Bændablaðið - 10.02.2022, Blaðsíða 51

Bændablaðið | Fimmtudagur 10. febrúar 2022 51

18 x 35 x 3 m - 18.000.000 kr. m/vsk.
Z STÁLGRINDARHÚS
TÖLVUPÓSTUR
sala@bkhonnun . is
SÍMI
571 3535
VEFFANG
www .bkhonnun . is
Tilvalið sem reiðskemma eða vélageymsla.
Innifalið er Z stálgrind, óeinangruð stálklæðning í dökk
gráum lit. Stór iðnaðarhurð og tvær gönguhurðir í hvítum
lit. Allar áfellur ofan sökkuls.Skrúfur, festingar og
áfellur.Tilbúnar teikningar.
| S t r ú k t ú r e h f | w w w . s t r u k t u r . i s | s t r u k t u r @ s t r u k t u r . i s |
| B æ j a r f l ö t 9 | 1 1 2 R e y k j a v í k | S í m i : 5 8 8 6 6 4 0 |
Límtré-Timbureiningar
Stálgrind
Yleiningar
PIR
Steinull
Lífræn hreinsistöð
• Fyrirferðalítil fullkomin
sambyggð skolphreinsistöð

• Uppfyllir ýtrustu kröfur um
gæði hreinsunar
• Engin rotþró eða siturlögn
25 ára ábyrgð
• Tæming seyru á þriggja til
fimm ára fresti
• Engir hreyfanlegir hlutir
• Stærðir frá 6 – 55 persónueiningar
Tunguhálsi 10 - 110 Reykjavík
Sími 517 2220 - petur@idnver.is

