Bændablaðið - 10.03.2022, Blaðsíða 28

Bændablaðið | Fimmtudagur 10. mars 202228
LÍF&STARF
Afurðir styrktar af Matvælasjóði í framleiðslufasa:
Lostæti fyrir hunda í þróun á Hornafirði
– Vaxandi kröfur um sjálfbærni kallar á skapandi lausnir í síldarvinnslu
Heilsusnarl fyrir hunda úr
síldarbitum er meðal afurða sem
verið er að þróa með styrki frá
Matvælasjóði.
Tvö fyrirtæki á Hornafirði standa
að framleiðslunni sem ekki er einungis
ætlað að svara auknum kröfum
til heilnæmi gæludýramatvæla,
heldur felur það í sér nýtingu á
hráefni sem fellur til við núverandi
manneldisframleiðslu.
Vaxandi alþjóðlegur markaður er
fyrir gott gæludýrafóður. Ástæður
þess eru ekki síst breytingar á
gæludýrahaldi. Gæludýr eru hluti af
heimilismönnum, fjölskyldumeðlimir
og eigendur þeirra vilja að þau fái góð
og heilnæm matvæli. Þessi breyting
hefur leitt til aukinnar eftirspurnar
eftir náttúrulegum og hreinum
gæðaafurðum fyrir gæludýr.
Hornfirsku fyrirtækin Skinney-
Þinganes og MarPet hafa á undanförnu
ári unnið í þróun á heilnæmu
hundasnarli úr síld, hráefni sem fellur
til við núverandi manneldisframleiðslu
síldarafurða á Hornafirði með
stuðningi frá Matvælasjóði.
Guðmundur Gunnarsson, aðstoðar-
maður forstjóra hjá Skinney-Þinganes,
segir niðurstöður prófana og þróunar
lofandi, en nú sé verið að færa
verkefnið upp á stig stærri framleiðslu
hjá MarPet.
„Hornfirðingar eru í grunninn
öflugir í síldveiðum og síldarvinnslu.
Við höfum mikla þekkingu á slíkri
framleiðslu en það kemur ekki í veg
fyrir að hluti af síldinni fer alltaf í mjöl-
og lýsisframleiðslu því hún uppfyllir
ekki stærðarkröfur eða er gölluð
samkvæmt kreddum markaðarins.
Það þýðir þó ekki að hún sé ekki í
góðum gæðum og verkefnið byggir
á að vinna heilsu hundasnarl úr þeirri
síld sem fellur til.“
Stöðugar fitusýrur
Verkefnið hefur snúist um að
búa til stöðuga afurð og hentuga
vinnsluaðferð.
„Við skerum fiskinn ferskan og
þurrkum hann svo. Engin íbætt efni
eru í honum til að gera afurðina
stöðuga. Síld inniheldur mjög góða
fitusýrusamsetningu og er til dæmis
með tífalt meira magn af Omega 3
en í þorski. Auk þess er hlutfalla
EPA/DHA fitusýru hagstætt. Rétt
samsett Omega 3 er sérstaklega gott
fyrir hunda. Má í því ljósi minnast
á jákvæð áhrif á bólgur og á feld en
fyrir liggja skýr gögn um mikilvægi
náttúrulegs Omega 3 þess bæði fyrir
dýr og menn,“ segir Guðmundur.
Samnýta tækjabúnað
„Ef síld er tekin þegar hún er
hvað feitust og hún þurrkuð þá er
fituhlutfallið í afurðinni um 30-35%.
Okkar verkefni hefur m.a. verið
að greina fituinnihald bita og velja
magn sem henta mismunandi
stærðum hunda með tilliti til ráðlags
dagskammts af fitusýrum. Ef fita er
þurrkuð inni í vöðvanum þá helst
hún miklu stöðugri en t.d. með því
að búa til olíu úr henni.
Við erum að taka kröfur um
heilnæmi á það stig að hægt sé að
tryggja heilnæmi afurðarinnar,“ segir
Guðmundur, sem segir að þróun
afurðarinnar sé að ganga upp, þó
ferlið hafi verið flókið. Samnýting
á þeim tækjabúnaði sem er til á
staðnum hafi hins vegar tryggt
rekstrargrundvöll verkefnisins.
„Elstu molarnir okkar eru að
verða 6 mánaða gamlir og eru enn
stöðugir út frá fitusamsetningu og
ytri gæðafaktorum, s.s. lykt og
þránun.“
Sterk grunngerð fyrir nýsköpun
Næsta skref sé að prófa þurrkun
á stærri skala hjá fyrirtækinu
MarPet, sem stundar þurrkun á
gæludýrasnarli, svo sem roði.
