Goðasteinn - 01.06.1986, Síða 11

Goðasteinn - 01.06.1986, Síða 11
jörðu á bæjum þar sem voru hálfkirkjur eða bænhús á miðöldum. Til skamms tíma var og heitið Kirkjugarður notað um blett framan við gamla bæjarstæðið á Fornusöndum. Auðunn á Helgusöndum taldi að Stóri-Dalur hefði eignast Dals- fjöru fyrir Sandalandi er alkirkja var lögð niður á Þorgeirsstöðum en ekki er það líkleg skýring. Dalsmáldaginn sem talinn er frá 1371 er síðasta skrifaða heimild- in um Sandakirkju og verður nú ekkert um það sagt hvenær kirkjan var aflögð. Ekki er þó ólíklegt að það hefði gerst um 1400 og gæti verið tengt þeim umskiptum er byggð var flutt frá gömlu Söndum langt útsuður í Sandaiand. Rannsókn á kirkjustæðinu á Fornu- söndum kynni að geta gefið m.a. bendingar um það hvenær kirkjan var niður felld. í byrjun 16. aldar voru Sandar í eigu Dalverja undir Eyjafjöllum, einnar ríkustu ættar landsins. I fjárskiptabréfi eftir Einar Eyjólfs- son í Dal andaðan, skráðu 1522, voru Hólmfríði Erlendsdóttur hinni ríku, ekkju hans, m.a. útlagðir Sandar í mati 20 hundruð (DI, IX, bls. 87). Jörðin gekk frá Hólmfríði til sonar hennar, Eyjólfs í Dal, sem síðar skipti á henni og fleiri jörðum fyrir Steina undir Eyjafjöllum, svo sem sjá má á skiptabréfi Eyjólfs Einarssonar, gerðu í Stóra-Dal 25. ágúst 1558. Jörðin var þá óbreytt í mati (DI, XIII, bls. 326) og áföll seinni tíma röskuðu því ekki. Eigendur Sanda á seinni hluta 16. aldar, Árni Ásmundsson og Guðný kona hans, eru ættlaus í heimildum en hljóta að hafa verið af góðu bergi brotin. Bróðir Árna, Jón, átti í meiriháttar erjum við héraðshöfðingjann Nikulás Björnsson sýslumann á Seljalandi. Helst er svo að sjá að Jón hafi búið á Fit undir Eyjafjöllum og því verið nágranni sýslumanns. Kristín fyrri kona Nikulásar, dóttir Markúsar á Núpi og Seljalandi, átti að móður Sesselju dóttur Eyjólfs í Dal og Helgu dóttur Jóns biskups Arasonar. Nikulás fékk Seljaland með konu sinni. Gísli Árnason sýslumaður dæmdi um mál Nikulásar og Jóns á héraðsþingi í Holti 15. og 16. maí 1599. Komu þar fram margar sakir á hendur Jóni og var ein sú að hann hefði farið vopnaður í veg fyrir menn Nikulásar í heift og hatri og varið þeim og varnað réttan veg heim að ríða til Fitjar. Goðasteinn 9
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Goðasteinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Goðasteinn
https://timarit.is/publication/1897

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.