G
ra
fik
a
19
framleiðslunnar. Talið er að 75%
sótsporsins á heimsvísu megi rekja
til þróunarlanda og landanna sem eru
í hvað mestum vexti. Þegar rýnt er
í tölurnar kemur í ljós að skýringin
er ekki einungis lág nyt á hverja
kú heldur einnig óskilvirkni vegna
bústærðar. Þannig sýna gögnin að
meðalbústærð kúabúa hinna þróuðu
landa er 34 kýr en ekki nema 2-4 kýr
í þróunarlöndunum. Þetta leiðir til
óskilvirkni og minni fagmennsku,
sem aftur hefur mælanleg áhrif á
sótspor kúabúanna.
Meltingin hefur áhrif
Þriðja atriðið sem má nefna er virkni
meltingarkerfis kúnna. Sýnt hefur
verið fram á að hægt er að draga
úr losun metans frá kúm með því
að fóðra þær með ákveðnum hætti
og jafnvel með því að gefa þeim
sérstakt viðbótarfóður sem hefur
hamlandi áhrif á metanframleiðslu
í vömb.
Hér kemur einnig til áhrif
kynbóta, en tilraunir sýna einnig
að munur er á metanframleiðslu
einstakra kúa sem þó eru á sama
fóðri og með jafn mikla mjólkur-
framleiðslu. Með öðrum orðum þá
er vambarstarfsemin breytileg og
því hefur verið bent á að sum naut
geti mögulega gefið af sér dætrahópa
sem hafi lægri losun á metan en
dætrahópar annarra nauta.
Fóður með hátt sótspor
Þekkt er að sótspor heimaaflaðs
fóðurs er yfirleitt mun lægra en
aðkeypts en það dugar þó ekki til ef
heimaaflaða fóðrið nær ekki að halda
uppi nythæð kúnna. Því þarf að skoða
bæði fóðuröflunina og aðkeypt fóður
með heildarniðurstöðurnar í huga. Í
dag geta bændur víða um heim fengið
upplýsingar um sótspor þess fóðurs
sem þeir kaupa, t.d. kjarnfóðurs svo
dæmi sé tekið. Dagljóst er að þarna
má sækja fram og draga úr sótspori
með því að stjórna aðfangakaupum
þannig að sótsporið sé sem lægst.
Enn er þó staðan sú að ekki liggur
fyrir hjá öllum söluaðilum hvert
sótspor varanna sem þeir selja er
en líklega er þess ekki lengi að bíða
að svo verði hjá þorra söluaðilanna.
Þessu til viðbótar skiptir máli
að nýta fóðrið rétt, samsetning
fóðurefnanna sem kúnum er gefið
hefur áhrif á sótsporið og því betur
sem meltingarvegur kúnna er nýttur
því lægra verður sótsporið vegna
hagstæðs hlutfalls fóðurs á móti
framleiddri mjólk.
Áburður með ólíkt sótspor
Enn eitt atriðið sem horfa má til er
sótspor áburðarins. Hver kaupandi
ætti auðvitað að gera kröfu um það
að fá greinargóðar upplýsingar um
sótspor þess áburðar sem er keyptur
en samkvæmt úttekt IFCN þá getur
það verið harla ólíkt eftir uppruna
þess og flutningum. Þá skiptir
verulegu máli hvernig áburðurinn
er nýttur og nákvæmni við dreifingu
hefur hér einnig áhrif á sótspor þess
fóðurs sem er verið að framleiða.
Nákvæmni við dreifingu skiptir
auðvitað alltaf máli og sér í lagi núna
þegar áburðarverð er í hæstu hæðum.
Þessu til viðbótar má nefna gríðarlegt
mikilvægi þess að rækta rétt fóður og
ná því heim á réttum tíma, sem bæði
lækkar fóðurframleiðslukostnaðinn
en gefur um leið lægra sótspor þar
sem næringargildi fóðursins er þá
eins heppilegt og á verður kosið.
Geymsla, meðferð og dreifing
búfjáráburðar
Það kemur vart neinum á óvart að
meðferð og meðhöndlun mykju
skiptir máli þegar rætt er um sótspor
mjólkurframleiðslu. Hér sýna margs
konar rannsóknir að því styttri tíma
sem mykjan er inni í fjósi og því fyrr
sem hún er komin í geymslurými, því
betra. Þetta skýrist af meiri gasvirkni
frá mykju sem ekki hefur sest til. Þá
er hægt að lækka sótspor mykjunnar
einnig með því að blanda í hana
bætiefnum, sem draga úr gaslosun
hennar auk þess sem afgösun hennar
s.s. með gerjun og framleiðslu á
hauggasi dregur úr sótsporinu.
Slíkar aðferðir eru algengar
erlendis, enda gasið þá oftar en
ekki nýtt til hitunar á vatni sem
vantar ekki beint á mörgum stöðum
á Íslandi. Ýmislegt annað má gera
við mykjuna til að lækka sótsporið
t.d. hefur það góð áhrif að halda fljót-
andi mykju frá þykkari hluta hennar
og geyma í lokuðum tanki eða tönk-
um og fleira mætti tína til. Það sem
þó hefur líklega mest áhrif, á eftir
hauggasframleiðslunni, er hvernig
mykjunni er dreift. Hér virðist niður-
fellingarbúnaður koma einna best út
þrátt fyrir töluverða þörf fyrir orku
við aðgerðina og þar á eftir slöngu-
dreifing.
Bústjórnin skiptir máli
Að síðustu má taka til bústjórnina
almennt þó svo að allt það sem
fjallað er um hér að ofan tengist
auðvitað bústjórninni með beinum
hætti. En bústjórnin nær auðvitað
yfir allt framleiðsluferlið og sýnt
hefur verið fram á að á þeim búum,
þar sem kýrnar ná að endast lengur,
er sótsporið lægra en á öðrum
búum. Þetta skýrist fyrst og fremst
af þeirri staðreynd að slík bú þurfa
ekki að ala jafn margar kvígur til
endurnýjunar bústofnsins og önnur
bú, með öðrum orðum þá hefur
það áhrif til lækkunar sótspors sé
kúabúið með færri dýr í eldi sem
ekki eru í framleiðslu, eins og t.d.
kvígur eða geldkýr. Þetta sparar
bæði pláss, vinnu og margs konar
aðföng sem dregur úr sótspori
búsins. Þá skiptir almennt heilbrigði
miklu máli en því oftar sem hægt
er að selja alla mjólk til manneldis,
því lægra verður sótsporið.
Kolefnisjöfnun?
Margir velta fyrir sér hvort ekki
megi líka leggja vinnu í að binda
kolefni, t.d. með skógrækt. Það
er vissulega leið en rétt er að
geta þess að afar stórt landsvæði
þarf til, til þess að kolefnisjafna
mjólkurframleiðsluna.
Á íslenska Vísindavefnum
kemur fram að meðalbinding
koltvíoxíðs í íslenskum skógum er
talin vera um 4,4 tonn á hektara á
ári, yfir 90 ára vaxtartíma skógarins.
Sé miðað við að sótspor íslenskrar
mjólkur sé umreiknað yfir í um 1
kg koltvíoxíðs á hvert framleitt kíló
stendur hektarinn því undir 4.400
lítra framleiðslu. Meðalkýrin á
Íslandi, sem árið 2021 mjólkaði
6.336 lítrar það ár, þyrfti því að
hafa á bak við sig 1,4 hektara af
skógi. Þess má þó geta að sumar
trjátegundir binda mun meira en
hér hefur komið fram. Þannig
er t.d. talið að einn hektari af
alaskaösp geti bundið allt að 20
tonn af koltvíoxíði á ári og getur því
staðið undir ársframleiðslu rúmlega
þriggja kúa svo dæmi sé tekið!
Aðalheimild:
Alice Diepenbrock og Milica
Kocić, 2021. Greenhouse gas
emissions from dairy in emerging
dairy countries. 2nd IFCN Dairy
Forum, November 18th 2021.
Smáauglýsingar 56-30-300