Bændablaðið - 06.10.2022, Blaðsíða 18

18 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. október 2022
HAGTÖLUR LANDBÚNAÐARINS
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9
2021 2022
12 mánaða þróun á vísitölu neysluverðs
Vísitala Matur og drykkjarvörur
0
2
4
6
8
10
12
EES Danmörk Svíþjóð Finnland Noregur Ísland
Samræmd vísitala neysluverðs
Verðbólgan hefur nú lækkað tvo mánuði í röð. Hún fór hæst
í 9,9% í júlí og er nú í 9,3%. Vísitala neysluverðs miðað við
verðlag í september 2022 hækkaði um 0,09% frá fyrri mánuði.
Flestir greinendur á fjármálamarkaði telja að verðbóluhámarki
hafi verið náð í júlí. Því er spáð að verðbólga í árslok verði 8,8%.
Verðlag hefur hækkað minna hér á landi en í
nágrannalöndum okkar. Þetta má sjá þegar
skoðuð er samræmd vísitala neysluverðs í
nágrannalöndum okkar. Hún mælir, líkt og vísitala
neysluverðs, verðbreytingar á vörum og þjónustu
sem heimili kaupa til einkanota. Hún er reiknuð
með sambærilegum aðferðum í hverju landi og
gefur því kost á því að bera saman verðþróun
milli landa. Grunnur samræmdrar vísitölu
neysluverðs er reistur á sömu gögnum og íslenska
neysluverðsvísitalan, þ.e. á niðurstöðum úr
útgjaldarannsóknum sem Hagstofan framkvæmir
reglulega. Samræmda vísitalan er að mestu
leyti undirvísitala þeirrar íslensku þó munur sé á
umfangi þeirra. Mestu munar að eigið húsnæði
er ekki með í samræmdu vísitölunni.
Yfir 12 mánaða tímabil hefur matvælaverð á Íslandi hækkað um 8% samkvæmt mælingu á vísitölu neysluverðs. Hér hefur
matvælaverð ekki hækkað með sama hætti og sjá má í nágrannalöndum. Ein af ástæðum þess má vera að hér hefur hækkun
orkuverðs ekki verið með sama hætti. Fróðlegt er að bera verðþróun matvæla hér á landi við þróun matvælavísitölu Sameinuðu
þjóðanna. En yfir 12 mánaða tímabil er hækkunin sambærileg. Hins vegar varð gífurleg hækkun á matvælavísitölu FAO við
innrás Rússa í Úkraínu. Nú hefur sú verðhækkun gengið eitthvað til baka. Áfram er því spáð að matvælaverð í heiminum haldist
hátt. Sameinuðu þjóðirnar hafa gefið út viðvaranir vegna skorts á matvælum í 20 löndum og víða er ástandið orðið alvarlegt.
70
80
90
100
110
120
130
8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8
2021 2022
FAO - Food Price Index
12 mánaða
verðbreyting
9,3%
Vísitala neysluverðs
8,4%
Matur&drykkjarvörur
12,7% Kjöt
10,2% Fiskur
15,1%
Egg
4,6%
Grænmeti
2,2%
Kartöflur
7,6%
Brauð og kornvara
4,3%
Ávextir
14,3%
Mjólk
Franskar kartöflur:
Bændur bera skarðan hlut frá borði
Árið 2021 voru flutt til landsins 3.920 tonn af frönskum
kartöflum á meðalverðinu 162 kr/kg. Ofan á tollverðið er
lagður tollur sem er 46% á lönd innan ESB og Kanada og
76% á önnur lönd. Árið 2021 var 99,5% af innflutningi
á lægri tollinum.
Algengt smásöluverð á frönskum kartöflum er á
bilinu 550-750 kr/kg. Að því gefnu að bóndinn sem
framleiðir kartöflurnar fái 40 kr/kg þá er hans hlutur 6%
af smásöluverði. Innflutningsverð samkvæmt gögnum
hjá Hagstofu Íslands árið 2021 var 162 kr/kg. Miðað við
46% toll leggjast 75 kr/kg á vöruna, þannig að hlutur
tollsins af smásöluverði er 10%. Samanlagður hluti
heildsölu og smásölu er 349 kr/kg eða 54%.
19% Hlutur framleiðanda erlendis og kostnaður
við flutning til landsins
12% Tollur af innflutningsverði
54% Hlutur heildsala og smásala
10% Virðisaukaskattur
975 kr
6% Hlutur bóndans sem framleiðir kartöflurnar