Sjálfsbjörg - 01.07.1978, Blaðsíða 20

taugum. Þessir sjúkdómar lýsa sér með
slöppu máttleysi í höndum og fótum. Mátt-
leysið vill breiðast upp eftir handleggjum
og upp eftir kálfum og jafnvel lærum. Gíf-
urleg rýrnun fylgir jafnan og raunar einn-
ig oft skyntruflanir, þar sem taugarnar
flytja ekki aðeins aflboð heldur og skyn-
boð. Fólk sem af þessum sjúkdómum þjá-
ist, vill sletta fótum þegar það gengur og
er óstöðugt í göngulagi, klaufskt í höndum
jafnvel oft meira en svarar til máttleysis-
ins og valda þá um skyntruflanirnar. Marg-
ar orsakir eru þekktar fyrir taugabólgum
og er jafnan léitað þeirra. Þar er éinna
algengust sykursýki, einnig óhófleg vín-
drykkja og skortur á vissum bætiefnum.
Finnist þessar orsakir má að vonum oft
ráða bót á þessum sjúkdómum og draga
úr áhrifum þeirra á taugakerfið, en ella
hafa flestar þessar taugabólgur tilhneig-
ingu til að fara heldur versnandi þótt oft
sé það mjög hægt og raunar í flestum til-
fellum sem betur fer aðeins upp að vissu
marki.
Loks skulu svo sjúkdómar í vöðvunum
sjálfum nefndir sem dæmi um meinsemdir
í neðri hluta aflkerfisins. Flestir eru þessir
sjúkdómar sjaldgæfir, því miður oft al-
varlegs eðlis hjá ungviði, en ganga hægt
fyrir sig ef þeir byrja á fullorðinsárum.
Það er hins vegar sameiginlegt einkenni
vöðvasjúkdóma, að máttleysið kemur fyrst
og fremst fram í vöðvum þeim, sem mynda
axlargrindina annars vegar og mjaðmar-
grindina hins vegar. Af þessu leiðir sér-
stakt vaggandi göngulag, vegna þess hve
vöðvar mjaðmargrindarinnar eru slakir.
Þeir sjúklingar sem þjást af sjúkdómum í
vöðvunum sjálfum eins og fyrr er lýst, eiga
erfitt með að ganga upp í móti, einnig upp
stiga eða jafnvel að reisa sig úr stól. Þeir
hafa hins vegar oft ágætt afl í kálfum og
fótunum sjálfum. Með sama hætti eiga þeir
erfitt með að vinna allt sem heitir upp fyr-
ir sig og gerir þetta þeim jafnvel stundum
erfitt með að klæðast. Þeir eru hins vegar
oft sterkir í höndum og framhandleggjum.
Yfirleitt eru engar orsakir nægjanlega
vel þekktar fyrir þessum vöðvasjúkdómum
og því upp á litla lækningu að bjóða. Sjálf-
sagt er að viðhafa æfingameðferð eins og
unnt er og nota þann útbúnað sem að gagni
má koma til að vinna gegn því sem af
bækluninni leiðir fyrst og fremst.
Meinsemdir í litla heila og brautum hans.
Til þess að hreyfing okkar sé eðlileg er
ekki nægjanlegt, að aflið eitt sé óskert.
Ýmsir aðrir hlutar heilans taka þátt í því
að gera hreyfinguna alla í heild eðlilega.
Best þekkt í því sambandi er starfsemi
litla heilans og þeirra brauta, sem frá hon-
um ganga um heilastofn og mænu og það-
an út til líkamans.
Hlutverk litla heilans er fyrst og fremst
að samræma hreyfingar, skapa þeim eðli-
legan takt og leggja sitt af mörkum til
þess að viðnám í vöðvum sé sem heilbrigð-
ast. Sjúkdómar, sem leggjast á litla heil-
ann, hvort heldur eru blóðrásartruflanir,
æxli, slys eða sjaldgæfir meðfæddir og
eða arfgengir sjúkdómar lýsa sér allir í
því, að sjúklingar verða mjög óstöðugir
í gangi. Þeir þurfa að ganga breiðspora,
hættir við að taka mislöng skref og leita
á víxl til vinstri eða hægri, þótt stundum
sé öllu meira út á aðra hvora hliðina og
eiga þannig í öllum tilvikum erfitt með að
ganga beint. Þeim hættir að sjálfsögðu til
að detta og við þetta bætist síðan að allar
fínar hreyfingar verða klaufskar og rykkj-
óttar og getur það háð fólki mjög við ein-
földustu hluti eins og að matast, klæða
sig og sinna einfaldasta hreinlæti. Því
miður er það allt of algengt, þegar þetta
fólk fer leiðar sinnar, að vegfarendur telja
það vera drukkið, svo keimlíkt sem göngu-
lag þess er oft drukkins manns.
18 SJÁLFS fíJÖRG