Læknablaðið - 01.07.2022, Síða 16

336 L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108
R A N N S Ó K N
Heimildir
1. Andersen K, Aspelund T, Guðmundsson EF, et al. Úr gögnum Hjartaverndar: Faraldsfræði
kransæðasjúkdóma á Íslandi í hálfa öld. Læknablaðið 2017; 103: 411-20.
2. Aspelund T, Gudnason V, Magnusdottir BT, et al. Analysing the large decline in coronary
heart disease mortality in the Icelandic population aged 25-74 between the years 1981 and
2006. PLoS One 2010; 5: e13957.
3. Þórsson B, Guðmundsson E, Sigurðsson G, et al. Algengi og nýgengi sykursýki 2 á Íslandi
frá 2005 til 2018. Læknablaðið 2021; 107: 227-33.
4. Sarwar N, Gao P, Seshasai SR, et al. Diabetes mellitus, fasting blood glucose concentration,
and risk of vascular disease: a collaborative meta-analysis of 102 prospective studies.
Lancet 2010; 375: 2215-22.
5. Ledru F, Ducimetière P, Battaglia S, et al. New diagnostic criteria for diabetes and
coronary artery disease: insights from an angiographic study. J Am Coll Cardiol 2001; 37:
1543-50.
6. Cosentino F, Grant PJ, Aboyans V, et al. 2019 ESC Guidelines on diabetes, pre-diabetes,
and cardiovascular diseases developed in collaboration with the EASD. Eur Heart J 2020;
41: 255-323.
7. Guðbjartsson T, Andersen K, Danielsen R, et al. Yfirlitsgrein um kransæðasjúkdóm:
Lyfjameðferð, kransæðavíkkun og kransæðahjáveituaðgerð. Læknablaðið 2015; 101: 25-35.
8. Farkouh ME, Domanski M, Sleeper LA, et al. Strategies for multivessel revascularization in
patients with diabetes. N Engl J Med 2012; 367: 2375-84.
9. Kappetein AP, Head SJ, Morice MC, et al. Treatment of complex coronary artery disease
in patients with diabetes: 5-year results comparing outcomes of bypass surgery and
percutaneous coronary intervention in the SYNTAX trial. Eur J Cardiothorac Surg 2013; 43:
1006-13.
10. Stone GW, Sabik JF, Serruys PW, et al. Everolimus-Eluting Stents or Bypass Surgery for
Left Main Coronary Artery Disease. N Engl J Med 2016; 375: 2223-35.
11. Head SJ, Milojevic M, Daemen J, et al. Mortality after coronary artery bypass grafting
versus percutaneous coronary intervention with stenting for coronary artery disease: a
pooled analysis of individual patient data. Lancet 2018; 391: 939-48.
12. Fearon WF, Zimmermann FM, De Bruyne B, et al. Fractional Flow Reserve–Guided PCI as
Compared with Coronary Bypass Surgery. N Engl J Med 2021; 386: 128-37.
meðferðinni sem er. Í okkar afturskyggnu rannsókn sést hins
vegar raunverulegt meðferðarval á heildarþýðinu þar sem hver
sjúklingur hlaut þá meðferð sem þótti henta honum best.
Það byggist á ráðleggingum evrópskra meðferðarleiðbeininga
og rannsóknum síðustu ára að sveifarslagæð er notuð meira en
náraslagæð sem upphafsstaður þræðingar en þær hafa sýnt að
þræðing um sveifarslagæð er áhættuminni en þræðing um
náraslagæð.15 Notkun lyfjahúðaðra stoðneta jókst á rannsóknar-
tímabilinu en í lok þess voru allar víkkanir sem gerðar voru með
stoðneti framkvæmdar með lyfjahúðuðum stoðnetum. Þetta er í
samræmi við erlendar rannsóknir og endurspeglar vel þá þróun
og framfarir sem hafa orðið á undanförnum áratug. Evrópskar
meðferðarleiðbeiningar mæla með notkun nýjustu kynslóðar
lyfja húðaðra stoðneta fremur en að nota ólyfjahúðuð þar sem þau
draga úr örvefsmyndun og endurþrengingum.615
Helsti styrkleiki rannsóknarinnar er að hún nær yfir allar
kransæðamyndatökur heillar þjóðar á 11 ára tímabili. Þrátt fyrir
afturskyggnt rannsóknarsnið var gagna aflað í rauntíma og upp-
lýsingar skráðar jafnóðum inn í gagnagrunninn þegar þræðingar
fóru fram. Jafnframt skorti sjaldan upplýsingar hjá þeim breytum
gagnagrunnsins sem voru nýttar við rannsóknina. Helstu veik-
leikar rannsóknarinnar eru að mat þræðingarlæknis á marktækni
þrengsla var oft sjónrænt og því að vissu leyti huglægt sem gæti
haft áhrif á skráningu þrengsla í gagnagrunninn. Einnig kann að
vera munur milli mismunandi lækna í mati og skráningu. Auk
þess er veikleiki að ekki var notast við SYNTAX-skor sjúklinga í
gagnagrunninum líkt og í evrópskum meðferðarleiðbeiningum og
rannsóknum til að meta hversu flókinn sjúkdómurinn er sem er
nákvæmara en skráning þessarar rannsóknar. Einnig mætti nefna
að hjartabilun var eingöngu skráð eftir Killip-flokkun, það er
klínísk hjartabilun, lungnabjúgur eða hjartabilunarlost, en ekki
eftir útstreymisbroti vinstri slegils samkvæmt hjartaómun. Þær
upplýsingar hafa áhrif á meðferðarval samkvæmt klínískum leið-
beiningum. Loks má geta þess að þó blóðsykur sjúklinga sé í flest-
um tilvikum mældur sem hluti af blóðrannsóknum fyrir kransæða-
myndatöku, hvort sem sjúklingar eru inniliggjandi eða kallaðir
inn af biðlista, kunna að vera einhverjir sjúklingar í viðmiðun-
arhópi með ógreinda sykursýki, sem gæti dregið úr mun á milli
hópanna.
