Bændablaðið - 10.03.2022, Side 16

Bændablaðið | Fimmtudagur 10. mars 202216
Kínverska tunglalmanakið er
það elsta í heimi. Tímatalið
gerir ráð fyrir sextíu ára
hring sem skiptist í sex tíu
ára skeið, auk þess sem um
er að ræða tólf undirflokka
sem flokkast í dýr.
Rottan er tækifærissinni og
fljót að átta sig á aðstæðum.
Hefur tilhneigingu til að
hamstra og vill helst ekki
borga fyrir neitt. Við fyrstu
kynni virðast rottur hjálpfúsar
en undir yfirborðinu eru þær að
öllu jöfnu smásmugulegar.
Nautið er traust, fast fyrir og
skipulagt og vinnur markvisst
að öllu sem það tekur sér fyrir
hendur. Tryggur vinur en mjög
langrækið. Það er spart á orð en
kýs að láta verkin tala, nautið
getur verið skapmikið.
Tígurinn er kraftmikill og
lifir lífinu til fulls. Leggur sig
allan fram við að leysa verkefni
og gerir það iðulega af meira
kappi en forsjá. Kýs spennu í
samskiptum og á það til að vera
sjálfselskur og sýna klærnar en
getur líka átt til að vera örlátur.
Hérinn er lítið fyrir rifrildi
og fer frekar en að standa í
orðaskaki. Kurteis og á það til
að svara því sem hann heldur
að viðmælandinn vilji heyra
fremur en að segja skoðun
sína. Hérar eru lítið gefnir fyrir
sviðsljósið en kjósa að vinna
bak við tjöldin.
Drekinn er frumkvöðull og
upptekinn af sjálfum sér. Á
erfitt með að fylgja reglum sem
aðrir hafa sett en vill að fólk fari
eftir því sem hann segir. Ávallt
tilbúinn til að hjálpa en stolts
síns vegna þarf hann að vinna
öll verk sjálfur enda þjarkur til
vinnu.
Snákurinn er hrifinn af lífsins
lystisemdum og sælkeri. Fésæll
og treystir engum og getur verið
mjög óvæginn til að ná settu
marki. Í ástarmálunum er hann
heimtufrekur, á erfitt með að
fyrirgefa og gleymir aldrei.
Hesturinn er sívinnandi og
hættir ekki við verk í miðju kafi.
Fljótur að hugsa en á það til að
framkvæma án þess að skoða
heildarmyndina. Sjálfsöruggur
og metnaðarfullur en hefur
lítinn áhuga á því sem aðrir hafa
til málanna að leggja.
Geitin er létt í lund, ástrík
og örlát og á auðvelt með að
aðlagast. Listfeng en ódugleg
til verka og þarf því að leggja
mikið á sig til að koma áformum
sínum í framkvæmd.
Apinn er greindur og á
auðvelt með að leysa flóknustu
verkefni og notar allar brellur til
að koma sér úr erfiðleikum og
snúa málunum sér í hag.
Vegna sjálfselsku sinnar
gleymir apinn oft að hugsa um
aðra og áhrif gerða sinna.
Haninn er félagsvera og nýtur
sín best við athygli. Öruggur
með sig og montinn, ákveðinn
og með fullkomnunaráráttu.
Kann ekki að ljúga og leggur
því öll spilin á borðið.
Hundurinn er greindur,
áreiðan legur og með ríka
réttlætis kennd. Tryggur og
alltaf reiðubúinn að hlusta á
vandamál annarra. Duglegir
til vinnu en hafa lítinn áhuga á
auðsöfnun, þeim finnst gott að
slappa af milli verka.
Svínið er heiðarlegt, örlátt
og vinur allra. Lítið gefið fyrir
orðaskak og fljótt að gleyma,
baktalar aldrei fólk og trúir
engu slæmu á aðra. Á það til að
ofdekra sjálft sig og eyða öllu
í munað og þægindi og helst
vill það deila munaðinum með
öðrum. /VH
STEKKUR
Sjávarútvegur er ein mikilvægasta
útflutningsgrein í Noregi og
hvergi er vöxturinn meiri en þar.
Útflutningsverðmæti hafa farið
úr 47,7 milljörðum norskra króna
(680 milljörðum íslenskum) árið
2012 í 120,8 milljarða í fyrra (rúmir
1.700 milljarðar íslenskir). Árið
2021 reyndist vera metár í norskum
sjávarútvegi.
Sérstök opinber stofnun, Norges
sjømatråd, fer með markaðsmál fyrir
sjávarútveg og fiskeldi og hefur til
þess afar rúm fjárráð. Stofnunin er
fjármögnuð með sérstöku gjaldi
sem lagt er á útfluttar sjávarafurðir.
