Mímir - 01.04.1962, Page 18

og ÞjóSminjasafnshús var tengt minningunni um lýSveldis-
stofnun.
Erindi þetta, sein var í sjálfu sér næsta brýnt, reyndist í
réttan tíma fram borið, því að rás viðburðanna varð því
bagstæð. Vorið 1961 samþykkti þjóðþing Dana að skila
Islendinguin meginhluta íslenzkra handrita í dönskum
söfnum og leiða þannig til lykta deilur þær og óánægju,
sem það mál liafði vakið í báðum löndunum. Andstæðingar
afhendingarinnar í Danmörku fengu því þó til vegar komið
á síðustu stundu, að framkvæmd hennar var frestað um
þriggja ára skeið, en að þeim tíma liðnum telja fróðir
menn, að varla geti verið vafi á því, að handritin verði
flutt heim. Er þegar af þeirri ástæðu óhjákvæmilegt að
koma á fót stofnun hér á landi til þess að vinna að rannsókn
og útgáfu hinna fornu handrita. Eign og varðveizla slíkra
dýrgripa gerir miklar kröfur, og nú var tími til kominn að
gera ráðstafanir til að taka mannlega á móti handritunum,
þegar þau flyttust lieim, og sýna jafnfraint handritunum,
sem heirna eru, verðugan sóma.
Sú varð raunin á, að tillögur liáskólans áttu vinsemd og
skilningi að mæta á liærri stöðum. Á afmælishátíð háskólans
6. október lýsti dr. Gylfi Þ. Gíslason menntamálaráðherra
yfir því af hálfu ríkisstjórnarinnar, að hún hefði ákveðið
að leggja lil við alþingi, að komið yrði á fót stofnun til þess
að vinna að aukinni þekkingu á máli, hókmenntum og
sögu íslenzku þjóðarinnar fyrr og síðar, með því að efla og
varðveita gögn um þessi efni, sinna rannsóknum á heim-
ildum iim þau, hafa með liöndum útgáfu liandrita og fræði-
rita o. s. frv. Á haustþinginu 1961 bar menntamálaráðherra
fyrir liönd ríkisstjórnarinnar fram frumvarp til laga um
Handritastofnun Islands, og er frumvarpið í fullu samræmi
við tillögur háskólaráðs um alla tilhögun stofnunarinnar.
Jafnframt tók rlkisstjórnin upp á fjárlagafrumvarpið fyrir
árið 1962 510 þús. kr. fjárveitingu til liandritastofnunar.
Frumvarp ríkisstjórnarinnar liggur fyrir alþingi því, er nú
situr, og virðist ekki ástæða til að efast um, að það liljóti
samþykki þingsins og stofnunin geti tekið til starfa á
þessu ári.
Komið hafa frani raddir um það, að fjárveiting sú, sem
ætluð er til stofnunarinnar á fjárlögum fyrir árið 1962,
hrökkvi allt of skammt. En það virðist liafa farið fram hjá
þeim, sem gert hafa lítið úr fjárfrandaginu, að í athuga*
semdum við frumvarpið er tekið fram, að fjárhæðin sé að-
eins miðuð við laun þeirra starfsmanná og styrkþega, sem
gert er ráð fyrir í frumvarp-
inu. Um kostnað við útgáfu-
starfið segir liins vegar í at-
hugasemdunum: „Þegar stofn-
unin er tekin til starfa og hefur
gert áætlanir um útgáfustarf-
semi sína, mun ríkisstjórnin
gera tillögur um fjárveitingar
til þeirra þarfa“. Það er því enn
of snennnt að áfellast ríkis-
stjórnina fyrir þessar sakir, og
vonandi þarf ekki til þess að
koina.
Mér þykir rétt að niinnast liér
á nafn stofnunarinnar, þótt það
sé í sjálfu sér ekkert höfuð-
atriði. Það nafn, sem hún lief-
ur hlotið í tillögum háskóla-
ráðs og í frumvarpi ríkisstjórn-
arinnar, er Handritastofnun Is-
lands. Það nafn er að mörgu
vel til fallið, með því að það
dregur fram aðaltilgang stofn-
unarinnar, sem er að vinna á
vísindalegan hátt að útgáfum
islenzkra handrita, eldri sem
yngri, og livers konar rannsókn-
um á þeim. Hins vegar hefur
nafninu verið fundið það til
foráttu, að það væri of tak-
markað, þar eð hlutverk stofn-
unarinnar væri einnig að fást
við rannsóknir á bókmenntum,
sögu og þjóðfræðum af ýmsu
tagi, og verður þeirri röksemd
ekki neitað það sem hún nær.
Annars hefur gagnrýni á þessu
nafni nær eingöngu komið fram
lijá nokkrum mönnum, sem
ekki vilja láta sér lynda annað
nafn en Stofnun Jóns SigurSs-
10