Saga - 2016, Page 182

„Minnisvarði var í haust reistur á leiði landshöfðingja Bergs sáluga
Thorbergs. Hefur steinhöggvari Schau búið hann til. Minnisvarðinn er
úr stein, fallegur og vel gerður, og sýnir það, að ekki þarf að leita til
útlanda til þess að fá fallega minnisvarða og þess konar“ […] Þetta var
stærsti steinninn úr íslenzku grágrýti sem enn hafði verið reistur í
Hólavallagarði.“
Þegar við Kirkjugarðsmaðurinn minn fórum að bera saman steininn
hennar Bjargar og stóra minnismerkið yfir Berg, biskupstengdason-
inn, kom ýmislegt merkilegt í ljós. Meðal annars það að Bjargar -
steinn er líka úr grágrýti og leturskriftin algerlega sambærileg á
báðum steinum þó svo að stærðarmunurinn sé allt að því yfirgengi-
legur. Böndin fóru nú aftur að berast að biskupsfjölskyldunni og þá
sérstaklega ekkjunni elínborgu. Ég velti því fyrir mér hvort hún
hefði bara haldið áfram viðskiptum við Júlíus Schau og fengið hann
til að búa til legstein yfir vinnukonu foreldra sinna árið eftir. Það var
hins vegar ólíklegt því elínborg flutti til kaupmannahafnar snemma
það ár og Björg lést ekki fyrr en í september. einnig kemur það fram
í heimildum að systurnar Þóra og elínborg hafi verið afar nánar
hvor annarri og elskar að foreldrum sínum, þannig að ekki er gott
að átta sig á hver úr fjölskyldunni átti þá hugmynd að minnast
Bjargar vinnukonu með legsteini. Það varð úr að Kirkjugarðs maður -
inn kallaði til sín einn mesta fagmann á sviði steinhöggs á Íslandi
og bað hann að líta á báða steinana. Hann var sammála okkur um
letur skriftina, hún væri sú sama á báðum steinum, en benti svo á
skemmd í litla steininum. Steinsmiðurinn velti því fyrir sér hvort
hún hefði ekki angrað Júlíus Schau á sínum tíma, hvort hann hefði
getað talið legsteinninn vel heppnað steinhögg.
Allt voru þetta mikilvægar upplýsingar en leystu samt ekki
alveg gátuna um steininn hennar Bjargar. ennþá var hægt að horfa
á steinana tvo og hugsa „af hverju“, „hvers vegna“ og svo var það
nýjasta spurningin: „hver eru tengslin á milli stóra steinsins og litla
steinsins. er það bara sami smiðurinn eða er þarna eitthvað annað á
ferð inni?“
einhvern tíma og einhverra hluta vegna varð það svo úr að
Kirkju garðsmaðurinn mældi upp stóra minnismerkið. Hann skoðaði
hvern hluta þess fyrir sig en Björn Th. lýsir þeim á eftirfarandi hátt
í bók sinni: „Neðst er jarðsökkull með strikaðri kúptri brún, en síðan
yfirsökkull sem er hóflega skreyttur íhöggnu ferhyrningsformi og
framstæðri brún að ofan, en upp af rís síðan hár drangurinn með
sólveig ólafsdóttir180
Saga haust 2016.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:12 Page 180