Fréttablaðið - 15.10.2022, Blaðsíða 26

Það hefur
ekki þótt
töff að vera
hrörnandi
kona á
breytinga-
skeiði,
dottin úr
barneign
og allt á
leiðinni
suður.
Ráðherr-
um ber að
gæta þess
að vel sé
farið með
þá fjár-
muni.
Nánast allar sögurnar
sem við heyrðum voru
frá konum 50 ára og
yngri. Við vitum aftur
á móti að ofbeldi
fæddist ekki bara með
okkar kynslóð. Hvar
eru hinar konurnar,
þessar eldri?
Aldís Davíðsdóttir
n Í vikulokin
Við mælum með
Noztra
Við Grandagarð, með fallegu útsýni
yfir sæinn, hefur verið opnuð skap-
andi smiðja þar sem allir geta orðið
listamenn með því að mála bolla,
skálar, styttur og f leira. Frábær
af þreying fyrir alla fjölskylduna
og er afmarkaður tími fyrir allra
yngstu kynslóðina. Þú velur þér ker-
amikhlut og innifalið í verði er allt
ferlið, málning, verkfæri, glerjun og
brennsla, og er gert ráð fyrir að upp-
lifunin sé sirka tvær klukkustundir.
Kársnes-ævintýri
Sky Lagoon, Brikk eða Brasserí
Kársnes. Þríleikur sem svínvirkar í
hinum nýja Kópavogi. Varla þarf að
fjölyrða um snilld Sky Lagoon, nema
kannski um sturturnar sem eru svo-
lítið kraftlausar. En það er hægt að
fyrirgefa kraftleysið með kraftinum
á Brasserí Kársnes eftir gott bað, en
það er falin perla höfuðborgarinnar.
Svo er Brikk i næsta húsi. Göngu- og
hjólaleiðirnar eru svo stórkostlegar –
sérstaklega í haustmyrkrinu. n
Þórey Birgisdóttir og Aldís Davíðsdóttir, hér með grímurnar sem þær bera í verkinu. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Á morgun, sunnudag, verður
Hríma, glæný heilgrímu-
sýning án orða, frumsýnd í
Tjarnarbíói. Leikkonan og
grímuhönnuðurinn Aldís
Davíðsdóttir segir okkur geta
tjáð allt sem við viljum með
líkamstungumáli, eins og
börn séu dugleg við.
bjork@frettabladid.is
Það er leikhópurinn Baun í bala,
sem stendur að sýningunni, Ágústa
Skúladóttir og Orri Huginn Ágústs-
son leikstýra, en áður hafa þau
sett upp tvær heilgrímusýningar,
Hjartaspaða og Hetju.
Við náðum tali af Aldísi á milli
rennsla í Tjarnarbíói. „Það þurfa
að vera svo mörg rennsli í svona
sköpun svo við vitum að við séum
með rétta sögu. Við erum ekki með
neinn texta svo það er ekki hægt að
segja hvað er að gerast, það þarf að
sýna allt. Við þurfum því að athuga
að allt sem við erum að segja komist
til skila á réttan máta og því þurfum
við að fá mikið af áhorfendum undir
lokin,“ segir Aldís og bætir við að
sýningin sé öll kóreógraferuð frá a
til ö.
Samspil þess að elska og hata
„Líka því við sjáum svo lítið í gegn-
um þessar grímur. Þetta tekur á
en þetta er virkilega skemmtilegt
form að vinna með. Þetta er mikið
líkamsleikhús en við getum tjáð
allt sem við þurfum með líkams-
tungumáli en erum misdugleg við
það. Börn frá sitt hvorum staðnum
í heiminum geta leikið sér saman
tímunum saman án þess að lenda
í ströggli þegar kemur að tungu-
máli,” segir Aldís, en ítrekar þó að
sýningin sé ekki við hæfi barna.
Hríma fjallar um lífshlaup konu
sem er brotið á sem barn og hverjar
langtímaafleiðingar þess eru. Sam-
spil þess að elska einhvern og hata,
hvernig hún dílar við þetta í gegn-
um lífsskeið sitt.“
Hr íma bý r eina ng r uð f r á
umheiminum og er sjálfri sér nóg,
en í fárviðri álpast inn kona frá
Póstinum og verður innlyksa og þá
neyðist Hríma til að eiga samskipti.
„Þá fer að hrærast upp í þessu öllu
saman,“ segir Aldís, en aðalper-
sónan þarf þá að horfast í augu við
skugga fortíðar sinnar.
Hvar eru eldri konurnar?
„Þessi saga er búin að blunda í mér
lengi. #MeToo var stór og mikil bylt-
ing sem fór yfir alla heimsbyggðina
og skilaði okkur öllum breyttum,
sem var algjörlega geggjað,“ segir
Aldís, sem þó setti spurningarmerki
við að fáar sögur komu frá elstu
kynslóð kvenna.
„Nánast allar sögurnar sem við
heyrðum voru frá konum 50 ára
og yngri. Við vitum aftur á móti að
ofbeldi fæddist ekki bara með okkar
kynslóð. Hvar eru hinar konurnar,
þessar eldri? Þær eru aldar öðruvísi
upp, voru ekki með sama frelsi og
jafnvel ekkert að smána aðra með
svona sögum.
Ég hugsaði með mér að kannski
ef ég byggi til sýningu um þetta þá
myndi vakna von í einu hjarta og
með því væri tilganginum náð.“
Beðin að lýsa því hvernig svona
saga er sögð á leiksviði án orða, segir
Aldís erfitt að svara því.
