AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.1996, Qupperneq 51

Viðtal við
GUÐMUND
EINARSSON
Guðmundur Einarsson verkfræðingur er
fæddur og uppalinn í Reykjavík.Hann
nam við Menntaskólann í Reykjavík á
stríðsárunum og þar vaknaði áhugi
hans á að leggja stund á verkfræðinám í Banda-
ríkjunum. Eftir stúdentspróf fékk Guðmundur styrk til
fjögurra ára náms við Stevens Institute of Technol-
ogy í Hoboken í New Jersey, en það var fyrir tilstuðlan
Vilhjálms Stefánssonar sem var vinur rektors skólans
að íslendingi var boðinn styrkurinn. Þar lagði Guð-
mundur stund á vélaverkfræði, en námið var stílað
upp á að mennta verkfræðinga í stjórnunarstörfum.
Guðmundur valdi þó byggingarverkfræði sem val-
grein. Eftir námið fékk Guðmundur starf sem bygg-
ingarverkfræðingurvið byggingu skrifstofuhúss Sam-
einuðu þjóðanna. Meðan Guðmundur starfaði sem
verkfræðingur í New York gerðu Bandaríkja menn
samning við íslendinga um framkvæmdir í sambandi
við veru Bandaríkjahers á íslandi. Guðmundi var
boðið starf við þessar framkvæmdir. Þrátt fyrir 70%
launalækkun ákvað hann að koma heim og starfa
hér um tíma en reyndin varð sú að hann hefur starfað
sem verkfræðingur á íslandi síðan. Guðmundur hóf
störf hjá Almenna byggingarfélaginu, sem sá um alla
verkfræðiþjónustu fyrir Sameinaða verktaka. Árið
1952 var hann ráðinn yfirverkfræðingur hjá Samein-
uðum verktökum og framkvæmdastjóri þar á miðju
ári 1954.
Hvernig var að koma heim, hvað var að gerast?
„Mér fannst allt standa kyrrt þegar ég kom heim. Það
var greinilegt að farið var að draga úr framkvæmdum
sem uppsveiflan og peningastreymið í kringum og
eftir stríðið hafði átt þátt í. Fyrstu framkvæmdimar
voru bráðabirgðabyggingar til að hýsa herliðið, sem
kom til landsins 1951, og í framhaldi af því varanlegt
íbúðarhúsnæði fyrir óbreytta hermenn. Síðan voru
alhliða framkvæmdir, vinna við flugbrautir, rafkerfi,
vatnskerfi og skolpkerfi fyrir byggingarsvæðin, stjórn-
stöðvar, flugskýli og síðan radarstöðvar, ein á hverju
landshorni. Ratsjárstöðvarnar voru erfiðustu verkefn-
in, t.d. var stöðin í Aðalvík í 450m hæð úti á klettasnös
á Straumnesfjalli.”
Guðmundur vann hjá Sameinuðum verktökum til árs-
ins 1957 en þá var hann ráðinn verklegur framkvæm-
dastjóri íslenskra aðalverktaka. Þar starfaði hann í
10 ár, m.a. við olíustöðina í Hvalfirði og við olíukerfi,
tanka og flugbrautir á Keflavíkurflugvelli.
Hvaða áhrif hafði stríðið á tækni á íslandi?
„Aðalbreytingin fyrir íslenska tæknimenn og iðnaðinn
var að allar verklýsingar voru bandarískar og á ensku
og öll mál í fetum og tommum. Það má segja að þetta
hafi verið mjög góður skóli fyrir alla sem komu nálægt
þessu. Þettavoru staðlaðar verklýsingar. Bandaríski
herinn var stærsti verkkaupi í heimi og hafði mjög
þróað kerfi í hönnun og eftirliti og ýmsar aðferðir voru
þannig að það þurfti að nota aðra tækni en notuð
var hér á þessum tíma. Menn töldu að lóðrétt klæðn-
ing væri lokaþróunarstig í mótauppslætti og margir
hristu höfuðið yfir því að vera með fleka og mótatengi.
Það var krafa um að steypa væri slípuð og engin
ílögn. Það voru mjög stífar kvaðir um steypu í kulda
og um hitastig á steypu. Ég held að það sé óhætt að
segja að þessar verklýsingar og kvaðir hafi skilað
mun betri árangri en verklýsingar í Reykjavík á sama
tíma þannig að þessar þyggingar hafa ekki þurft
hliðstætt viðhald og byggingar hér. Það kom fyrir að
49
ÓLÖF G.VALDIMARSDÓTTIR ARKITEKT