Bændablaðið - 06.10.2022, Blaðsíða 42

42 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. október 2022
Árið 2016 hófst verkefni sem
miðaði að því að koma upp
frumkvöðlamiðstöð í tengslum við
Sjávarlíftæknisetur BioPol ehf. á
Skagaströnd.
Vörusmiðjan er vinnslurými
til útleigu sem er sérsniðið fyrir
frumkvöðla í matvælavinnslu til
að taka fyrstu skref framleiðslu
og þróunar á vörum sínum. Nú
hefur smiðjan nýst frumkvöðlum
um allt land sem vilja stunda
þróunarstarf og stíga sín fyrstu skref
í matvælaframleiðslu.
Verkefnið varð til þegar lands-
hlutanefndin fyrir Norðvesturland
úthlutaði fé til uppbyggingar á
svæðinu. Á árinu 2017 kláruðust
framkvæmdir við uppbyggingu
Vörusmiðjunnar og hún var tekin
í notkun um haustið en Þórhildur
María Jónsdóttir matreiðslumeistari
var ráðin verkefnisstjóri yfir
smiðjunni. „Frá því að Vörusmiðjan
tók til starfa í september 2017 hafa
frumkvöðlar og smáframleiðendur
nýtt rýmið til fjölbreyttrar fram-
leiðslu. Helstu framleiðsluvörur
hafa verið unnar úr kjötafurðum,
þá helst geita-, lamba- og ærkjöti.
Á hverju ári hafa framleiðendur
bæst í hópinn og unnið með mjög
fjölbreytt hráefni, s.s grænmeti, fisk,
innmat, hákarl, folald og gæs. Unnið
hefur verið með fleiri hráefni en það
hefur verið á þróunarstigi s.s. með
krabba, makríl, rauðmaga, grásleppu
og þörunga. Fyrsta árið voru fimm
framleiðendur en eru núna, rúmum
fimm árum seinna, tæplega tuttugu,“
útskýrir Þórhildur.
Fjölbreytt námskeið í boði
Vörusmiðjan hefur mikið verið nýtt
til námskeiðahalds í samstarfi við
Farskóla Norðurlands vestra. Haldin
hafa verið tvö stór „Beint frá býli“
80 stunda námskeið fyrir bændur í
Skagafirði, Austur-Húnavatnssýslu
og Húnaþingi vestra.
„Vörusmiðjan og Fræðslumiðstöð
Vestfjarða fóru í samstarf um 80
stunda námskeið þar sem verklegi
hlutinn af námskeiðinu var haldinn í
Vörusmiðjunni og fræðslan fór fram
á netinu. Síðustu ár hefur verið lagður
þungi á dagsnámskeið, því þörfin
fyrir verklega kennslu er mikil og
hefur fjölbreytni þeirra námskeiða
farið vaxandi og næsta vetur verða í
boði á annan tug námskeiða sem við
koma matvælavinnslu og eru til þess
fallin að auka þekkingu og færni
framleiðenda og/eða áhugamanna.
Þátttakendur á þessum námskeiðum
hafa komið alls staðar að af landinu,“
segir Þórhildur.
Smáframleiðendur rúnta
um landið
Samtök Sveitarfélaga á Norðurlandi
vestra (SSNV) skilgreindu í
sóknaráætlun landshlutans sérstakt
áhersluverkefni, Matvælasvæðið
Norðurland vestra, þar sem samstarf
Farskólans og Vörusmiðjunnar er
styrkt. Einnig fékkst í gegnum þá
styrkveitingu tækifæri til að koma af
stað verkefninu „Smáframleiðendur
á ferðinni“ fyrir tveimur árum.
