Heilbrigt líf - 01.12.1950, Blaðsíða 23

á gelgjuskeiðinu, og gerast þeir þá oft brotlegir við lögin.
Drengir gerast sekir um þjófnaði og íkveikjur. Auk þess
fremja þeir stundum kynferðisafbrot, og ekki er sjald-
gæft að finna fávita í hópi drykkjumanna.
Vangefnar stúlkur eru oft lauslátar og gerast vændis-
konur og eru auk þess drykkfelldar.
Oft ber lítt á vanvitum og fáir veita þeim mikla athygli,
ef þeir búa við einfaldar og óbrotnar aðstæður, en þurfi
þeir hins vegar að sinna fjölþættari og vandasamari
störfum, sem krefjast meira vits og hæfni, geta vanvit-
arnir ekki leyst störfin af hendi og gefast þá upp.
Vangefið fólk þolir oftast illa ýmiss konar andstreymi
og árekstra, sem aðrir láta lítt á sig fá. Veldur þetta oft
sálrænni röskun, svo sem ofsahræðslu, rugli og rang-
hugmyndum, óróa, jafnvel æði, oft mikilli vanmetakennd
og þunglyndi. Geðtruflanir þessar eru alltíðar hjá van-
vitum, en standa sjaldan lengi yfir.
Fávitahætti má ekki rugla saman við sálrænt ástand,
sem nefnist á læknamáli psykoinfantilismi.
Slíka menn vantar sálrænan þroska, þeir þroskast lítt
eða standa í stað, eru barnalegir, trúgjarnir og einfaldir,
en hafa meðalnámsgáfur og stundum ágætar.
Börn, sem eiga erfitt með skrift og lestur, eru oft talin
vangefin, en við rannsókn reynast þau oft sæmilega greind
og stundum ágætlega. Er þá um sérstakan sjúkdóm að
ræða, truflun á sérstökum skynstöðvum heilans, eða í
tengslum þeirra við aðrar skynstöðvar. Sjúkdómur þessi
er sennilega arfgengur.
Lestrar-truflun nefnist á læknamáli dyslexia.
Sjúklingum þessum veitist örðugt að þekkja og greina
bókstafina hvern frá öðrum, einnig að kveða að einstök-
um atkvæðum og orðum, og greina þeir og skilja illa sam-
band bókstafanna og bókstafshljóða. Sjúklingarnir eiga
Heilbrigt líf
117