Læknablaðið - 01.05.2022, Síða 37

L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108 257
B R É F T I L B L A Ð S I N S
„Er læknir í salnum?“
Jósep Ó. Blöndal
MD, Dipl. MDT,
fyrrum sjúkrahúslæknir
St. Franciskusspítala í Stykkishólmi
Sagan segir að við frumsýningu á „The
Doctor‘s Dilemma“ hafi höfundurinn,
Bernard Shaw, risið úr sæti sínu fremst í
salnum og hrópað: „Is there a doctor in
the house?“ Maður stóð upp aftast í saln-
um: „Yes, I‘m a doctor“. „How do you like
the play, doctor?“
Þessi saga kom mér í hug er ég sótti
Dag sjúkraþjálfunar 2019, en ég hef verið
fastagestur undanfarin mörg ár. Í þetta
sinn voru mættir 330 sjúkraþjálfarar – og
svo yðar einlægur. Fleiri voru læknarnir
ekki. Sama var uppi á teningnum í af-
mælisfagnaði Sjúkraþjálfunarskorar fyrir
nokkrum árum – þar var ég einnig eini
læknirinn.
Þá vakti það einnig athygli mína á
framangreindum Degi að í alllangri ræðu
sem Unnur Pétursdóttir, formaður Félags
sjúkraþjálfara, hélt, minntist hún ekki
einu orði á samstarf við aðrar heilbrigðis-
stéttir eða teymisvinnu yfirleitt.
Sjálfur starfaði ég í teymi háls- og bak-
deildar Franciskusspítala í Stykkishólmi
með 5-7 sjúkraþjálfurum ásamt öðru
fagfólki um 27 ára skeið og sannfærðist
um ágæti þeirrar nálgunar, einkum í
greiningu og meðferð bak- og hálsverkja.
Samvinna okkar teymisfélaganna reyndist
farsæl, og að dæma af tveimur úttektum á
starfseminni, er tveggja vikna prógramm
deildarinnar að reynast sjúklingunum
afar vel. Sjálfur lærði ég mikið af sjúkra-
þjálfurunum og öðru samstarfsfólki, en
umfram allt gerði ég mér ljóst mikilvægi
þess að virkja hin ýmsu sjónarhorn, þegar
erfið vandamál eins og langvinnir verkir
eru annars vegar.
Stoðkerfisfræðin/orthopaedic med-
icine, sem James Cyriax í London lagði
grunn að og fagstéttirnar vinna enn eftir,
á enn langt í land, og gildir það jafnt um
læknisfræði sem sjúkraþjálfun. Cyriax
lagði mikla áherzlu á að læknum og
sjúkraþjálfurum væri kennt saman, en
því miður hefur verið mikill brestur á því.
Þetta var reyndar gert á árlegum nám-
skeiðum, sem teymið á háls- og bakdeild
Franciskus spítala hélt á 10. áratugnum
með brezkum kennurum og var að allra
dómi gott módel og hefði gjarnan mátt
verða fastur liður. Á meðan ég var enn
fyrirlesari fyrir sjúkraþjálfunarnema við
HÍ lagði ég eitt sinn til á fundi skorarinn-
ar, að mun meira yrði gert af því að kenna
þessum tveimur stúdentahópum saman.
Í starfi mínu, allt frá því ég tók próf í
fræðunum í London 1989, hef ég líklega
metið og átt þátt í greiningu og með-
höndlun 7000-8000 einstaklinga með
bak- og hálsvandamál, og ekki komizt
hjá því að kynnast þeim vinnubrögðum,
sem ríkjandi eru á landinu í greiningu og
meðferð stoðkerfisvandamála almennt, en
einkum bak- og hálsverkja, hjá heimilis-
læknum, sérfræðingum, sjúkraþjálfurum,
kírópraktorum, osteopötum og öðrum
stéttum. Þar hefur mér fundizt áberandi
skortur á samstarfi og samskiptum fag-
stétta. Mér hefur þótt dálítið dapurlegt að
sjá tilvísanir til sjúkraþjálfara frá læknum,
þar sem undir „Fyrirmæli um meðferð“
stendur: „Hentug meðferð að mati sjúkra-
þjálfara“. En þeim er reyndar vorkunn,
enda er kennsla í þessum fræðum afar
takmörkuð í læknadeild, og stundum
hvarflar að manni að ef til vill væri skyn-
samlegast að sleppa tilvísunum og gefa
fólki kost á að fara í ríkara mæli til sjúkra-
þjálfara án þeirra, en þetta fyrirkomulag
er reyndar til staðar víða erlendis.
Hinar ýmsu fagstéttir búa við mis-
munandi menntun, þjálfun, sjónarhorn og
nálganir, en það er auðvitað grunnskylda
okkar allra að einbeita okkur að hag sjúk-
lingsins, en láta ekki kreddur, hagsmuni
og faglegt orðspor fagstétta eða einka-
hagsmuni ráða því hvað gert er og hvað
ekki. Þar getur samvinna/teymisvinna
skipt sköpum.
Margt er hægt að gera til að bæta þetta
ástand, en hér verða ekki taldir upp þeir
fjölmörgu möguleikar sem nýta mætti til
úrbóta, sjúklingum og samfélaginu öllu
til bóta.
Gott væri að fulltrúar sjúkraþjálfara og
lækna kæmu saman og reyndu að finna
flöt á betri og nánari samvinnu bæði sín
á milli og við aðrar fagstéttir, ef til vill
í samráði við Sjúkratryggingar Íslands,
Embætti landlæknis, Háskóla Íslands og
aðrar fræðslustofnanir.
Það er von mín að þetta greinarkorn
verði til þess að vekja umræðu um þessi
mál. Að vinna hver í sínu horni er ekki
líklegt til að bæta ástandið.
Með beztu kveðjum,
Jósep Ó. Blöndal