Heilbrigt líf - 01.12.1950, Blaðsíða 22

háværir, skrækja eða kumra ámátlega og eru ókyrrir. Þeir
geta ekkert lært. Þeir þarfnast alltaf hælisvistar.
Hálfvitarnir (imbecile) þroskast seint og eru seinir til
gangs, læra illa og seint að tala. Komist þeir í skóla,
sækist námið mjög seint, og reynist ávallt ókleift að
kenna þeim með öðrum, meðalgreindum börnum. Sum
þessara bai'na geta lært einfalda og óbrotna vinnu. Hálf-
vitarnir þarfnast oft hælisvistar, og ætti að minnsta kosti
að koma þeim í skóla við þeirra hæfi, og er þá hægt að
kenna þeim einfalda hluti.
Vanvitarnir (debilir) geta lært nokkuð, sumir læra að
lesa og skrifa og nokkuð í reikningi. Þeir geta lært algeng
og einfökl störf. Á gelgjuskeiði breytast sjúklingarnir
(vanvitarnir) oftast, og koma þá í ljós margs konar skap-
gerðarbrestir, og ber þá oft á glæpahneigð hjá þeim. Ætti
þá að koma sjúklingunum á hæli. Að loknu gelgjuskeiðinu
sefast þeir oft, og er þá óhætt að gefa þeim heimfarar-
leyfi, og geta þeir oft unnið fyrir sér sjálfir.
Um það var getið áður, að fávitaháttur væri oftar
arfgengur, og er því nauðsyn, að komið sé í veg fyrir, að
fávitar auki kyn sitt. Islenzk löggjöf heimilar aðgerðir
í því skyni, en löggjöf þessi kemur að takmörkuðum not-
um, þar sem mjög fáir fávitar njóta hælisvistar, en allur
þorri þeirra er dreifður um land allt, bæði til sveitar og
sjávar. Eru þeir þar margir hverjir eftirlitslitlir og til
mikillar byrði og skaða fyrir heimilin, sem þeir dveljast
á. Fávitunum mætum við á ýmsum stöðum, og fer þetta
að sjálfsögðu nokkuð eftir greind þeirra.
Örvitarnir eru ekki á almannafæri, en dvelja heima og
oftast rúmliggjandi.
Hálfvitarnir leynast stundum, en þekkjast ávallt, er
þeir koma í skóla og ókleift reynist að kenna þeim.
Vanvitarnir eru, eins og áður var drepið á, oft erfiðir
116
Heilbrigt líf