Læknablaðið - 01.01.2022, Blaðsíða 31

L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108 31
S J Ú K R A T I L F E L L I
utan þess að hann hafði ekki haft hægðir þessa 5 daga. Við komu á
bráðamóttöku barna var hann með 38,9°C hita og púls 119 slög/mín.
Hann var ekki bráðveikindalegur og hann var skýr og viðræðugóð-
ur. Við skoðun var kviður ekki þaninn. Hann var með mjúkan kvið
en hann var talsvert aumur í neðri hægri fjórðungi kviðar og vægari
eymsli í efri hluta kviðarhols. Hann var ekki með sleppieymsli og
vöðvavörn var ekki til staðar. Verkir komu ekki fram við að láta
drenginn hoppa eða stappa niður fótum. Skoðun var ómarkverð
að öðru leyti. Það var væg hækkun á bólgugildum (C-Reactive Prot-
ein 21 mg/L) og hvít blóðkorn voru um 12 þúsund/µL með vinstri
hneigð. Saga og skoðun vakti grun um botnlangabólgu.
Fengin var ómskoðun af kviðarholi sem sýndi áberandi eitla-
stækkun í hægri neðri fjórðungi kviðarhols ásamt fríum vökva.
Ílöng fyrirferð fannst á umræddu svæði, sem var allt að 9 mm í
þvermál. Hægt var að fylgja honum að botnristli en fjærendinn
var ekki greinilegur og ekki var hægt að staðfesta að hann endaði
blint.
Drengurinn var tekinn til aðgerðar samdægurs. Gerð var opin
aðgerð með víxlskurði í hægri neðra hluta kviðar. Mikil eitla-
stækkun fannst meðfram botnristli. Botnlanginn fannst hins vegar
ekki. Var því skurður stækkaður og ákveðið að fría upp botnristil
og dausgörn. Póll botnristilsins var dreginn upp í sárið til frek-
ari skoðunar. Þar var vel sýnileg æð sem lá inn í botnristil. Það
reyndist síðan vera botnlangaæðin (arteria appendicularis). Ljóst var
að botnlanginn hafði dregist inn í botnristil. Ómögulegt reyndist
að losa um botnlangann og var því heftað yfir pól botnristils með
heftibyssu. Botnlanginn reyndist við skoðun á sýni vera viðsnúinn
inn í botnristil. Það voru merki um blóðþurrð í slímhúð botnlang-
ans sem var órofinn. Óljóst var hvort lega á botnlanga inn í botn-
ristil hefði staðið lengi yfir eða tilkomið brátt.
Botnlangi og stækkaðir nálægir eitlar voru í framhald inu
sendir í vefjagreiningu sem sýndi að engin merki um bráða botn-
langabólgu. Þá voru áberandi þyrpingar af eitilfrumum til staðar.
Engin æxli greindust í sýninu. Í vefjagreiningu var lýst eitli með
bráðri myndun smáígerðar (microabscess) með bólgufrumuhreiðri
(granulomatous inflammation) og risafrumuviðbrögðum. Útlit
minnti helst á Bartonella henselae-sýkingu líkt og í kattarklórskvilla
(Cat scratch diesease). Sýking af hennar völdum var útilokuð með
sér litun og einnig var berklabaktería útilokuð. Þá var eitilfrumu-
krabbamein (lymphoma) útilokað.
Týpa 1 Endi botnlanga dregst lítillega inn í sjálfan sig
Týpa 2 Endi botnlanga dregst að nokkrum hluta inn í sjálfan sig
Týpa 3 Botn botnlanga dregst inn í botnristil
Týpa 4
Öfug garnasmokkun (miðhluti botnlanga dregst inn í enda
botnlanga)
Týpa 5 Allur botnlangi dregst inn í botnristil
Tafla I. McSwain flokkun á garnasmokkun botnlanga.6
Drengurinn jafnaði sig fljótlega og útskrifaðist heim tveimur
dögum eftir aðgerð. Ekki hafa orðið eftirköst af veikindunum.
Umræða
Líkt og áður hefur komið fram er sjaldgæft að garnasmokkun á
botnlanga greinist fyrir aðgerð. Þær myndrannsóknir sem gætu
hjálpað við greiningu eru ómun, tölvusneiðmynd, baríum inn-
helling eða ristilspeglun.9 Merki sem gætu bent til þess að um
garnasmokkun á botnlanga sé að ræða við ómun eru ef blindi endi
botnlangans sést ekki eða ef botnlangi finnst yfirhöfuð ekki. Það
gæti verið mögulegt að sjá ílanga fyrirferð sem færi inn í botn-
ristil. Skotmarksteikn (Target sign) gæti verið til staðar og væri þá
þvermál þess minna en við garnasmokkun á botnristli. Að lokum,
ef starfhæf dausgarnar- og botnristilsloka (competent ilecoecal valve)
sést á ómun er garnasmokkun á botnristli útilokuð.7
Það eru ekki mörg skráð tilfelli þar sem garnasmokkun á botn-
langa greinist við ristilspeglun. Hún er þó almennt gagnleg sem
rannsókn á óútskýrðum kviðverkjum og getur gefið staðfesta
Mynd 1. Þarmar og botnristill í aðgerð. Sést hvar botnlangi gengur inn í botnristil.
Mynd 2. Botnlangi eftir aðgerð.