Hér verður byggt á upplýsingum á
heimasíðu Norges sjømatråd, þar sem
sagt er frá því með stolti að mörg met
hafi fallið á síðasta ári, bæði hvað
varðar verðmæti og magn á heildina
litið sem og einstakar tegundir eins
og lax, makríl og kóngakrabba og
fleiri tegundir.
Þar kemur einnig fram að norskar
útfluttar sjávarafurðir samsvari um 42
milljónum máltíða á hverjum einasta
degi árið um kring.
Leiðandi tegundir
Hér er yfirlit yfir helstu tegundir í
útflutningi norskra sjávarafurða
2021, skipt eftir útflutningsverðmæti
í norskum krónum og aukningu frá
árinu 2020.
• Eldislax 81,1 milljarður (+16%)
• Þorskur 9,8 milljarðar (+2%)
• Makríll 5,9 milljarðar (+18%)
• Síld 4,2 milljarðar (+11%)
• Eldissilungur 4 milljarðar
(+5%)
Norska krónan sterk
Í upphafi ársins 2021 blés ekki
byrlega fyrir norskum sjávarútvegi
vegna heimsfaraldursins. Þá voru
veitingastaðir víða um heim lokaðir.
Þegar líða tók á árið, og takmörkunum
var létt af, jókst eftirspurnin og verð
tók að hækka á sumum afurðum. Þó
var verð, þegar upp var staðið, lægra
í flestum hvítfisktegundum en árið
2020, en hækkaði lítillega á laxi.
Hækkun útflutningsverðmæta í heild
helgast einkum af því að meira magn
var flutt út en á síðasta ári. Árangur
norsks sjávarútvegs þykir einkar
góður í ljósi þess að norska krónan
styrktist á árinu 2021. Ef krónan hefði
ekki styrkst hefði útflutningsverðmæti
orðið 6 milljörðum hærra, eða sem
nemur 85 milljörðum íslenskum.
Fimmfalt stærri en Ísland
Áður er lengra er haldið er rétt að
bera saman útflutning sjávarafurða
frá Noregi og Íslandi. Á árinu 2021
fluttu Íslendingar út sjávarafurðir
fyrir 329 milljarða króna, um 293
milljarða vegna sjávarfangs og 36
milljarða vegna fiskeldis, samkvæmt
upplýsingum á Radarnum, fréttavef
Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi. Af
þessu má sjá að Noregur er um það bil
fimmfalt stærri en Ísland í útflutningi
sjávarafurða.
Metútflutningur á laxi
Fiskeldi er mjög öflugt í Noregi og
hefur verið lengi. Reyndar er Noregur
stærsti framleiðandi á eldislaxi í
heiminum. Eldisafurðir skiluðu
um 71% af útflutningsverðmæti
sjávarafurða í fyrra. Fluttar voru út
1,4 milljón tonn af afurðum eldisfisks
að verðmæti 85,7 milljarðar, um 1,2
þúsund milljarðar íslenskir. Aukning
í magni var 11% milli ára en í
verðmætum um 16%.
Eldislax ber höfuð og herðar yfir
aðrar sjávarafurðir
Á árinu 2021 voru sett met í
útflutningi á laxi, bæði í magni og
verðmætum. Alls voru flutt út 1,3
milljónir tonna af laxaafurðum
að verðmæti 81,4 milljarðar, um
1.160 milljarðar íslenskir. Aukning
í verðmætum er um 16%.
Markaðssérfræðingar benda á
að fólk hafi verið duglegt að finna
nýjar leiðir til að nálgast laxinn
þegar veitingahús og mötuneyti voru
lokuð, meðal annars með því að panta
heimsendan mat eða fara á staði sem
buðu fólki upp á að taka fulleldaða
laxamáltíð með sér heim.
Þá fluttu Norðmenn út 73.200 tonn
af eldissilungi árið 2021 að verðmæti
um 4 milljarðar, eða um 57 milljarðar
íslenskir.
Metár líka fyrir þorskinn
Fiskveiðar, þar með talið veiðar
á skelfiski, skila um 29% af
útflutningsverðmætum sjávarafurða
en 56% í magni. Í heild voru flutt
út 1,7 milljónir tonna af afurðum
sjávarfangs að verðmæti 35,1
milljarður, rúmir 500 milljarðar
íslenskir. Aukning í magni var 13,8%
en í verðmæti 11%. Til saman burðar
má nefna að veiðar á sjávarfangi
við Ísland skilaði 293 milljörðum í
útflutningsverðmæti.
