Bændablaðið - 06.10.2022, Blaðsíða 8

8 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. október 2022
FRÉTTIR
Matvælasjóður:
Innlend fóðurframleiðsla
með jarðvarma í bígerð
– Skoða möguleika fyrir graskögglaverksmiðju í Þingeyjarsýslum
Nokkurrar verðmætasköpunar má vænta ef af graskögglaverksmiðjunni verður.
Á dögunum hlaut Fjárfest­
ingarfélag Þingeyinga 14 milljóna
króna styrk úr Matvælasjóði til að
þróa framleiðslu á graskögglum
með aðstoð jarðvarma.
Með verkefninu verður lagður
grunnur að fóðurframleiðslu úr
íslensku grasi og öðrum afurðum
innlendrar ræktunar. Ef vel tekst
til mun það styrkja fóðurkeðju í
landbúnaði og rekstrargrundvöll
bænda auk þess að minnka
kolefnisspor og bæta fæðuöryggi.
Ísland er gott grasræktarland
og íslenskur landbúnaður byggir
að miklu leyti á grasnytjum, beit
og öflun heyja fyrir búfé. Víða
um land eru vannýtt ræktarlönd og
búskaparhættir hafa breyst þannig að
nokkuð er um að ræktarlönd séu að
fara í órækt vegna vanhirðu.
Graskögglaverksmiðjur
fyrr á tímum
Hugmyndin að grasköggla-
framleiðslu eru ekki nýjar af nálinni,
en um tíma voru slíkar verksmiðjur
starfræktar hér á landi. Þetta voru
gjarnan færanlegar starfsstöðvar
drifnar af jarðefnaeldsneyti og
hráefnið stundum orðið gamalt og
hrakið.
Þurrkun á heyi er alls ekki nýtt
vandamál í íslenskum heyskap og
sennilega stærsti áhrifaþátturinn
í endanlegum gæðum uppskeru
ræktarlanda hérlendis. Þegar
rúlluvæðingin og pökkun í plast hóf
innreið sína töldu menn jafnvel að
þetta vandamál væri úr sögunni og
aðferðir og þróun þurrkunar lagðist
að mestu leyti af.
Með aukinni umræðu um
búháttabreytingar, loftslagsmál og
kolefnisspor eru hins vegar blikur
á lofti.
Verkefni þetta er ætlað að
kanna raunhæfa möguleika þess að
framleiða hér fóður úr íslensku heyi
og öðrum hráefnum sem þurrkað er
með glatvarma frá jarðhita.
„Í ljósi loftslagsbreytinga
og allrar umræðu um kolefnis-
mál eru hugmyndir um innan-
landsframleiðslu á fóðri aftur
komnar á dagskrá og í raun mjög
viðeigandi. Hráefnin eru til í landinu
að einhverju leyti og varla á það að
vera lögmál að að flytja þurfi inn
öll íblöndunarefni í fóður til að
viðhalda landbúnaðarframleiðslu.
Í Þingeyjarsýslum er mikið af
afgangsjarðhita og það er kærkomið
að nýta hann til að bæta fóðurgæði,“
segir Pétur Snæbjörnsson hjá
Fjárfestingarfélagi Þingeyinga hf.,
en verkefnið er unnið að frumkvæði
Búnaðarsambands Þingeyinga og er
Fjárfestingarfélagið er bakhjarl þess.
Fyrstu skref verkefnisins, nú
þegar fjármögnun þess er tryggð,
er að ganga frá samningum við
samstarfsaðila þess og kortleggja
möguleikana. Í því felst að greina
hvað sé til af landi til ræktunar,
hver sé eftirspurnin og hvaða gæði
eru í boði í því fóðri sem hægt
er að framleiða. Að verkefninu
koma verkfræðingar, bændur,
fóðurfræðingar og stofnanir á
borð við LbhÍ, KEA svf. og Eflu
verkfræðistofu.
Efla sveitirnar innan frá
Nú þegar hefur verið framkvæmd
forkönnun og gagnaöflun langt á
vel komin. „Næst þarf að kanna
aðgang að landi, aðgang að orku,
flutningsleiðir og hvaða efni eru til
og hægt að nota í fóður,“ segir Pétur.
Þá verður kannaður fýsileiki þess
að byggja verksmiðju á starfssvæði
BSSÞ og Fjárfestingarfélagsins
til að hefja þá starfsemi sem hér
um ræðir. Byggir framleiðslan
á samvinnu við bændur og aðra
landeigendur á svæðinu sem ráða
yfir van- eða ónýttu ræktunarlandi
því verksmiðjunni er ætlað að leigja
lönd sem ræktuð yrðu kerfisbundið
til grasframleiðslu.
