Bændablaðið - 10.03.2022, Blaðsíða 34

Bændablaðið | Fimmtudagur 10. mars 202234
Sunnudaginn 13. mars nk. ætlar
RÚV að frumsýna heimildar­
myndina ,,Gullskipið“ sem Jón
Ársæll Þórðarson og hans fólk hafa
unnið að síðastliðin fjögur ár og er
nú að líta dagsins ljós.
Hér var um mesta sjóslys
Íslandssögunnar að ræða þegar Het
Wapen Van Amsterdam strandaði
á Skeiðarársandi árið 1667 og
með því um 200 manns. Við gerð
myndarinnar hafa fundist margar
gamlar filmur frá því að Kristinn
Guðbrandsson í Björgun og Bergur
á Klaustri leituðu skipsins á síðustu
öld, sem nú fyrst líta dagsins ljós.
Þegar og ef skipið finnst verður
það líka heimssögulegur viðburður.
Framleiðandi myndarinnar eru þeir
Jón Ársæll Þórðarson og Steingrímur
Jón Þórðarson, en þeir félagar hafa
unnið saman að kvikmyndum og
þáttagerð í rúman aldarfjórðung.
Tónlist í myndinni er eftir Þórð Inga
Jónsson/Lord Pusswhip.
Um skipið, strandið og leitina
· Árið 1667 strandaði eitt af
glæsilegustu skipum hollenska flotans
á eyðilegri sandströnd á Íslandi.
Skipið var að koma frá Austur-Indíum
hlaðið gulli og gersemum.

· Stærsti eyðisandur á jörðinni
gleypti skipið og allt sem í því var.
· Aðeins sagan lifði, sagan um
Gullskipið.
· Á seinni hluta 20. aldar reyndu
íslenskir ofurhugar með hjálp
íslensku ríkisstjórnarinnar og
ameríska sjóhersins að finna
hollenska Gullskipið og grafa það
upp en án árangurs.
· Gríðarlega erfið ar aðstæður,
jökul árnar stóru undan Vatnajökli,
stærsta jökli Evrópu, og öldur
Norður-Atlants hafsins láta ekki að
sér hæða.

· Íslenskur frumkvöð ull, Gísli
Gíslason, myndaði alþjóðlegt teymi
ofurhuga til að finna og endurheimta
það sem hinn mikli sandur tók til
sín á óveðursdeginum mikla seint í
september árið 1667.
· Með nýjustu tækni og vís-
indum og vissuna um árangur,
ætla Gísli og hans menn að gera
það sem engum hefur áður tekist.
Að endurheimta úr sandinum Het
Wapen Van Amsterdam með öllu
því sem það hefur að geyma og
skrifa um leið merkilegan kafla í
sögu siglinga á jörðinni. /HKr.
LÍF&STARF
Frumsýnd á RÚV 13. mars:
Heimildarmyndin „Gullskipið“
Þessi teikning á að sýna tvö af skipum hollenska flotans að koma úr leiðangri til Austur-Indía hlaðin gulli og
gersemum. Hægra megin er Het Wapen Van Amsterdam.
Líklegur strandstaður Het Wapen Van Amsterdam á Skeiðarársandi á þessu
gamla landakorti er talinn á svæðinu sem merkt er með rauðu.
Het Wapen van Amsterdam. Mynd af
líkani sem Karl Friðrik Ragnarsson í
Vík í Mýrdal gerði af skipinu.
Þann 4. september árið 1983, eftir sex mánaða stanslaust bras, komust leitarmenn
niður að skipinu sem þeir töldu vera Het Wapen van Amsterdam. Í ljós kom að
þetta var togarinn Friedric Albert sem strandaði 1903 og voru vonbrigðin mikil.
VANDAMÁL Í ELDSNEYTI??
Dísel bætiefnið frá eyðir öllum raka í eldsneytiskerfum,
hreinsar spíssa og kemur því í veg fyrir sveppamyndun.
Það geta því sparast töluverðir fjármunir með því að nota
DIESEL SYSTEM CLEAN
MOTUL Á ÍSLANDI WWW.MOTULISLAND.IS SÍMI 462-4600
Stórlækkað verð á Diesel
System Clean í 10L
umbúðum.
Hægt að panta
í vefverslun
Verðhækkanir á matvælum:
Uppskerubrestur á
rauðum pipar í Indlandi
Framleiðsla Indverja á rauðum
pipar (chili) lækkar um
fimmtung frá fyrra ári vegna
uppskerubrests þar í landi.
Ástæðan er ágeng
óværa sem lagðist á
plönturnar og óvenju
mikil rigning í helstu
framleiðsluríkjum
suðurhluta Indlands.
Plöntur urðu
illa fyrir barðinu
á kögurvængjum
(thrips) þrátt fyrir
mikla notkun
s k o r d ý r a e i t u r s
og haft er eftir D.
Kanungo, frá Andrah
Pradesh ríki að bændur
hafi þurft að rífa upp
plöntur í blómgun.
Óværan hafi auk þess
valdið mikilli vansköpun
á ávöxtum.
Í fregn Reuters er haft
eftir jarðræktarfræðingi
hjá Indverska landbúnaðar-
rannsóknarráðinu að í stað þess
að bregðast við meindýrinu hefðu
bændur í mörgum
tilfellum horfið frá
ökrum sínum sem
magnaði upp óværuna
og gerði illt verra.
Minni framleiðsla
hefur orðið til þess að
heimsmarkaðsverð á
rauðum pipar hefur rokið
upp úr öllu valdi á síðustu
mánuðum og líklegt er
að verðið haldist hátt
út árið. Með hækkandi
kostnaði við flutninga má
einnig búast við enn frekari
verðhækkunum á chili og
afleiddum afurðum.
Indland er stærsti út-
flytjandi af rauðum pipar í
heiminum og seldi 578.800
tonn árið 2021 sem var
8% meira en árið áður. Í
nágrannaríkinu Pakistan,
sem einnig er stór
framleiðandi, mun staðan
vera svipuð og horfir
í uppskerubrest vegna
sviptinga í tíðarfari.
/ghp
UTAN ÚR HEIMI