Bændablaðið - 09.03.2023, Side 8

8 Bændablaðið | Fimmtudagur 9. mars 2023
FRÉTTIR
Eigendur jarðanna Vilmundarstaða, Breiðabólstaðar 2,
Steindórsstaða, Rauðsgils, Búrfells, Ártúns og
Skógarsels í Reykholtsdal og Hálsasveit í Borgarbyggð
vekja hér með athygli búfjáreigenda á að ekki
er heimilt að beita búfé í lönd jarðanna nema
með leyfi viðkomandi landeigenda.

Verði ágangur búfjár í eigu annarra en landeigenda í lönd
jarðanna verður leitað atbeina sveitarstjórnar eða eftir
atvikum lögreglu til að láta smala ágangsfénu þangað
sem það á að vera á kostnað eigenda þess
sbr. 33. gr. laga nr. 6/1986.
Er búfjáreigendum bent á að beita fé sínu í afrétt
eða í þau heimalönd þar sem þeir mega beita því.
Reykholtsdal 24. febrúar 2023
Landeigendur
Til búfjáreigenda
Samanburður á kostnaðarsamsetningu á Íslandi og í samanburðarlöndum eins og hún kemur fram í skýrslunni. Þó
svo ræktunarkostnaður sé ekki ósvipaður á Íslandi og í nágrannalöndunum er samsetning kostnaðar ólík. Munar
þar um hve aðgangur að landi er hér góður og landleiga þar með lítill hluti kostnaðar. Vélakostnaður er mun hærri
hér á landi, enda er umfang ræktunar minna og sennilega mun minni skilvirkni og afkastageta í þeim vélum sem
hér eru notaðar vegna þess. Á móti kemur að kostnaður vegna varnarefna er mun minni hér á landi.
Kornrækt:
Innlend kornrækt samkeppnis-
hæf við erlenda framleiðslu
– Kostnaður við ræktun og tekjur af uppskeru svipuð og í nágrannalöndum
Kornrækt er ákjósanleg viðbót við
landbúnað á Íslandi og flest bendir
til þess að kornrækt geti verið
ábatasöm atvinnugrein hér á landi.
Hún getur aukið verðmætasköpun
og styrkt atvinnulíf í hinum
dreifðu byggðum. Auk þess styður
aukin framleiðsla á korni við
fæðuöryggismarkmið stjórnvalda.
Þetta er meðal niðurstaðna Daða
Más Kristóferssonar, prófessors
í umhverfis- og auðlindafræði við
HÍ. Hann greinir þjóðhagslega
þætti kornræktar í lokaskýrslu
starfshóps matvælaráðherra um
eflingu kornræktar. Niðurstöður
starfshópsins verða kynntar þann
16. mars næstkomandi.
Í kaflanum lagði Daði mat
á samkeppnishæfni íslenskrar
kornræktar hér miðað við
framleiðslukostnað og tekjur í ríkjum
sem núna framleiða korn sem notað
er á Íslandi.
Í honum sést að kostnaður
íslenskrar byggræktar miðað við
meðaltal ólíkra búa í Evrópu er
sambærilegur. Þó ræktunarkostnaður
sé svipaður er samsetning kostnaðar
harla ólík. Munar þar helst um hve
aðgangur að landi er hér góður og
landleiga því lítill hluti kostnaðar.
Vélakostnaður er aftur á móti
mun hærri hér á landi enda umfang
ræktunar minna sem skilar sér í
minni skilvirkni og afkastagetu þeirra
tækja sem eru í notkun. Dreifing
meðaltekna eftir meðalstærð ræktunar
sýnir að Ísland fellur nokkurn veginn
í miðjuna í samanburði við Danmörk,
Þýskaland, Svíþjóð, Finnland
og Bretland.
Landauðlindir Íslands
Daði Már segist lengi hafa verið
bjartsýnn fyrir hönd jarðræktar. Frá
aldamótum hefur verð á matvælum
hætt að lækka og verið á uppleið.
Eftir því sem verðið hækkar þá eykst
framleiðslan.
Stóri takmarkandi þáttur
matvælaframleiðslu erlendis er
landrými, en í Evrópu er landeigandi
og sá sem nýtir landið til framleiðslu
ekki sami aðilinn. Því fylgir að ef
landbúnaðarframleiðsla verður
ábatasöm hækka landeigendur
leiguverð.
„Landverð hefur farið vaxandi
víðast hvar, þar með talið á
meginlandi Evrópu. Rannsóknir á
íslenska landmarkaðinum sýna að
sú þróun hefur ekki náð til Íslands,“
segir m.a. í kafla Daða Más.
Getur staðið undir sér
Niðurstöður greiningarinnar
benda til þess að kornrækt gæti
með hagkvæmum hætti tekið yfir
markaðinn fyrir korn á Íslandi
til lengri tíma. Bent er á það í
skýrslunni að kornræktin þyrfti ekki
á auknum stuðningi að halda, en hann
takmarkast nú við jarðræktarstuðning.
Ef aðeins er miðað við bygg-
markaðinn þá er heildarverðmæti
hans í dag um 600 milljónir króna.
Miðað við forsendur sem settar eru
fram í skýrslunni eru áætlaðar tekjur
af þeirri framleiðslu samanlögðum
launagreiðslum rúmlega 25 meðal
kúabúa, eins og þau eru í land-
búnaðarreikningum Hagstofu Íslands.
„Eins og fram kemur í annarri
umfjöllun skýrslunnar má ætla að
byggmarkaðurinn geti vaxið í um
30 þúsund tonn, sem mundi þýða
þreföldun þessarar tölu. Aðrar
korntegundir gætu einnig bæst við
og stækkað það umfang enn frekar,“
segir jafnframt í skýrslunni.
