Heilbrigt líf - 01.12.1950, Blaðsíða 31

hætti þeirra valda oftast líkamlegir sjúkdómar eða áverkar
á heila. Það er augljóst mál, að mikilvægt er að koma í
veg fyrir, að fávitar með arfgengan fávitahátt auki kyn
sitt.
í íslenzkri löggjöf eru lög, sem heimila vönun fávita,
og má þar til nefna lög nr. 16, 13. jan. 1938. Hefur
landlæknir staðið að löggjöf þessari og samið allýtarlega
og góða greinargerð fyrir lögunum. Greinargerð þessi er
gefin út 1937 og nefnist Afkynjanir og vananir, og hef
ég minnzt á þetta rit í öðru sambandi. Greinargerðinni
fylgja lögin, sem landlæknir hefur samið, og voru lög
þessi síðar borin upp á Alþingi, og hlutu þau nærri óbreytt
staðfestingu Aiþingis. Á landlæknir þakkir skilið fyrir
forgöngu í þessu máli og greinargerðina, sem hann samdi
og lét gefa út almenningi til leiðbeiningar. í lögunum
eru ákvæði, sem fyrirbyggja misbeitingu laganna.
Örvitarnir og nokkur hluti hálfvitanna auka sjaldnast
kyn sitt, og er því hverfandi lítil ástæða til að framkvæma
aðgerðir á þeim til að koma í veg fyrir barnsgetnað
þeirra. Allt öðru máli gegnir um aðra fávita, og þá eink-
um vanvitana. Þeir hrúga oft niður börnum, og er algeng-
ast, að vangefinn karlmaður giftist vangefinni konu. Auk
þess eru vangefnar konur oft lauslátar og eignast oft
mörg börn og þá oftast sitt með hverjum. Er það því
augljóst, hver hætta þjóðfélaginu stafar af þessu.
Þá má og á það líta, að vangefið fólk getur ekki alið
önn fyrir afkvæmi sínu og er auk þess óhæft til að ala
börn sín upp. Aðgerðir þær, sem lögin heimila, eru því
nauðsynlegar og fyllilega réttmætar, og ætti því að leið-
beina þessu veslings fólki og hjálpa til þess, að aðgerðir
þessar séu gerðar. Aðgerðirnar létta þeim lífsbaráttuna
og koma í veg fyrir örbirgð og áhyggjur, sem þeim ann-
ars væri ókleift að rísa undir.
Þá ætla ég að minnast nokkuð á afbrot fávitanna.
Heilbrigt líf
125