Heilbrigðisskýrslur - 04.12.1988, Síða 13

11
1,0
Hæsti hiti í heyi,
sem vænta má
Fóðurskemmdir
Smáverur, sem
geta þrifist í heyinu
0,9
w
z
cn
>•
UJ
f 0,8
tr
>
w
z
I
0,7
0,6
45-65'
40-45'
35-40'
Geislasveppir
’ (heymædi)
Hætta á
, fóður-
skemmdum:
25-35'
Myglu-
r sveppir
Skaðlegir
y heymaurar
(heymæði)
Óveruleg hætta á
hitamyndun
Geymsluhæft §
þurrhey S
3. mynd. Áhrif vatnsvirkni í heyi á hitamyndun, fóðurskemmdir og
örveruvöxt (5).
Nokkrir skaðvaldar
Myglusveppir eru jafnan taldir alvarlegustu skaðvaldar við
geymslu þurrheys og þurrmetis. Gjarnan er gerður greinarmunur á
flóru heys á velli og heys í geymslu (6). Talið er, að sú
örveruflóra, sem er í heyi á velíi þoli ekki minni vatnsvirkni en
0,85 (7). Hún skiptir því litlu máli fyrir geymsluhæfni heysins.
Örveruflóru heys í geymslu einkenna einkum tegundirnar Rhizopus,
Aspergillus og Penicillum (8). Við hagstæð hitaskilyrði geta
tegundir þessar myndað mögnuð eiturefni - toxin (9,10).
Umhverfiskröfur tegundanna má m.a. lesa af 2. mynd. Sé heyið
hirt rakt í hlöðu með ófullkominni eða rangri súgþurrkun taka
sveppirnir til starfa, einn af öðrum, og heyhitlnn stígur. Myglu-
vöxturinn gerir um sig, fóðurefni tapast og fóðrunarvirði heysins
rýrnar til muna, jafnvel þótt hitamyndun verði takmörkuð (10,11).
Staðbundinn mygluvöxtur er alvarlegt vandamál. Hann verður
gjarnan í kringum blautar heytuggur í stæðu, en líka þar sem
þurrkun heysins gengur óeðlilega hægt, svo sem í fastbundnum
heyböggum. Vonlítið er t.d. að ná myglulausri verkun í böggum,
sem eru þéttari í sér en nemur 100 kg þurrefnis í m"5.
Heymæði hefur verið rakin til tveggja geislasveppa, sem geta
þrifist vel í röku heyi: Micropolyspora faeni og
Thermoactinomyces vulgaris. Komist gro þessara sveppa niður í