Bændablaðið - 10.03.2022, Qupperneq 6

Bændablaðið | Fimmtudagur 10. mars 20226
Búgreinaþing Bændasamtaka Íslands
var haldið í fyrsta sinn dagana 3. og 4.
mars síðastliðinn þar sem bændur úr nær
öllum búgreinum komu saman til þings
og réðu ráðum sínum um málefni íslensks
landbúnaðar og viðkomandi búgreina undir
yfirskriftinni Samstíga landbúnaður. Þingið
var vel sótt og góður rómur gerður af þessu
fyrirkomulagi þar sem allar búgreinar
hittust á sama stað á sama tíma og verður
hér eftir um árvissan viðburð að ræða.
Eftir þingið verður unnið úr ályktunum
og tillögum frá þinginu og það samræmt
í tillöguform fyrir Búnaðarþing sem
haldið verður dagana 31. mars og 1. apríl
næstkomandi. Mín upplifun af þessu
fyrirkomulagi var mjög jákvæð en ýmislegt
má betur fara, en þetta var jú frumraun og
treystum því að við í sameiningu lagfærum
þá vankanta svo betur megi fara.
Á stríðstímum
Í einfeldni minni taldi ég að orðin „á
stríðstímum“ myndu aldrei koma af mínum
vörum, en sú er einmitt raunin núna. Sem
frumframleiðendur matvæla þurfum við
að huga að aðföngum og tryggja það að
fæðuframleiðsla fyrir íslenska þjóð verði
hnökralaus. Okkar mestu áhyggjur um þessar
stundir snúa ekki einvörðungu að hækkunum
á áburði, heldur hvort og hvernig áburður
verður fluttur á milli landa. Samkvæmt okkar
upplýsingum hafa birgjar tryggt að áburður
sem búið var að panta berst til landsins, en hver
staðan verður fyrir vorið 2023 er eitthvað sem
við verðum að fara að huga að í tíma.
Veikleiki í þjóðaröryggi?
Þjóðaröryggisstefna fyrir Ísland var
samþykkt á Alþingi 13. apríl 2016.
Markmið með þjóðaröryggisstefnu er að
tryggja sjálfstæði, fullveldi og friðhelgi
landamæra Íslands, öryggi borgaranna
og vernd stjórnkerfis og grunnvirkja
samfélagsins. Í þjóðaröryggisstefnunni
endurspeglast „Breið sýn á þjóðaröryggi“,
öryggi sem tekur til fleiri og flóknari þátta
en áður þekktist bæði af mannavöldum og/
eða vegna náttúruhamfara. Ísland er fámennt
eyríki sem hvorki hefur burði né vilja til að
ráða yfir her og tryggir öryggi sitt og varnir
með virkri samvinnu við önnur ríki og innan
alþjóðastofnana.
Í stefnunni raðast ógnir og áhættuþættir í
þrjá flokka þar sem fæðu- og matvælaöryggi
fellur í flokk 2 yfir ógnir sem þarfnast
fullrar athygli stjórnvalda. Það sem
matvælaframleiðendur, fyrirtæki og
landsmenn þurfa nú að fá upplýsingar
um er hvort tilefni sé til þess að uppfæra
áhættumat þjóðaröryggisstefnu, eru til nægar
birgðir af áburði, kjarnfóðri og hrávöru til
matvælaframleiðslu í landinu? Til hversu
langs tíma dugar það ef stríðið dregst á
langinn? Því eins og alþjóð veit er Úkraína
einn stærsti framleiðandi á kornafurðum í
heimi. Nú þegar hafa kornafurðir hækkað
eftir sem dagarnir líða, hvar það endar veit
enginn. Vitanlega þurfa íslensk stjórnvöld
að kortleggja heildarhagsmuni íslenskra
fyrirtækja en við verðum jafnframt á sama
tíma að líta til þess að verulega getur hrikt
í stoðunum ef brestir fara að myndast í
aðfangakeðjunni. Eitt er þó víst að við sem
störfum í landbúnaði þurfum að vinna okkur
áfram í þessari breyttu heimsmynd.
Bændablaðið kemur út 24 sinnum á ári. Því er dreift ókeypis á yfir 400 stöðum
á landinu og á öll lögbýli landsins.
Lesendur geta einnig gerst áskrifendur að blaðinu og fengið það sent heim í
pósti gegn greiðslu burðargjalds. Árgangurinn (24. tölublöð) kostar þá kr. 12.200
með vsk. (innheimt í tvennu lagi). Ársáskrift fyrir eldri borgara og öryrkja kostar
8.000 með vsk.
Heimilisfang: Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294–2279
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands. − Málgagn bænda og landsbyggðar −
SKOÐUN
Vopnaskak í útlöndum er ekki bara
áhyggjuefni fyrir viðkomandi þjóðir
því fólk sem flýr slíkar hörmungar
leitar skjóls þvert á öll landamæri. Því
mun stríðið í Úkraínu líka hafa bein
áhrif á íslenskan veruleika og þar með
á húsnæðismarkaðinn hér á landi.
Pólitískar ákvarðanir á vettvangi
sveitarstjórnarstigsins hafa haft afgerandi
áhrif á lóðaframboð og verðlagningu
á lóðum fyrir íbúðarhúsnæði með
skelfilegum afleiðingum. Lóðauppboð
sem innleitt var í Reykjavík 1999 og
síðan tekið upp víðar, hefur hleypt upp
lóðaverði og útilokar venjulegt launafólk
frá því að byggja sjálft. Fjársterkir aðilar
hafa nýtt sér þessa stöðu. Þeir hafa líka
augljósan hag af skortstöðu í lóða- og
fasteignaframboði.
