Læknaneminn - 01.04.1997, Blaðsíða 65

Lausnaleit í læknanámi. Problem Based Leaming
það í samræmi við það grundvallarviðhorf að nám sé
fyrir lífið en eltki fyrir próf. Þekkingin skal vera sem
varanlegust en þó með þeim formerkjum að hún sé
aldrei einhlít og þarfnist stöðugrar endurskoðunar og
símenntunar. Námsmatið er kjarninn í stöðugri endur-
skoðun á PBL. Enn vantar nokkuð upp á að hægt sé að
prófa nemendur í rökleiðslu og ályktunarfærni sem er
það sem hvað mest vægi hefur í PBL. Það er því enn
notast við krossapróf og verkleg próf en reynt er að
komast hjá algengum gildrum í hönnun slíkra prófa.
Hverjum námshluta lýkur með prófi. Þau eru skylda
og hafa ákveðið vægi en eru þó fyrst og fremst hugsuð
til að leiðbeina nemendum í þekkingarleitinni. Það er
svolítið sérstakt og endurspeglar það traust og virðingu
sem nemendum er sýnt í Maastricht að að prófi loknu
skila allir inn lausnunum en fá að taka prófblöðin með
sér heim. Þeir geta því sjálfir metið hvernig til tókst og
lært af prófinu en einnig er ætlast til að nemendur geri
athugasemdir og skili gagnrýni á prófið. Þessi gagnrýni
getur haft áhrif við útreikningu einkunnar t.d. ef
spurningin reynist vera ósanngjörn.
Aðal prófin í bóklegri þekltingu eru fjögur á ári og
nefnast framfarapróf (progressionstest). Þau eru krossa-
próf með 250 spurningum sem prófa vítt og breitt úr
öllu því sem kandídatinn á að kunna skil á við lok sex
ára læknanáms. Nemendur allra árganga taka sama
prófið á sama tíma þó að þekkingargrunnurinn sé auð-
vitað mismunandi. Arangurinn endurspeglar þeklung-
arstigið en kröfurnar eru stigvaxandi og hvort nemandi
stenst prófið ákvarðast af árangri hans árgangs. Þeir
sem eru einu staðalfráviki eða meira neðan við meðal-
tal hópsins eru felldir. I árslok eru prófin fjögur lögð
saman og heildarárangur ákvarðaður. Fall á tveimur
prófum og/eða árangur sem er meira en einu staðalfrá-
viki neðan við meðaltal heildarútkomu telst ófullnægj-
andi og þurfa þeir nemendur að taka árið aftur. Þessi
próf hafa sýnt sig að vera mjög góður mælikvarði á
námsframvindu. Þau sýna stíganda í árangri ár frá ári
og eru sambærileg milli ára. Það hefur sýnt sig að
Maastrichtstúdentar ná svipuðum árangri og
kandídatar frá öðrum skólum og við lok náms.
Annað mikilvægt próf er verklega prófið sem tekið er
að vori hvers árs. Það er stöðvapróf með 10-12 stöðv-
um þar sem lögð eru upp mismunandi klínisk við-
fangsefni. Þar fá nemendur tækifæri til að sýna fram á
færni í greiningu og meðferð algengra vandamála.
Mjög er til þessarra prófa vandað og einkunn gefin eft-
ir fyrirfram ákveðnum þáttum. Einn prófdómaranna er
nemandi sem fylgist með og dæmir samkvæmt kvarða
þar sem leitast er við að meta frammistöðuna hlutlægt.
AÐSTAÐAN
Maastricht háskóli er vel búinn á allan hátt. Bæði
hvað varðar bókasafnið og aðra námsaðstöðu. Námið
byggist að miklu leyti á sjálfsnámi og því er lögð áher-
sla á aðgengi nemenda að lestrarefni og öðru námsefni
og að það sé sem allra best. Bókasafnið er ævintýri Iík-
ast og er opið frá morgni til kvölds alla daga vikunnar.
Allar helstu kennslubækur læknisfræðinnar eru til í
mörgum eintökum auk fjölda vísindatímarita. Bóka-
safnið er vel búið alls kyns ítarefni hvort heldur það eru
bækur, myndbönd eða læknisfræðileg líkön til glöggv-
unar. Enginn skortur er á tölvum sem geyma kennslu-
forrit af ýmsum gerðum auk þess að veita aðgang að
þeim hafsjó af fróðleik sem leynist á netinu. Unnið er
að heimasíðu fyrir hvern námshluta með leiðbeining-
um um og tengingum við allt það sem tengist viðkom-
andi námsefni og finnst á netinu.
ER PBL BETRA?
Talsmenn jafnt sem andstæðingar PBL hafa mikið
reynt að meta árangur þessarar kennsluaðferðar saman-
borið við hefðbundið nám. Meta-analysur sýna að litlu
virðist skipta hvaða kennsluaðferð er beitt, kandidatar
úr hvoru kerfinu sem er standa nokkuð jafnt að vígi.
Ánægja PBL stúdenta í námi mælist þó nær undan-
tekningarlaust marktækt meiri en meðal þeirra sem
stunda hefðbundið nám. Sami námsárangur en meiri
ánægja er eitt sér mikilvægur árangur PBL og eftir þrig-
gja mánaða kynningu af þessu kerfi er það mat greinar-
höfundar að íslenskt læknanám myndi stórbatna ef
ákveðnir þættir úr PBL aðferðafræðinni yrðu teknir
upp við læknadeild Háskóla Islands.
HEIMILDIR:
1) An Introduction to Problem-Based Learning, H.G. Schmidt (1996)
2) Faculty of Medicine University of Maastricht, A.C. Nieuwenhuijzen
Kruseman (1996)
3) Implementation of Problem-Based Learning in Higher Education,
Erik de Graff & Peter A.J. Bouhuijs (1993)
4) Educational Aspects of Problem-Based Learning, H.G. Schmidt
(1990)
5) Problemknuserne, Peter Fahmy Stud-Med 1996; 59 (74)
6) Problem-Based Learning: A review of Literature on Its Outcomes
and Implementation Issues. M.A. Albanese and S. Mitchell, Acad
Med 1993 68:52-81
LÆKNANEMINN
63
1. tbl. 1997, 50. árg.