„Þannig eflast sveitirnar af
því sem þær eru sterkastar í með
aukinni verðmætasköpun úr þeim
auðlindum sem til ráðstöfunar
eru á hverjum stað. Í þessu gætu
falist ákveðnar búháttabreytingar
að því leyti að bændur gætu leigt
ræktarlönd sín til slíkrar framleiðslu
og keypt í staðinn hágæðafóður,
sem þeir fá launaða vinnu við að
framleiða. Þá eru ótaldir möguleikar
þeirra landeigenda sem ekki stunda
búskap en ráða yfir ræktarlöndum
að skapa sér verðmæti,“ segir Pétur.
Fjárfesta í því sem
bændur kunna og nota
Grasið verður slegið, hirt og þurrkað
við jarðhita. Síðan yrði það kögglað
í hámarksfóðurgæðum. Pétur bendir
á að aðferðir þurrkunar til að
viðhalda næringu og gæðum vöru
er algeng í sjávarútvegi en hefur
hins vegar ekki náð að sama marki
inn í landbúnað.
Ef vel tekst til mun verkefnið
leiða í ljós hvort starfsemi
graskögglaverksmiðju yrði arðbær
og fýsileg til bættrar afkomu
í íslenskum landbúnaði og til
styrkingar byggðar víða um land.
„Draumastaðan er að hafa
prótótýpu næsta sumar og taka svo
ákvörðun um framhaldið miðað
við niðurstöður fýsileikakannana
og eftirspurn á markaði. Við viljum
fjárfesta í því sem bændur þekkja og
kunna á til að framleiða vörur sem
þeir þurfa að nota.“ /ghp
Pétur Snæbjörnsson hjá Fjárfestingar-
félagi Þingeyinga hf.
Verksmiðjan gæti leitt af sér ákveðnar búháttabreytingar í nágrenninu að
því leyti að bændur gætu leigt ræktarlönd sín til heyöflunar.
Óberon 17046 frá Skeiðháholti 1
á Skeiðum hefur verið settur í hóp
reyndra nauta í dreifingu af fagráði
í nautgriparækt.
Óberón er undan Úranusi 10081
og Mósaik 1036 Skalladóttur
11023. „Aðrar breytingar voru ekki
gerðar á reyndum nautum í notkun.
Nautsfeður til notkunar næstu mánuði
verða óbreyttir að öðru leyti en því
að Jötunn 17026 fellur út og í hans
stað kemur Herkir 16069 inn sem
nautsfaðir. Óberon 17046 kemur til
dreifingar við næstu áfyllingar í kútum
frjótækna eða á næstu vikum,“ segir
á vef Nautastöðvarinnar. Á vefsíðu
hennar, nautaskra.is, má finna lista
yfir naut í notkun. /ghp
Óberon 17046 frá Skeiðháholti 1 á Skeiðum. Mynd / Nautastöðin
Nýtt á lista reyndra nauta
Jón Gunnþór Þorsteinsson, bóndi á bænum Syðri-Velli í Flóahreppi, á
forystusauðina Greifa (t.v.) og Höfða (t.h.). Eins og sjá má eru horn þeirra
einstaklega glæsileg, ekki síst á Höfða sem er vaninhyrndur. „Ég vandi þau
að gömlum sið með hertri nautshúð, það virkar mjög vel, ég vildi ekki nota
vír. Það strekkist á húðinni þegar hún þornar og þannig verður strekkingin
sjálfvirk. Húðin sem ég notaðist við er rúmlega 20 ára gömul og reynist
einstaklega vel í svona verkefni. Þetta er toppurinn í bransanum ef gera
skal sauð vaninhyrndan,“ segir Jón Gunnþór. Á Syðri-Velli eru um 100 fjár
og þar er líka myndarlegt kúabú. /MHH
Vaninhyrndur forystusauður
Slökkvirörið frá Scotty FireFighter
inniheldur 15 cm langt kvoðuhylki í
föstu formi.
Einfalt í notkun; tengist við
garðslöngur og stærri slöngur.
Lausnin er umhverfisvæn.
Við stöðugt rennsli á 4,5 börum
dugar hleðslan í 60 mín.
Hentar mjög vel við 2,5 til 5,9 bör.
Fyrir bændur, sumarhús, slökkvilið og
hvern þann sem þarf að hafa góðan
búnað við hendina.
Skutull ehf.
S. 773-3131 & 842-1314
Skutull ehf.
S. 517-9991 & 842-1314
Tinger Armor
Eigum til á lager þessi frábæru
farartæki, se henta nánast
við allar aðstæður.t.d
Landbúnað-björg n r veit r-
slökkvilið-línuviðgerðir á
hálendinu-verktakar ofl.
Góð burðargeta-skráður fyrir
6 á landi en 4 á vatni.
Mjög hagstæð verð.
Mynd / Nautastöðin