„Bíll smáframleiðenda er á
ferðinni allt árið um Norðurland
vestra að undanskildum janúar-
mánuði. Á sumrin eru fleiri ferðir
farnar og hátíðir og önnur bæjarfélög
á landinu heimsótt. Neytendur
hafa tekið vel í þessa þjónustu og
nýta sér hana, enda er vöruúrvalið
stórfenglegt í þessum bíl þar sem
tæplega þrjátíu framleiðendur selja
yfir 200 vörur. Í sumar var boðið
upp á nýja þjónustu þar sem bíll
smáframleiðenda þjónustaði litlar
gjafavöruverslanir fyrir ferðamenn
á Norðurlandi vestra um vörur
frá smáframleiðendum. Í boði er
fyrir smáframleiðendur, hvar sem
er af landinu, að leigja bílinn frá
einum degi upp í viku til að selja
sínar vörur. Við vonum að þessari
þjónustu verði vel tekið en ekki er
komin mikil reynsla á hana.
Verkefnið „Smáframleiðendur
á ferðinni“ er alltaf að auka
þjónustuna og þróast og styður líka
við netverslun Vörusmiðjunnar, en
hægt er að fá vörur afhentar í bílnum
samkvæmt leiðarkerfi,“ útskýrir
Þórhildur og bætir við:
„Þessar sölugáttir fyrir smáfram-
leiðendur hafa auðveldað til muna
aðgengi neytenda að vörum þeirra.
Á þann hátt hefur Vörusmiðjan gert
vörur smáframleiðenda sýnilegri og
hjálpað til við að koma á beinum
tengslum milli framleiðanda og
neytenda og byggt upp traust þeirra
á milli. Vörusmiðjan hefur því
átt stóran þátt í að efla og styðja
smáframleiðendur og styrkt ímynd
Norðurlands vestra m.t.t. þess
sem svæðið hefur upp á að bjóða í
matvælaframleiðslu.“
Úthaldið skiptir máli
Ný þjónusta í haust hjá Vöru-
smiðjunni er þurrkskápur og gerð
kennslumyndbanda í úrbeiningu og
hlutun á lambaskrokk, þetta er liður
í að halda áfram að bæta þjónustu
okkar við smáframleiðendur.
„Frá því að Vörusmiðjan hóf
starfsemi sína hefur orðið umtalsverð
vakning á svæðinu hvað varðar
heimavinnslu matvæla. Ásókn hefur
aukist jafnt og þétt og síðustu haust
hefur Vörusmiðjan verið fullnýtt alla
virka daga og einnig sumar helgar
fram að jólum; í raun er þörf á
annarri smiðju á þessum háannatíma.
Mest er um að ræða bændur úr
Skagafirði og Húnavatnssýslum
sem sjá tækifæri í að auka verðmæti
afurða sinna. Síðustu ár hafa
gæsaveiðimenn sem verka sínar
gæsir og framleiða fjölbreyttar vörur
einnig bæst við. Síðast en ekki síst
hefur samfélag smáframleiðenda
í Vörusmiðjunni aukið samstarf
og samstöðu framleiðenda á
svæðinu; framleiðendur standa t.d.
sameiginlega að matarmörkuðum
og jólapökkum,“ segir Þórhildur og
bætir við:
„Það eru litlu sigrarnir og úthaldið
sem skiptir máli. Það er stór ákvörðun
að fara í framleiðslu á matvælum
og smáframleiðendur gera það af
heilindum. Það þarf ekki að fara um
það mörgum orðum hversu stóran
þátt Vörusmiðja BioPol á í breyttu
landslagi í matvælaframleiðslu
smáframleiðenda á svæðinu á
síðustu fimm árum.“ /ehg-þmj
LÍF&STARF
Halldór Gunnarsson, fyrrverandi
sóknarprestur í Holti undir
Eyjafjöllum, hefur sent frá
bók sem hann kalla Handrit.
Baráttusaga fullhugans séra
Halldórs í Holti.
Halldór hefur, auk þess að vera
prestur, varið ævi sinni í baráttu
fyrir hrossabændur og var einn af
stofnendum Félags hrossabænda.