„Þetta er mun flóknari þurrkun því
hráefnið er viðkvæmt, við þurfum
að framkvæma áhættugreiningu
og sjá til þess að framleiðslan fari
fram í öruggum aðstæðum,“ segir
Guðmundur sem segist binda vonir
við að lokaafurðin verði komin í
verslanir fyrir lok árs.
Hann segir mikilvægt að stærri
fyrirtæki á borð við Skinney-
Þinganes stundi nýsköpun og
þróun. „Við erum enn með fókus á
frumframleiðslu og erum mjög fær í
að veiða og vinna fisk á fyrri stigum.
En í ljósi þess að við höfum aðgang
að hráefni, aðföngum og tækni og
tækjum þá er það skylda okkar sem
fyrirtækis að auka verðmætin eins
og mögulegt er. Þetta verkefni fæðist
úr hugarflugi þar sem við vildum
nýta þessa sterku grunngerð sem við
höfum til að búa til eitthvað sem er
jákvætt og verðmætaskapandi fyrir
fyrirtæki og neytendur.“
Með verkefninu sé fyrirtækið enn
fremur að reyna að mæta auknum
kröfum um sjálfbærni. „Styrkur
frá Matvælasjóði hjálpar okkur við
að taka áhættusöm verkefni yfir á
þróunarstig. Sjóðurinn tryggir auk
þess faglegt aðhald. Kröfur sjóðsins
eru áhugaverðar þegar kemur
að sjálfbærni og mér finnst hollt
fyrir alla, hvort sem það eru stærri
fyrirtæki eða minni einingar, að
setja upp slík gleraugu þegar horft
er á verkun og vinnslu afurða,“ segir
Guðmundur. /ghp
BYKO býður nú ýmsar stærðir steinbita
fyrir nautgripi á lager
Hvort sem verið er að endurnýja eldri fjós
eða byggja nýtt bjóðum við steinbita sem
henta fyrir öll verkefni.
Steinbitarnir eru framleiddir í vottuðum
verksmiðjum og uppfylla allar kröfur um
evrópustaðla.
Steinbitana er mögulegt að fá fyrir allt
að 6 tonna öxulþunga.
Við bjóðum einnig sérsniðin velferðagólf
fyrir steinbita.
GÓLF Í GRIPAHÚS
NAUTGRIPIR,
SVÍN OG SAUÐFÉ
Til á lager
bondi@byko.is
Síldin er skorin fersk áður en hún er þurrkuð. Fitan í fiskinum heldur bitunum
stöðugum svo ekki þarf að nota íbætt efni.
Guðmundur Gunnarsson.
Fyrstu bragðprófanir meðal hunda benda til þess að snarlið sé samþykkt.
Fuglaflensa breiðir úr sér í
Bandaríkjunum
Farga hefur þurft að minnsta
kosti 2 milljónum fugla vegna
fuglaflensufaraldurs sem nú
dreifist um stór landbúnaðarríki
í Norður-Ameríku.
Bandaríska landbúnaðar-
ráðuneytið (USDA) hefur tilkynnt
staðfest smit af skæðri fuglaflensu í
fuglahópum í ríkjunum Suður-Dakóta,
Maryland, Missouri, Connecticut,
Iowa, Michigan, Delaware, Maine,
New York, Kentucky, Virginíu og
Indiana. Í tilkynningum er varað
við því að villtir fuglar dreifi
sjúkdómnum um öll ríki. Smit hafa
greinst í kjúklingum, kalkúnum
og öndum, bæði í fuglahópum
í framleiðsluhúsum sem og í
bakgörðum.
Útbreiðsla flensunnar getur haft
alvarleg áhrif á framboð á kjöti og
eggjum í náinni framtíð þar í landi
sem og víðar, þar sem Bandaríkin
eru umfangsmesti framleiðandi
fuglakjöts í heiminum og næststærsti
útflytjandi þess.
Þetta mun vera stærsti fugla-
flensufaraldur þar í landi síðan árið
2015, þegar um 50 milljón fuglum
var fargað. Bætir ástandið ekki stöðu
matvælamarkaðar þar í landi þar sem
innrás Rússlands í Úkraínu hefur
orðið til að valda óróa á fóður- og
áburðarmörkuðum sem er að leiða
til hækkandi matvælaverðs.
Fuglaflensa er bráðsmitandi
inflúensa í fuglum sem getur borist í
menn. Smitleiðir milli fugla er loft-,
snerti- og dropasmit en smitun í menn
verður aðallega við snertingu við
fugla eða fugladrit, ekki við neyslu
afurða. /ghp