Fleiri áhrifaþættir en hægagangur í
skipulagsmálum og húsbyggingum hefur
þó áhrif á stöðuna á fasteignamarkaði.
Fjölgun landsmanna hefur líka greinilega
verið stórlega vanmetin hvað varðar
íbúðaþörfina.
Samkvæmt bráðabirgðatölum frá
Hagstofu íslands voru íbúar landsins um
síðustu áramót um 376.000. Á fimm ára
tímabili, eða frá ársbyrjun 2017, hefur
íbúum landsins fjölgað um 27.651, eða um
5.530 að meðaltali á ári. Byggingarþörfin
í landinu er í samræmi við það.
Hér hafa verið uppi háværar kröfur
um að Íslendingar axli ábyrgð í móttöku
flóttamanna. Því til viðbótar hafa verið
virkjuð lagaákvæði sem opnar stríðs-
hrjáðum Úkraínumönnum nær óhindraða
leið inn í landið. Er nú búist við að hingað
komi jafnvel nokkur þúsund flóttamenn
á þessu ári. Varla getum við verið þekkt
fyrir að bjóða þessu fólki upp á að búa
í tjöldum. Leiga á hótelum er einungis
skammtímalausn sem og hugmynd
að nýta sumarhús verkalýðsfélaga í
þessu skyni. Því er spurningin, hvernig
ætla yfirvöld að leysa þennan vanda
til viðbótar þeim húsnæðisvanda sem
þjóðin á þegar við að glíma? Þar bíða
ungir íslenskir ríkisborgarar og öryrkjar
í röðum eftir úrlausn sinna mála, bæði
vegna íbúðarkaupa og leigu íbúða á allt
of dýrum leigumarkaði.
Er ekki ljóst að stjórnvöld, sveitarfélögin
ásamt eftirlits- og reglugerðarstofnunum í
landinu verða nú þegar að fara að taka sig
saman í andlitinu og vinda ofan af þeim
regluverksófögnuði sem hér er búið að
innleiða í húsbyggingarmálum?
Forsætisráðherra skipaði nýverið enn
einn starfshópinn um umbætur á húsnæðis-
markaði. Þetta kemur í kjölfar átakshóps
sem skipaður var 2019. Er ekki kominn
tími til að menn bretti upp ermar í stað þess
að halda endalausa fundi og skrifa skýrslur
í bunkum? Það þarf aðgerðir og það strax.
Húsnæðisvandinn getur orðið að
stórvandamáli í landinu eftir örfáar vikur
sem getur leitt til togstreitu milli íbúa.
Hvorki flóttafólk né venjulegir íslenskir
ríkisborgarar í húsnæðisvanda geta beðið
endalaust eftir aðgerðum.
Það þarf að fara strax í að útbúa lóðir
á kostnaðar verði, um land allt, og láta af
öllum flottræfilshætti í húsbygg ingar- og
skipulagsmálum. Það eru til fjölmargar
lausnir í byggingu verksmiðjuframleiddra
einingahúsa sem hægt er að koma upp
með hraði. Jafnvel með byggingu tilbúinna
einingablokka líkt og gert hefur verið í
Þýskalandi og víðar.
Það var hægt að leysa málin eftir
Vestmannaeyjagosið og slíkt ætti að
vera mun auðveldara núna með nýrri og
fullkomnari tækni. Þarna verða sveitar-
stjórnir og ríkisvaldið að taka höndum
saman um alvöru aðgerðir. Ekki fleiri
verðlaunaskýrslur, takk! /HKr.
Hvalvatnsfjörður er stuttur og grunnur fjörður yst á skaganum milli Eyjafjarðar og Skjálfandaflóa. Hann dregur nafn af Hvalvatni, lóni sem hér
sést og Fjarðará fellur í og er aðskilið frá firðinum sjálfum af malarkambi. Austan við fjörðinn gnæfa Hnausafjall og Bjarnarfjall, en vestan við
hann eru fjöllin Darri, Lútur, og Þorgeirshöfði, sem skilur hann frá Þorgeirsfirði. Hvalvatnsfjörður og næsti fjörður til vesturs, Þorgeirsfjörður,
heita einu nafni Fjörður (kvk.ft.). Þar voru nokkrir bæir áður fyrr en eru nú allir í eyði. Mynd / Hörður Kristjánsson
Gunnar Þorgeirsson
formaður Bændasamtaka Íslands
gunnar@bondi.is
ÍSLAND ER LAND ÞITT
Ritstjóri: Hörður Kristjánsson (ábm.) hk@bondi.is – Sími: 563 0339 – Blaðamenn: Guðrún Hulda Pálsdóttir gudrunhulda@bondi.is – Margrét Þóra Þórsdóttir mth@bondi.is –
Sigrún Pétursdóttir sigrunpeturs@bondi.is – Sigurður Már Harðarson smh@bondi.is – Vilmundur Hansen vilmundur@bondi.is
Auglýsingastjóri: Þórdís Una Gunnarsdóttir thordis@bondi.is – Sími: 563 0303
Netfang auglýsinga: augl@bondi.is − Sími smáauglýsinga: 563 0300 – Vefur blaðsins: www.bbl.is − Netfang blaðsins: (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is
Frágangur fyrir prentun: Sigrún Pétursdóttir – Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Dreifing: Landsprent og Íslandspóstur. ISSN 1025-5621
Húsaskjól óskast Breytt heimsmynd
Frá Búgreinaþingi 2022 sem fram fór á Hótel Natura í Reykjavík dagana 3.–4. mars. Mynd / HKr.