Fréttablaðið - 12.02.2022, Blaðsíða 24

Næst var það Menntaskólinn við
Hamrahlíð sem naut krafta Mar-
grétar en þar kenndi hún matreiðslu
í tólf ár. „Krakkarnir greiddu nám-
skeiðið sjálf og maður var að reyna
að láta peninginn duga í allt. Það
gat verið áskorun þegar maður var
með blandaða hópa, enda borð-
uðu strákarnir svo mikið. Það var
aldrei afgangur. Þau máttu velja
máltíð í lokin og þá var oft beðið
um piparsteik sem var nú ekki
ódýrasta hráefnið. Eitt sinn vildu
þau endilega flambera steikina en
ég sagðist ekki eiga neitt vín til þess
og ekki mátti hafa vín innan veggja
skólans. Einn brá þá á það ráð að
fá smávegis í f lösku frá afa sínum.
Ég man að hann sagði þegar hann
mætti klukkan fjögur: „Guð, hvað
ég er feginn að losna við þetta úr
töskunni, ég er búinn að þvælast
með þetta í allan dag í skólanum.“
Margrét segir þetta hafa verið
ánægjulegan tíma og að hún hafi
notið sín vel í kringum bæði unga
fólkið og kennarahópinn. „Þar var
líka mikið selskapslíf og við gerðum
mikið saman, það voru töluverð við-
brigði að fara úr þeim stóra hóp og
hingað í Hússtjórnarskólann.“
Tók við Hússtjórnarskólanum
Árið 1998 var staða skólastjóra Hús-
stjórnarskólans í Reykjavík auglýst.
Margrét sótti um ásamt fleirum og
fékk starfið.
„Ég tók við af Ingibjörgu Þórar-
insdóttur sem var búin að falast
eftir viðgerð á húsinu árum saman
og þegar hún er að hætta fara við-
gerðir af stað. Þegar ég tók við var
húsið ekki félegt að utan, enda búið
að þrífa alla málningu af því og
verið að gera við sprungur enda lak
allt húsið. Það var einnig sett nýtt
gler og gluggar, allt málað að innan
og þrætt nýtt rafmagn. Það lak úr
miðju loftinu hér inni á skrifstofu
hjá mér og stóð fata á gólfinu,“ segir
Margrét og bendir á loftið á skrif-
stofunni, sem er inn af anddyri
hússins.
„Hér var allt grámálað og ég fékk
Húsafriðunarnefnd til að velja litina
að innan og utan í takti við það sem
var í gamla daga. Það er miklu betra
að hafa þá í liði með sér enda vita
þeir hvað þeir eru að gera. Þeir völdu
jafnframt gardínurnar og stangirn-
ar svo gluggarnir sjálfir fengju að
njóta sín.“
Óttaðist að sjá slökkviliðið
Eitt þeirra atriða sem Margrét lagði
áherslu á þegar hún tók við var að
brunavarnir yrðu bættar.
„Þegar ég var komin með lykla-
völdin og kom hingað til að sýna
manninum mínum húsið, vildi
hann skoða slökkvitækin sem hann
sá að voru öll útrunnin, auk þess
sem aðeins einn reykskynjara var
að finna í öllu húsinu.“
Á efstu hæð hússins er heima-
vist nemenda og segir Margrét eina
brunaútganginn þar hafa verið
gluggana, enda búið að loka fyrir
aðra neyðarútganga af hæðinni.
„Hvernig áttu nemendurnir að
fara út um gluggana og sveifla sér
eins og Tarsan í köðlum niður þrjár
hæðir?“
Margrét bjó á þeim tíma ásamt
fjölskyldu sinni í Hlíðunum og segir
alltaf hafa farið um sig hroll þegar
hún sá slökkviliðið fara í útkall frá
Skógarhlíðinni.
„Ég fylgdist þá með hvort þeir
færu vestur í bæ. Ég var með fulla
heimavist af ungu fólki og nemend-
ur sofa svo fast. Ég hef alltaf bannað
þeim að læsa að sér á næturnar, ef
eitthvað gerist verður að vera hægt
að komast inn til þeirra.“
Það var því þungu fargi af Mar-
gréti létt þegar framkvæmdum lauk
og sett var upp bruna- og þjófavarn-
arkerfi. En gamalt og stórt hús krefst
reglulegs viðhalds og er Margrét
ósátt yfir því að hafa ekki fengið
fjármagn til þess frá árinu 2003.
