Heilbrigt líf - 01.06.1941, Page 19

til setu á daginn og svefns á nóttunni. Þar með tókst bað-
siðurinn að leggjast niður snemma á miðöldum, og hann
hverfur alveg í myrkur allra þeirra eymda, er þjóðina
þjáði á hörmungatímabilum hennar. Aðeins baðstofunafn-
ið festist á hlýjasta íbúðarherberginu, og baðhiti var kall-
að þar, sem vel var heitt.
í ungdæmi okkar, sem nú teljumst miðaldra menn, var
ofn afar sjaldsjeður í baðstofum í sveitum landsins. Einn-
ig hann var horfinn þaðan fyrir mannsöldrum, sökum
eldiviðarskorts. Á bað var ekki minnst nema á Þorláks-
dag og aðfangadag jóla, en þá þvoðu flestir sjer rækilega
um allan kroppinn upp úr heitu sápuvatni, sem sett var í
stóran trjebala eða stamp inni í fjósi! — eðlilega, þar var
hlýjan og súgleysið. Alla aðra tíma ársins voru prjóna-
nærfötin úr íslensku ullinni látin annast húðræstinguna.
Fótaböð, sem iðulega gafst tilefni til, eru talin með
hjer. — Heildarmyndarinnar vegna má ekki gleyma því,
að landsmenn notfærðu sjer sumstaðar laugavatn til baðs,
meira og minna allt frá landnámstíð, og að á 18. og þó
einkum á 19. öld voru sumstaðar reistir baðkofar yfir
heita hveri og jarðhita. Þangað leitaði gigtveikt fólk og
fjekk oft bata. Þessi baðsiður lagðist þó alveg niður, er
holdsveikir menn leituðu einnig þangað.
Þannig er í sem allra fæstum dráttum yfirlitið yfir bað-
siði í þrengstu merkingu þess orðs fyrstu þúsund ár ís-
lands byggðar, að þjóðin iðkaði ágætan baðsið fyrstu ald-
irnar, en varð að hætta honum sökum eldiviðarskorts.
Ekkert kom í staðinn.
II. Hinn nýi baðsiður.
Það er undravert, hve miklu hefir orðið ágengt í þess-
um málum hjer á landi frá því um síðustu aldamót, eftir
margra alda svefn, þegar meginþorri þjóðarinnar baðaði
sig aðeins einu sinni á ári, og baðherbergi með baðkeri
Heilbrigt líf — 2
17