Læknaneminn - 01.04.1985, Blaðsíða 8

W Þekkt dauðsföll
Súlurit sem sýnir nýgengi alnæmis og dauðsföll af þess völdum á sex mánaða tíma-
bilum í Bandaríkjunum fram til ársloka 1984.
3. Um 7% alnæmissjúklinga er
ekki hægt að tengja við neinn
ákveðinn áhættuhóp. Innan þessa
hóps er oftast talið að um hetero-
sexual borið alnæmi sé að ræða.
Ennfremur innflytjendur frá
Haiti, sem ekki eru lengur taldir
vera sérstakur áhættuhópur.
4. Blæðarar sem hafa þurft að fá
storkuþætti frá mörgum blóðgjöf-
um eru 1%. Nýlegar mótefna-
mælingar sýna að næstum aliir
blæðarar í Bandaríkjunum hafa
komist í snertingu við alnæmis-
veiruna.
5. Blóðþegar eru vaxandi áhættu-
hópur fyrir alnæmi. Þó er ekki
ljóst hversvegna aðeins 100-200
blóðþegar hafa fengið sjúkdóm-
inn, þar sem 3-4 milljónir blóð-
gjafir eru gefnar á hverju ári í
Bandaríkjunum. Hugsanlega
skýrist þetta af hinum langa inc-
ubations-tíma alnæmis. Þetta
gæti þýtt mikla aukningu alnæmis
meðal blóðþega á næstu árum.
í Evrópu hafa alnæmissjúklingar
skipst niður í áhættuhópa ekki ósvip-
aða þeim bandarísku. Hópar homo-
og heterosexuels borins alnæmis
skipa þó báðir stærri sess í Evrópu. í
apríl 1985 voru Danir með hæstu
tíðni alnæmis í Evrópu (u.þ.b.
7/1.000.000 íbúa).20
Orsök alnæmis
Orsakir þessa áður óþekkta sjúkdóms
voru vísindamönnum sem og öðrum
mikil ráðgáta. Getgátur komu upp
um að þarna væri um afbrigðilega
Hepatitis B veiru að ræða enda eru
smitleiðir hennar um margt keimlík-
ar alnæmis veirunnar. Enn aðrir töldu
orsakanna að leita hjá einhverri af
þeim sýkingum sem fylgdu alnæmi
(t.d. cytomegaloveiru). Sem dæmi
um það hve menn leituðu orskanna
víða má nefna að um tíma var talið að
notkun amyl nítrats meðal einstakra
homma við iðkun ástarleikja væri or-
sök ónæmisbilunarinnar.1 í maí 1984
var lýst í Bandaríkjunum einangrun
nýrrar retroveiru frá mörgum al-
næmissjúklingum. Veiran var köll-
uð HTLV-III (human T cell lymp-
hotrophic virus). Áður voru þekktar
HTLV-I og II sem taldar eru geta
orsakað illkynja breytingar á eitil-
frumum. Árið 1983 hafði tekist í
Frakklandi að einangra retroveiru frá
alnæmissjúkling. Síðar kom í ljós að
franska veiran (kölluð LAV) var sú
sama og HTLV-III. Nú þykir sannað
að veira þessi sé orsök alnæmis.3 4 5 * *'12
Rifjurn nú upp nokkra af helstu
eiginleikum retroveira: Retroveirur
eru RNA veirur sem innihalda ensí-
mið reverse transscriptasa, er gerir
þeim kleift að umrita DNA afrit af
RNA erfðaefni sínu. Þessi umritun
verður eftir að veirunni hefur tekist
að brjótast inn í umfrymi hýsilfrum-
unnar. DNA afrit veirunnar er síðan
tekið inn í erfðaefni frumunnar. Á-
framhaldandi atburðarás er háð gerð
veirunnar og/eða utan að komandi
þáttum. Oftast situr DNA afrit veir-
unnar til frambúðar innan um erfða-
efni frumunnar og skiptist með frum-
unni. Þarna er fólgin skýring á því að
retroveirur geta valdið illkynja
frumubreytingum. Einnig getur at-
burðarásin orðið sú að frá DNA afriti
veirunnar umritast RNA óhamlað,
6
LÆKNANEMINN Vms - 38. árg.