Af villtum veiddum fiski skilar
þorskurinn mestum útflutnings­
verðmætum. Alls voru flutt út
199 þúsund tonn af þorskafurðum
fyrir um 9,8 milljarða, eða um 140
milljarða íslenska. Magnið jókst um
15% milli ára en verðmæti um 2%.
Verðlækkun varð á þorski
sem orsakast af þrem þáttum;
auknu framboði, minni eftirspurn
frá hótelum, veitingastöðum og
mötuneytum vegna lokunar og loks
hafði sterkt gengi norsku krónunnar
áhrif.
Þrátt fyrir verðlækkun varð árið
metár í útflutningsverðmætum, bæði
fyrir ferskan og frystan þorsk.
Gott ár fyrir uppsjávarfisk
Í heild gaf uppsjávarfiskur um 11,1
milljarð í útflutningstekjur, eða 158
milljarða íslenska.
Makríll skilaði mestum verð­
mætum allra uppsjávarfiska og hann
er jafnframt önnur verðmætasta villta
fisktegundin á eftir þorskinum. Alls
voru flutt út 389 þúsund tonn af
makrílafurðum fyrir 5,9 milljarða,
um 85 milljarða íslenska. Magnið
jókst um 30% milli ára en verðmæti
um 18%.
Góðir markaðir voru fyrir síld.
Flutt voru út 350 þúsund tonn fyrir
4,2 milljarða, eða 60 milljarða
íslenska.
Eftir loðnubrest undanfarin ár
fengu norsk skip að veiða loðnu
í íslenskri lögsögu á síðasta ári.
Lönduðu þau 42 þúsund tonnum af
loðnu í Noregi. Mikil vöntun var á
loðnuafurðum á markaðnum og því
rauk verð þeirra upp í hæstu hæðir.
Meðalverð á kíló var 17 krónur
norskar, tæpar 243 krónur íslenskar.
Í heild skilaði loðnan 660 milljónum,
eða 9,4 milljörðum íslenskum.
Skelfiskur í mikilli sókn
Í fyrsta sinn í sögunni fór saman­
lagður útflutningur á skelfiski yfir 3
milljarða, eða 43 milljarða íslenska,
sem er 38% aukning milli ára.
Hástökkvarinn í þessum flokki
var kóngakrabbinn. Hann gaf
999 milljónir, rúma 14 milljarða
íslenska. Þetta er 12% aukning í
magni en 50% í verðmætum.
Í öðru sæti er rækjan sem skilaði
921 milljón, rúmum 13 milljörðum
íslenskum. Þar á eftir kemur
snjókrabbi sem gaf 810 milljónir,
11,5 milljarða íslenska.
Þurrkaður saltfiskur mikilvægur
Noregur hefur þá sérstöðu að
framleiðsla á þurrkuðum saltfiski,
svonefndum klippfisk upp á norsku,
er snar þáttur í fiskvinnslunni. Ár og
dagar eru síðan Íslendingar hættu
þessari framleiðsluaðferð en sneru
sér eingöngu að blautverkuðum
saltfiski. Norðmenn fluttu út
klippfisk fyrir 4,5 milljarða, um
64 milljarða íslenska.
Útflutningur á blautverkuðum
saltfiski skilaði 1,2 milljörðum,
rúmum 17 milljörðum íslenskum.
Lítils háttar samdráttur varð í sölu
saltfisks þar sem markaðir á Spáni
og Ítalíu gáfu eftir.
Mest til ESB
Helstu markaðir fyrir norskar
sjávarafurðir á síðasta ári eru: ESB
með 70 milljarða (998 milljarða
íslenska), Asía með 23,6 milljarða
(337 milljarða íslenska) og Austur­
Evrópa með 5,5 milljarða (78
milljarða íslenska).
Af einstökum löndum kaupir
Pólland mest af norskum
sjávarafurðum. Danmörk kemur þar
á eftir en Danmörk er þó aðallega
„millilending“ fyrir vörur sem fara
endanlega til ESB. Næstu lönd í
röðinni eru Frakkland, Bandaríkin
og Holland.
NYTJAR HAFSINS
Kjartan Stefánsson
kjartanst@simnet.is
Útflutningsverðmæti
norskra sjávarafurða 2021
Milljarðar NOK Hlutfall
Eldisfiskur 85,7 71%
Bolfiskur o.fl. 21 18%
Uppsjávarfiskur 11,1 9%
Skelfiskur 3 2%
Samtals 120,8 100%
Útflutningsverðmæti norsks sjávarútvegs hefur farið úr 47,7 milljörðum norskra króna, eða sem nemur um 680
milljörðum íslenskum árið 2012, í 120,8 milljarða NOK í fyrra sem nemur rúmum 1.700 milljörðum íslenskra króna.
Ég er svín