Þetta er eins og heimili
Skólinn tekur alls 24 nemendur á
önn og geta 15 þeirra búið á heima-
vistinni. Leigan er ekki há en reglur
eru skýrar og engin einstaklingsher-
bergi í boði.
„Þetta er eins og heimili, nem-
endur hafa lykla og það eru alltaf
afgangar í ísskápnum. Það er eðli-
legt að ungt fólk fari og skemmti
sér þó ég mæli ekki með því að það
drekki áfengi. Áfengisneysla er
bönnuð í skólanum eins og í öðrum
framhaldsskólum og ekki er leyfi-
legt að það sé geymt hér innanhúss.
Aftur á móti segi ég við þau að ef þau
fara út að skemmta sér og drekka
áfengi, þá eiga þau heima hér og
þau eigi að koma heim til sín. Maður
verður að hafa þetta svona og hugsa
um öryggi nemendanna.“
Þó að flestir nemendur séu ungir
að árum segir Margrét allan aldur
sækja um í skólann. „Við fengum
til dæmis eina fimmtuga utan af
landi, dóttir hennar hafði verið hér
árið áður. Hún bjó á heimavistinni
og var svo ánægð þar sem hún naut
þess að hafa engar skyldur utan
skóla og geta saumað og prjónað í
rólegheitunum, auk þess sem hún
var stelpunum innan handar með
að leysa ýmis vandamál sem ungar
stelpur eru að glíma við.“
Á meðan á spjalli okkar stendur
hringir ein stúlkan af heimavistinni
í farsíma Margrétar. Hana vantar
verkjatöflur enda liggur hún í rúm-
inu og bíður niðurstöðu úr Covid-
prófi. Margrét leitar að lyfjum fyrir
hana í skúffum og finnur loks í veski
sínu. Segist setja þær á borðið fyrir
framan skrifstofuna.
Blaðamaður hefur á orði að það
myndi ekki tíðkast í öllum skólum
að hringja beint í skólastjórann með
slíka bón. Henni þyki augljóslega
vænt um nemendur sína.
„Auðvitað þykir manni vænt um
þau og finnst þau á manns ábyrgð
þó allir séu komnir yfir 18 ára,“ segir
hún.
Aðspurð segist hún ekki hafa
töluna á þeim nemendum sem hún
hefur útskrifað en þeir séu orðnir
ansi margir. Hún er þakklát fyrir
kennarana sem nú í dag eru þrír.
„Ég hef verið óheyrilega heppin með
kennara,“ segir hún, en sjálf kennir
hún ræstingu og vörufræði en í því
síðarnefnda er farið yfir uppruna
vörunnar.
Unga fólkið farið að taka slátur
Í Hússtjórnarskólanum er kennt
gamalt handverk sem annars gæti
mögulega orðið gleymskunni að
bráð.
„Unga fólkið er farið að taka slátur,
ég sé það þegar ég versla í það. Mat-
vinnsluvélin og gervivambirnar gera
þetta svo einfalt. Þetta er svo hollur
matur sem er mikilvægt að gleymist
ekki, en það er svo sem ekkert sérís-
lenskt við slátur, þetta er matur sem
er borðaður um allan heim.“
Margrét hefur stýrt Hússtjórnar-
skólanum í 24 ár og spurð út í helstu
breytingar er hún f ljót að svara:
„Tækjakosturinn og tölvurnar. Að
geta greitt reikninga í tölvunni en
þurfa ekki að labba niður í bæ og
standa þar tímunum saman, og að
geta skilað öllu til skattsins á sama
hátt.“
Þegar kemur að nemendunum
segist hún ekki finna miklar breyt-
ingar, nema þá helst snjallsíma-
notkunina. „Þau eru svo hrædd um
að missa af einhverju, en ég banna
alfarið síma í kennslu enda gengur
ekkert að reyna að fylgjast með í
verklegum tímum þegar síminn
truflar. Þau tala meira um depurð
og þunglyndi og óánægju með sjálf
sig, enda alltaf að fylgjast með hvað
allir aðrir gera.“
Ragnar Kjartansson listamaður
var fyrsti karlkynsnemandinn,
Guðmundur Ingi Guðbrandsson
umhverfisráðherra fylgdi honum á
eftir en það var fyrir tíð Margrétar.
