Bændablaðið - 10.03.2022, Page 41

Bændablaðið | Fimmtudagur 10. mars 2022 41
Árás Rússa á Úkraínu er mikið
áhyggjuefni fyrir alþjóðlegan
landbúnað og matvælaiðnað vegna
afgerandi áhrifa á olíu-, áburðar-,
hveiti- og maísmarkaði – en tölur
segja m.a. að Úkraína flytji út um
12% alls hveitis í heiminum, eða
sjöttu stærstu á heimsvísu.
Sérfræðingar hollenska bankans
Rabobank telja að þó um tveir
þriðju hlutar árlegrar hveiti- og
bygguppskeru Úkraínu og þriðjungur
maísuppskerunnar séu þegar komnir
í sölu, megi án efa búast við að
minnsta kosti 30% verðhækkun á
hveiti og 20% á maís. Þessar tölur
má m.a. finna á vefsíðu írska miðilsins
www.irishexamine.com.
Ljóst er að deilur landanna
tveggja munu hafa veruleg áhrif á
alþjóðahagkerfið, og meðal annars
er þar hækkun á fóðurverði mörgum
áhyggjuefni – en Úkraína flytur
einnig út mikið af korni ætluðu til
dýraeldis. Áætlað er að verðlagning
á sumum korntegundum tvöfaldist og
talað hefur verið um hættu á allt að
40% hækkun áburðarverðs, sem nú
þegar er hátt.
Til viðbótar hefur verð á jarðgasi
í Evrópu og framboð verið lágt
undanfarið, og því dýrt, en jarðgas er
helsta hráefnið við framleiðslu tilbúins
áburðar vegna köfnunarefnisins sem
er eitt megin næringarefni gróðurs.
Teymi Rabobank segir engar hömlur á
hversu há verðlagning á jarðgasi gæti
orðið, það eina jákvæða í stöðunni
væri að senn lyki vetrarmánuðunum,
þegar eftirspurn væri hvað mest eftir
jarðgasi – en svo hefði markaðurinn
nokkra mánuði til að jafna sig.
Þó, eins og staðan er núna
vegna innrásarinnar í Úkraínu, gæti
verð á tilbúnum áburði orðið of
kostnaðarsamt fyrir marga bændur, en
samkvæmt fréttastofu Reuters kemur
fram að nú þegar hafi verð á rússnesku
jarðgasi margfaldast. Gasleiðslur
í eigu ríkisrekna fyrirtækisins
Gazprom í Rússlandi liggja gegnum
Úkraínu og Pólland en fyrirtækið
hefur einkarétt á gasútflutningi til
Evrópu og samkvæmt úkraínskum
yfirvöldum hefur, auk verðhækkana
á gasinu, dregið allverulega úr
þeim útflutningi – mögulega vegna
pólitískra aðstæðna.
Stjórnvöld í Rússlandi þvertaka
fyrir þá hugmynd en þó er ekki hægt
að horfa framhjá því að þeir hafa töglin
og hagldirnar í þessum málum, auk
þess sem himinhátt áburðarverð gæti
hækkað enn frekar ef lykilútflutningur
annars áburðarhráefnis frá Rússlandi
eða Hvíta-Rússlandi myndi raskast.
Þetta væri heldur ekki í fyrsta
skipti sem gas væri notað sem
pólitískt stjórntæki, en í byrjun
nóvember á síðasta ári hótaði forseti
Hvíta-Rússlands, Lukashenko, að
skrúfa fyrir gas frá Rússlandi ef
Evrópusambandið myndi herða
refsiaðgerðir vegna aðgerða þegna
hans er fluttu þúsundir hælisleitenda
að landamærum Póllands. Ekkert
varð úr þeirri hótun enda tilkynnti
talsmaður rússneskra stjórnvalda að
forseti Hvíta-Rússlands hefði ekki
haft Rússa með í málum þegar þær
hótanir voru hafðar í flimtingum, auk
þess sem Rússar stæðu fast á sínum
samningum hvað varða sölu á gasi til
evrópskra neytenda.
Í kjölfar átakanna sem nú eiga
sér stað, milli Úkraínu og Rússa,
hófu ESB, Bandaríkin, Bretland auk
bandamanna sinna, refsiaðgerðir
gegn Rússlandi, til að bregðast við
aðgerðum þeirra. Það væru aðgerðir
og ráðstafanir ætlaðar til að skaða
efnahag Rússlands, eða fjárhag
einstakra Rússa, setja á ferðabann og
viðskiptabann. Þó er hætta á að með
víðtækum refsiaðgerðum sem þessum
gæti verð á hveiti og maís hækkað
enn frekar – en talið er að um mitt
ár 2023 gæti hveitimarkaðurinn náð
jafnvægi að nýju.
Samkvæmt sérfræðingum
Rabobank er Kína ósammála
refsiaðgerðum gegn Rússlandi en
sjái frekar fyrir sér að vinna með
þeim til þess að þjóð þeirra verði
ekki fyrir áhrifum. Hins vegar er þá
einnig sá möguleiki í stöðunni að
vestræn ríki beiti, vegna þessa, Kína
aukarefsiaðgerðum sem gætu haft
það truflandi áhrif á viðskiptaflæði
heimsins að markaðir væru óundir-
búnir fyrir slíkar niðurstöður. /SP
Úkraína í dag:
Uppskera og útflutningur