala um samkynhneigð sem eitthvað
annað en óeðli takmarkaður á þessum árum. Samtökin ’78 reyndu
að búa til orðaforða sem lýsti lífi og tilfinningum samkynhneigðra
en þar voru lesbíur enn jaðarsettar um miðbik níunda áratugar -
ins.118 Íslensk-lesbíska var þannig mikilvæg tilraun til að takast á við
margfalda mismunun lesbía og jafnframt skapa vettvang sem brú -
aði kvennahreyfinguna og réttindabaráttu samkynhneigðra.
Íslensk-lesbíska var afar skammlíft og varð ekki upphafið að les-
bískri-femínískri hreyfingu sem einkenndi aðra bylgju femínisma
víða erlendis. Þegar spurt er um ástæður þess að svo varð ekki
verður að geta þess að tiltækar heimildir gefa ekki tilefni til mjög
afgerandi fullyrðinga. Þó veita þær innsýn í ákveðna þætti sem
höfðu áhrif á þróunina hér á landi.
íris ellenberger42
116 Helgarpósturinn 18. febrúar 1983, bls. 4.
117 Helgarpósturinn 5. desember 1985, bls. 27.
118 kristín Svava Tómasdóttir, „Sögur af mér — eða því sem ég gæti orðið. Af
bókasafni Samtakanna ’78“, Hinsegin saga: Greinasafn um hinsegin sagnfræði
[vinnutitill].
Saga haust 2016.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:12 Page 42