„Karlarnir eru vissulega í minni-
hluta en fyrirtaksnemendur, það
eru tveir núna þessa önn og voru
tveir önnina á undan.“
Alþjóðleg fjölskylda
Margrét sem verður 75 ára gömul
á árinu hefði vel getað hugsað sér
að vinna lengur en fannst rétt að
hleypa nýju blóði að.
„Mér finnst gaman að mæta
í vinnuna og ekki skemmir að
maður fær alltaf svo góðan mat,“
segir hún, en nemendur bjóða allt-
af upp á tveggja rétta hádegismat
og nýbakað í kaffitímanum. „Það
eru komin níu ár síðan maðurinn
minn hætti að vinna,“ segir Mar-
grét og segir hann duglegan að sinna
áhugamálum. „Ég er ekkert búin að
ákveða hvað ég ætla að gera en ég
ætla að prjóna og lesa og svo njóta
lífsins í sumarbústaðnum með fjöl-
skyldunni,“ segir Margrét sem á tvö
börn: Esther Ágústu, yfirverkefna-
stjóra hjá Ernst & Young, EY, og Sig-
fús Sigurðsson, fyrrverandi lands-
liðsmann í handbolta og fisksala, og
barnabörnin eru fjögur.
Fjölskyldan er sannarlega alþjóð-
leg, en dótturdæturnar, 19 og sex
ára, eru hálfindverskar því Esther
er gift fjárfestinum Bala Kamallak-
haran og börn Sigfúsar eru hálfrúss-
nesk og brasilísk. Stoltið leynir sér
ekki hjá Margréti þegar hún talar
um barnabörnin sem hún er í nánu
sambandi við.
Nýverið er búið að auglýsa eftir
arftaka Margrétar en ekki hefur
verið ráðið í starfið. Margrét er
ákveðin í að leyfa viðkomandi að
móta starfið eftir eigin höfði og
segist ekki ætla að anda ofan í háls-
mál neins.
„Hún Ingibjörg hefði aldrei skipt
sér af mér og ég mun ekki gera það
við þann sem tekur við af mér. Ég
myndi ekki gera neinum það. Það
eina sem ég vil er að húsið haldi
sér í útliti en það er að detta inn í
friðun,“ segir Margrét, sem þykir
vænt um skólann og húsnæði hans.
„Þetta var fyrst einbýlishús svo gekk
þetta kaupum og sölum og um tíma
var þetta skrifstofuhúsnæði þýska
sendiráðsins og hér blakti fáni með
hakakrossinum. Þegar húsið var
keypt fyrir fyrir skólann var búið
að innrétta hér fjórar íbúðir.“
Konurnar í Bandalagi kvenna í
Reykjavík voru helstu hvatamenn
að stofnun skólans. Hann tók til
starfa 7. febrúar 1942 og hét þá Hús-
mæðraskóli Reykjavíkur. Borgin bar
ábyrgð á 25% rekstrarins og ríkið
75%. Árið 1977 var nafninu breytt í
Hússtjórnarskólinn í Reykjavík og
ríkið tók alfarið yfir reksturinn.
„Margir hópar kvenna, til dæmis
rauðsokkur, töldu það hallæris-
legt að ætla sér að verða húsmóðir
en þetta nám snýst ekki um það
heldur að geta bjargað sér sjálfur.
Geta eldað góðan og hollan mat,
saumað sér föt og þrifið í kring um
sig og svo framvegis,“ segir Margrét
að lokum, handviss um að skólinn
eigi sér bjarta framtíð í síbreyti-
legum heimi. n
Ég fylgdist þá með
hvort þeir færu vestur í
bæ. Ég var með fulla
heimavist af ungu fólki
og nemendur sofa svo
fast.
Margir hópar kvenna,
til dæmis rauðsokkur,
töldu það hallærislegt
að ætla sér að verða
húsmóðir en þetta
nám snýst ekki um það
heldur að geta bjargað
sér sjálfur.
Margrét, sem senn mun láta af störfum sem skólastjóri, segist munu sakna matarins, en á hverjum degi dekka nem-
endur borð og bjóða upp á tvíréttaðan hádegisverð. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
24 Helgin 12. febrúar 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