Rökkur : nýr flokkur - 01.06.1969, Blaðsíða 8

Fyrsta minningin, sem ég drep á, er frá kvöldstund í gistihúsherbergi
í Niðarósi, en þar var svo gestkvæmt, að ég gat aðeins fengið inni með
því að sætta mig við að vera með öðrum í herbergi, og hætti ég á að
taka því boði. Herbergisfélaginn reyndist vera iðnaðarmaður í atvinnu-
leit, nokkuð þreytu- og mæðulegur á svip, vinsamlegur, allræðinn, en ég
víst fremur fámáll, enn óvanur talmálinu. Ég svaraði þó nokkrum
spurningum hans um mig og mína hagi, og ég man, að ég furðaði mig
á áhuga hans, jafn þreyttur og mæddur og hann virtist vera, en svefn-
þörf hans fór fljótt að segja til sín, og ég hélt að hann væri sofnaður,
er hann allt í einu bylti sér og sagði eins og við sjálfan sig:
Ak ja, bare man lever.
Einhvem veginn var það svo að öll tilhlökkun um það, sem fram-
undan var, varð að þoka í bili fyrir umhugsuninni um það, sem þessi
maður hafði reynt og varð að horfast í augu við, um það hvernig hann
sagði þetta og um allt, sem í orðum hans fólst, en svo sofnaði ég vitan-
lega út frá þessum hugleiðingum, og nýr dagur rann og tilhlökkunin
vaknaði aftur með komu hans. Ég var ungur og orð verkamannsins voru
'mér lengi gleymd, en minningunni um hann og þau áttu eftir að skjóta
upp kollinum í huga mér margsinnis, síðar í lífinu.
Fyrsta verkið á stórbýlinu var grjóttínsla úr akri í útjaðri skógarins.
í nýruddum akrinum var steinn við steinn, en „margar hendur vinna
létt verk“ — óðalsbóndinn var þar sjálfur og flest barnanna, en þau
voru þrettán talsins, jafnvel yngsta telpan um fjögurra ára var þar,
og hin á ýmsum aldri til tvítugs eða vel það, og svo voru krakkar og
unglingar frá smábýlunum sem voru innan marka óðalsjarðarinnar.
Grjóthrúgurnar stækkuðu óðum, enda kappsamlega tínt. Ég man, að
ég var að drepast í mjóhryggnum, nýstaðinn upp af skólabekk, rétti úr
mér og studdi hendi að baki sem snöggvast.
„Notaðu báðar hendurnar, drengur, þá vinnst það fljótara" sagði
óðalsbóndinn við hlið mér, maður allhár vexti, grannur, augun hvöss
sem arnarins, alvara og seigla í svipnum, en lundin hörð. Ég hugði
framan af, en reyndi síðar og sá, að undir harðri skel sló hlýtt og göfugt
hjarta.
Það var alltaf vel unnið, enginn dró af sér. En þetta voru sólskins-
dagar. Sumarkvöldin voru fögur og skammt var til strandar, bjálkahús
smábændanna á báðar hendur, vel hirtir smáakrar og garðar, skógurinn
alls staðar nálægur. í fjörunni var klettur mikill, eins og skilinn eftir
þarna til hagræðis, er í sjó var farið, því að það voru óskráð lög, að
stúlkurnar og telpurnar hefðu sína spildu öðrum megin klettsins, piltam-
ir og drengirnir hinum megin, í skikkanlegri fjarlægð, því að engir
voru sundbolimir. En haldi einhver, að hér hafi verið eitthvað í
líkingu við nútíma nektarnýlendu, er það mikill misskilningur.