Einnig er á það bent í skýrslunni
að kornræktin sé plássfrek og því
líkleg til að dreifast með svipuðum
hætti og annar hefðbundinn
landbúnaður. „Hún er þar með
líklegri til þess að geta orðið stoð
undir hagkerfi dreifðra byggða og
valkostur í tilraunum stjórnvalda til
þess að treysta þær stoðir án þess að
krefjast nærri eins mikils stuðnings af
hálfu hins opinbera,“ segir Daði Már
Kristófersson í skýrslu um eflingu
kornræktar sem kynnt verður í næstu
viku hjá matvælaráðuneytinu.
/ghp
Daði Már Kristófersson.
Fagþing sauðfjárræktarinnar
Fagþing sauðfjárræktarinnar
2023 verður haldið í Ásgarði
á Hvanneyri fimmtudaginn
13. apríl kl. 10.00.
Fundurinn er haldinn af
fagráði í sauðfjárrækt í samstarfi
við Bændasamtök Íslands,
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins
og Landbúnaðarháskóla Íslands.
Á fagfundi sauðfjárræktarinnar
er meðal annars hefð fyrir því
að afhenda verðlaun fyrir fram-
úrskarandi árangur í ræktunar-
starfinu. Dagskrá verður kynnt
þegar nær dregur.
Fundinum verður streymt beint á
netinu og verður hann opinn öllum.
Hér má sjá verðlaunahafa árið 2022, talið frá vinstri: Sigurlína Jóhannesdóttir,
Snartarstöðum fyrir besta lambaföðurinn, Gunnar Þórarinsson,
Þóroddsstöðum fyrir besta fjárræktarbúið og Vagn Haukur Sigtryggsson
fyrir mesta kynbótahrútinn.
Sauðfjárbændur:
Kalla eftir breytingum
á varnarhólfum
Á þingi búgreinadeildar sauð-
fjárbænda hjá BÍ var samþykkt
sú tillaga að stjórn deildarinnar
fari yfir núgildandi sauðfjár-
veikivarnarlínur með tilliti til
mikilvægi þeirra.
Endurmeta þurfi tilgang þeirra
og markmið, meðal annars vegna
ræktunar íslensks sauðfjár með tilliti
til riðuþolinna arfgerða. Í greinargerð
með tillögu sauðfjárbænda
kemur fram að meginmarkmið
sauðfjárveikivarnarlína á liðnum
áratugum hafi verið hlutverk
þeirra í útrýmingu riðu. Ástand
sauðfjárveikivarnarlína sé mjög
misjafnt og hafa verið um langa
hríð. Sjúkdómastaða í samliggjandi
varnarhólfum með tilliti til riðu og
jafnvel fleiri sjúkdóma er víða sú
sama. Því sé tímabært að endurmeta
tilgang og markmið með skiptingu
landsins í svo mörg varnarhólf sem
raun ber vitni.
Tillögur þegar hjá ráðuneytinu
um breytingar á hólfum
Sigurborg Daðadóttir yfirdýra-
læknir segist hafa lagt til við
alla sjávarútvegs- og land-
búnaðarráðherra frá því hún tók
við yfirdýralæknisembættinu
2013 að það þurfi að ráðast í
heildarendurskoðun á löggjöf um
dýrasjúkdóma og heilbrigði dýra,
nú síðast árið 2021 í tengslum við
heildarendurskoðun á riðureglu-
gerðinni. Samhliða hefðu verið
tillögur um endurskoðun á
varnarhólfunum.
„Í mínum tillögum er gert ráð
fyrir að heimilt verði að undanskilja
gripi með verndandi arfgerðir
gagnvart riðusmiti, þannig að þeir
verði ekki skornir niður í hjörðum
þegar tilfelli greinast. Þar lagði
ég einnig til að við skyldum ekki
leggja af núverandi fyrirkomulag
varnarhólfa. Það virkaði vel fyrir þá
sjúkdóma sem var verið að glíma við
í kringum 1950 til 1960, en er ekki
mjög hentugt varðandi glímuna við
riðuveiki í dag.
Ég lagði þar til eins konar riðuhólf
þar sem mjög strangar smitvarnir
giltu, svæði sem gætu verið mjög
breytileg að stærð og jafnvel hluti
af hólfi sem gilti þá í sjö ár. Þetta
gæti verið hreppur eða jafnvel
bæjartorfa – innan varnarhólfs. Slíkt
er í takti við heilahrörnunarreglugerð
Evrópusambandsins sem tekur
þannig á málunum, en Ísland hefur
innleitt þá reglugerð að hluta.“
Kostar lagabreytingar að breyta
varnarhólfum
„Ég hef líka talað við
matvælaráðherra og hvatt til
heildarendurskoðunar og fengið
góðar viðtökur, en unnið er að því
að koma því á dagskrá. Það að
endurskoða varnarhólfin í heild sinni
kallar á lagabreytingar og það gerist
ekki nema með aðkomu Alþingis
og þetta þarf að skoða heildstætt.
Aflögn einstakra varnarlína þarfnast
þó ekki lagabreytingar,“ segir
Sigurborg enn fremur.
Hún telur að í ráðuneytinu sé nú
þegar unnið að einhverju leyti að
undirbúningi að heildarendurskoðun
þessara mála, en veit þó ekki hvernig
verkefnastaðan er í ráðuneytinu
varðandi þessi mál, reiknar þó
með að verða höfð til samráðs
þegar kemur að útfærslum á nýju
skipulagi. /smh
Í tillögu frá búgreinaþingi sauðfjárbænda er kallað eftir breytingum á
sauðfjárveikivarnarlínum.