Skólavarðan - 2023, Blaðsíða 51

HAUST 2023 SKÓLAVARÐAN 51
Samskipti / VINNUUMHVERFI
þörfnumst en í stað þess að koma okkur
beint að máli málanna þá bendum við
á ókost sem stuðar og veldur pirringi
í áframhaldandi samskiptum. Þegar
við höfum áttað okkur á þörfum okkar
getum við sett fram ósk sem byggir á
þessum þörfum.
Í samtali við unglinginn sem við
teljum að sofi ekki nóg er líklegt að
við segjum: „Þú ferð alltaf svo seint að
sofa“ en í raun væri betra að segja „ÉG
vil ekki að þú farir seint að sofa því það
hefur áhrif á það hvernig þér líður í
skólanum“ eða „ÉG vil að þú farir fyrr
að sofa svo þú vaknir hress og úthvíld(-
ur) í fyrramálið“. Hvort sem þetta hefur
áhrif eða ekki þá veit hann hvað við
viljum, til hvers við ætlumst af honum
og hvers vegna.
Í samtali við samstarfsfélaga gæti
okkur orðið á að segja: „Vantreystirðu
mér?“ eða nota fullyrðingu eins og „þú
vantreystir mér“ eða „þú skilur ekki það
sem ég er að segja“.
Hér væri betra að segja:
„ÉG vil að þú treystir mér“
„ÉG vil að þú hlustir þegar ég tala
og bíðir með að segja EN þangað til ég
hef lokið máli mínu.“
„ÉG vil að þú sýnir mér að þú hafir
skilið það sem ég sagði.“
Og þegar einhver hefur notað
hárblásarann, eða réttara sagt hækkað
róminn (eitthvað sem á ekki að
líðast á vinnustöðum), „ÉG vil að
þú talir við mig með venjulegum
raddstyrk.“
Ég vil, ég þarfnast!
Hér er lykillinn að nýta svokölluð
ÉG-boð, (sleppa ÞÚ-boðunum sem
við vitum einmitt að virka alls ekki
á nemendur okkar). Hér erum við
komin á þann stað að vita hvað
við viljum í samskiptunum
og segja frá því í stað
þess að gagnrýna
hinn aðilann fyrir
að gera ekki eins og
við viljum.
Þetta er auðvelt að skrifa en erfitt
að framkvæma og þess vegna þurfum
við að æfa okkur.
Við þurfum að æfa okkur í að
þekkja eigin þarfir og vita hvað við
viljum.
Við þurfum að æfa okkur í að koma
þörfum okkar í orð vegna þess að við
getum ekki ætlast til að fólk viti hvað
við viljum ef við komum ekki orðum
að því.
Og við þurfum að æfa okkur í
að þora líka að orða þarfir okkar við
stjórnendur.
Hér gildir gullna reglan um skýr
jákvæð skilaboð, ekki hálfkveðnar vísur
eða lýsingar á því sem við teljum okkur
sjá eða ekki vilja.
Erfiðari aðstæður kalla á flóknari
samskipti en aðferðirnar eru þær sömu.
Við orðum óskir okkar á einfaldan,
skýran og jákvæðan máta, t.d. værirðu
til í að... Gætirðu.... í stað ÉG vil... og
reynum að átta okkur á óskum annarra
og þörfum.
Auðvitað óttumst við að mótherj-
inn geri lítið úr þörfum okkar eða neiti
óskinni en þá verðum við að vera nógu
örugg til að sjá að þarfir okkar eiga
Heilbrigð samskipti
jafnan rétt og annarra, þekkja vel okkar
eigin óskir og þrár og standa með þeim
af kurteisi og skilningi en einnig sveigj-
anleika. Hér gildir að þekkja samferða-
fólk okkar, hafa mannskilning, þroska
og sveigjanleika til að sjá að okkar þarfir
mæta ekki alltaf þörfum annarra en
við þurfum að ná lendingu. Við gætum
þurft að rýna í þarfir annarra og orða
þær í samvinnu við þá. Við gætum líka
þurft að fá aðstoð sérfræðinga til að ná
lendingu. Lykillinn að sáttum er að gera
tilraun til að mæta þörfum allra, hlusta
og sýna samkennd.
Það sagði enginn að samskipti
væru einföld en með auknum skilningi
á þeim þáttum sem hafa áhrif getum við
bætt þau.
Hver er þá niðurstaðan?
 X Við þurfum að gera okkur grein
fyrir að öll erum við alls konar og
komum víða að með ólíkan uppruna og
mishollt veganesti fyrir lífið.
 X Við þurfum að vera opin fyrir því að
breyta rótgrónu hegðunarmynstri okkar
og þora að leita okkur aðstoðar við það.
 X Við þurfum að vita hvers við óskum
og orða það á skýran hátt.
 X Við þurfum að vera meðvituð um
að okkar þarfir eigi jafnan rétt á sér og
þarfir annarra.
 X Við þurfum stundum að orða
þarfir annarra til að skilja aðstæður og
ná sáttum. Stundum gætum við þurft
aðstoð við það.
Við berum öll sameiginlega
ábyrgð á að samskipti verði heil-
brigð, jákvæð og öllum til heilla.
Byggt á:
Rosenberg, Marshall (2015). Nonviolent
Communicatins: A Language of Life.
PuddleDancer Press.

Rosenberg, Marshall (2012). Living
Nonviolent Communications: Practical
Tools to Connect and Communicate
Skillfully in Every Situation. Puddle-
Dancer Press.
flækjusaga