Helstu þættir sem reyndust ólíkir milli meðferðarhópa voru
hjartabilunarlost, STEMI, fyrri saga um hjartadrep, hjartalokusjúk-
dómur, útbreiðsla kransæðasjúkdóms og aldursdreifing með-
ferðar hópanna. Það má því draga þá ályktun að þessir þættir hafi
áhrif á meðferð sjúklinga með sykursýki. Ljóst er að stærri sjúk-
lingahópur er nú meðhöndlaður með víkkun en áður, eða þrír af
hverjum fjórum, sem er viðbúin þróun þar sem víkkun er minna
inngrip en hjáveituaðgerð, sjúkrahúslega styttri og sjúklingar
fljótari að jafna sig. Ekki sást marktækur munur á langtímalifun
eftir víkkun og hjáveituaðgerð en hóparnir voru ólíkir sem bendir
til þess að bæði inngripin skili góðum árangri ef vandað er til með-
ferðarvals. Meðferðarval á tímabili rannsóknarinnar virðist hafa
heppnast vel að mörgu leyti, að minnsta kosti útkoma og eftir-
fylgnitími hennar. Jafnframt virðist meðferð sjúklinga í samræmi
við evrópskar leiðbeiningar um meðferðarval. Áfram er mikilvægt
að ræða tilfelli þessa sjúklingahóps á hjartateymisfundum svo að
hver sjúklingur fái einstaklingsmiðaða meðferð sem byggist á bak-
grunns- og áhættuþáttum auk sjúkdómsdreifingar, og að ákvörð-
un um meðferð sé tekin í samráði við sjúkling.
13. Helgason D. Acute Kidney Injury Following Cardiac Surgery and Coronary Angiography:
Incidence, Risk Factors and Outcome. University of Iceland, Reykjavík 2019.
14. Hillis LD, Smith PK, Anderson JL, et al. 2011 ACCF/AHA Guideline for Coronary Artery
Bypass Graft Surgery: a report of the American College of Cardiology Foundation/
American Heart Association Task Force on Practice Guidelines. Circulation 2011; 124: e652-
735.
15. Ibanez B, James S, Agewall S, et al. 2017 ESC Guidelines for the management of acute
myocardial infarction in patients presenting with ST-segment elevation: The Task Force for
the management of acute myocardial infarction in patients presenting with ST-segment
elevation of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J 2018; 39: 119-77.
16. Liakopoulos OJ, Schlachtenberger G, Wendt D, et al. Early Clinical Outcomes of
Surgical Myocardial Revascularization for Acute Coronary Syndromes Complicated by
Cardiogenic Shock: A Report From the North-Rhine-Westphalia Surgical Myocardial
Infarction Registry. J Am Heart Assoc 2019; 8: e012049.
17. Axelsson TA, Mennander A, Malmberg M, et al. Is emergency and salvage coronary artery
bypass grafting justified? The Nordic Emergency/Salvage coronary artery bypass grafting
study. Eur J Cardiothorac Surg 2016; 49: 1451-6.
18. Shahani R. Coronary artery bypass grafting. Medscape 2019 emedicine.medscape.com/
article/1893992-overview#a2 - febrúar 2022.
19. Windecker S, Neumann F-J, Jüni P, et al. Considerations for the choice between coronary
artery bypass grafting and percutaneous coronary intervention as revascularization stra-
tegies in major categories of patients with stable multivessel coronary artery disease: an
accompanying article of the task force of the 2018 ESC/EACTS guidelines on myocardial
revascularization. Eur Heart J 2018; 40: 204-12.
20. Serruys PW, Kogame N, Katagiri Y, et al. Clinical outcomes of state-of-the-art
percutaneous coronary revascularisation in patients with three-vessel disease: two-year
follow-up of the SYNTAX II study. EuroIntervention 2019; 15: e244-e52.
21. Escaned J, Collet C, Ryan N, et al. Clinical outcomes of state-of-the-art percutaneous
coronary revascularization in patients with de novo three vessel disease: 1-year results of
the SYNTAX II study. Eur Heart J 2017; 38: 3124-34.
Greinin barst til blaðsins 11. febrúar 2022,
samþykkt til birtingar 10. júní 2022.