Halldór segir það hafa verið örlög
sín að verða vitni að fjöldamörgum
samfélagslegum atvikum, þar sem
hann hafði beina eða óbeina aðkomu.
„Því hef ég ráðist í að gefa þetta
handrit út, sem mína sögu með
þessari óvenjulegu framsetningu og
tilvísun til númeraðra fylgiskjala,
sem liggja nákvæmar fyrir um
það sem gerðist. Þannig gæti þetta
handrit með fylgiskjölum verið með í
umfjöllun um þessa atburði verði um
þá fjallað síðar í öðrum frásögum,
handritum eða heimildum.
Sagan mun
vafalaust kalla á
viðbrögð nokkurra,
sem telja á sér brotið
eða að ég fari með
rangt mál. Svar mitt
er að sagan er mín
frásögn, sögð út
frá þeim gögnum
sem fyrir liggja hjá
mér í tilvitnuðum
f y l g i s k j ö l u m ,
skrifaðri dagbók
eða liggja fyrir í
skrifuðum blaða-
greinum mínum.
Það sem er þar
umfram, er skráð
eftir því sem ég
man gleggst frá minni upplifun
í samskiptum við marga aðila.
Ég valdi þetta heiti sögunnar,
Baráttusaga fullhugans, vegna þess
að þegar ég lít til
baka, skil ég ekki
þessa baráttu mína
fyrir því sem mér
fannst ég verða að
berjast fyrir, nema
vegna þess að það
brann innra með
mér, að bregðast
hverju sinni við því
sem mér fannst rangt
og þess vegna lagði
ég af stað óhræddur
sem fullhugi til
leiðréttinga eða
framkvæmda, sem
tókst stundum,
stundum nokkru
síðar og stundum
brást algjörlega. Það var þetta
einfalda að gera rétt og þola ei órétt.“
/VH
Nýsköpun:
Auka verðmæti afurða
í Vörusmiðjunni
Merete Rabølle á Hrauni á Skaga framleiðir vörur úr lamba- og
ærkjöti ásamt því að reykja hangikjöt með gamla handbragðinu.
Þórhildur M. Jónsdóttir, verkefnastjóri Vörusmiðjunnar og Páll
Friðriksson kjötiðnaðarmaður.
Bíll smáframleiðenda sem er á ferðinni allt árið fyrir utan janúar á Norðurlandi
vestra og selur viðskiptavinum vörur beint frá bónda.
Hildur Magnúsdóttir, Embla Dóra Björnsdóttir og Rakel Sturlu-
dóttir hjá Pure Natura hafa nýtt sér aðstöðu Vörusmiðjunnar.
BÆKUR& MENNING
Handrit:
Baráttusaga fullhugans séra Halldórs í Holti
Bókaútgáfan Hólar hefur
sent frá sér tvær bækur. Líkið
er fundið er samtíningur af
sögnum af Jökuldalnum en
Stundum verða til stökur
er safn af stökum Hjálmars
Jónssonar.
Líkið er fundið er sagnasam-
tíningur af Jökuldalnum, eftir
Ragnar Inga Aðalsteinsson frá
Vaðbrekku. Í bókinni kennir
margra grasa og þar er meðal
annars sagt frá flutningi með
lík, auglýsingu eftir ráðskonu, kúm
í kirkju og nýju faðirvori og Hákon
Aðalasteinsson fer á kostum í sögunni
Líkið er fundið.
Í stundum verða til stökur rekur
séra Hjálmar Jónsson sig fram um
ævina í kveðskap, skemmtileg
atvik og viðburðir verða ljóslifandi,
samferðamenn eru kallaðir til leiks
og gáskafull skeytin fljúga í allar áttir.
Auk þess er þarna að finna sálma
og skírnar- og minningarljóð. Rauði
þráðurinn er þó alltaf hjartahlýjan og
húmorinn. /VH
Bókaútgáfan Hólar:
Sögur af Jökuldalnum
og stökur Hjálmars