„Stundum eru ekki til orð yfir til-
finningarnar sem við upplifum, en
það er hægt að lesa þær í gegnum
líkamana og frá hjarta okkar til
hjarta annarrar manneskju sem er
að tjá söguna.“
Sýningin er ekki ætluð börnum
eða þeim sem eru viðvæmir, enda
tekið á erfiðum málefnum. Sú stað-
reynd að sýningin sé án orða opnar
þó fleiri dyr en hún lokar.
„Þeir sem ekki tala íslensku ættu
að geta notið sín og eins heyrnar-
lausir.
Við erum með yndislega tónlist
frá honum Sævari Helga Jóhanns-
syni sem lyftir sýningunni upp, en
sagan stendur algjörlega án hennar
fyrir þá sem ekki eru heyrandi,“
segir Aldís að lokum, rokin í enn
eitt rennslið. n
Líkamsleikhús án orða
G u ð l au g u r Þ ó r Þ ó r ð a r s o n ,
umhverfis-, orku- og loftslagsráð-
herra, undirbýr sameiningu stofn-
ana sem heyra undir ráðuneyti
hans.
Nú eru stofnanirnar sem heyra
undir ráðuneytið 13 talsins. Guð-
laugur Þór segist hafa það fyrir
venju að fara yfir stofnanaumhverfi
þeirra ráðuneyta sem hann stýrir.
Þetta er til fyrirmyndar hjá ráð-
herranum. Ráðherrar bera mikla
ábyrgð, ráða miklu um ríkisút-
gjöld sem almenningur í landinu
greiðir fyrir með sköttum sínum.
Ráðherrum ber að gæta þess að vel
sé farið með þá fjármuni.
Því miður virðast ekki allir ráð-
herrar ríkisstjórnarinnar gera sér
grein fyrir þeirri ábyrgð sem þeir
bera gagnvart skattgreiðendum.
Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir,
ráðherra háskóla-, iðnaðar- og
nýsköpunarmála, hyggst setja á fót
sjóð til að „ef la samstarf háskól-
anna“ í landinu. Hyggst ráðherrann
útdeila tveimur milljörðum á ári í
þetta verkefni.
Hér á landi eru sjö háskólar með
sjö rektorum og margfaldri yfir-
stjórn. Hugsandi fólk sér að slíkt
fyrirkomulag er geggjun í landi sem
telur 380 þúsund íbúa, sjóðasukk í
anda gamalla tíma sem áttu að vera
liðnir.
Vitaskuld ætti Áslaug Arna að fara
að dæmi Guðlaugs Þórs og vinna að
sameiningu þessara háskóla í stað
þess að festa óhagræðið í sessi með
ríkisstyrkjum úr nýjum sjóði.
Hér á landi væri hæfilegt að hafa
tvo háskóla. Mikilvægt er fyrir
Akureyri og landsbyggðina að
háskólastarfsemi fari fram á Akur-
eyri. Sú starfsemi ætti að vera undir
Ólíkt hafast ráðherrar að
hatti Háskóla Íslands. Háskólarnir á
Hólum og Hvanneyri ættu einnig að
verða hluti af Háskóla Íslands.
Háskólastarfsemi á Bifröst og hjá
Keili gæti farið undir Háskólann í
Reykjavík.
Þannig yrðu til tveir stórir og öfl-
ugir háskólar hér á landi og meiri
slagkraftur en nú er. Mikill sparn-
aður næst með því að vera með tvo
rektora í stað sjö, tvo fjármálastjóra
en ekki sjö og annað eftir því.
Ráðherrar mega ekki gleyma því
að við erum bara 380 þúsund en
ekki margar milljónir. n
Ólafur
Arnarson
Þriðjudagurinn næstkomandi, 18 október,
er tileinkaður breytingaskeiðinu víða um
veröld og nú í fyrsta sinn hér á landi, með
fræðsludagskrá á Grand hóteli og í beinu
streymi.
Hanna Lilja Oddgeirsdóttir læknir segir frá því í
viðtali hér í blaðinu að hún hafi tekið á móti fjölda
kvenna í starfi sínu á heilsugæslustöð, konum sem leið
illa og fannst þær ólíkar sjálfum sér. Upp frá því hafi
hún farið að kynna sér þetta skeið sem allar konur
fara einhvern tíma í gegnum en fáar hafa hingað til
endilega rætt mikið um. Þegar Hanna Lilja skoðaði
nágrannalöndin sá hún að mikil vitundarvakning
hafði orðið og miðstöðvar fyrir konur á miðjum aldri
sprottið upp um allt. Svo fór að hún opnaði eina slíka
og er biðlistinn farinn að telja mörg hundruð konur.
Ekki hef ég hugmynd um hvernig mamma fór út úr
breytingaskeiðinu enda umræðuefni sem hennar kyn-
slóð var lítið að flagga. Það hefur líka lengi verið svo að
flest það sem hefur forskeytið „kven“ er flokkað sem
vesen og jafnvel væl. Það hefur ekki þótt töff að vera
hrörnandi kona á breytingaskeiði, dottin úr barneign
og allt á leiðinni suður.
Það er kominn tími til að breyta því – enda teljast
nú konur á breytingaskeiði kornungar í þjóð sem er
sífellt að eldast. n
Bullandi breytingaskeið
BJORK@FRETTABLADID.IS
26 Helgin 15. október 2022 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐHELGIN FRÉTTABLAÐIÐ 15. október 2022 LAUGARDAGUR