Mímir - 01.04.1962, Side 43

Mímir - 01.04.1962, Side 43
ræða fjallkonunnar, og er j)á komið að loka- orðum skáldsins. Hann segir j»á fyrst: Bergtnálið tiú vor bœnarorð og blessunaróskir, gljúfrin svörlu. Mér finnst, að Jíessar tvær línur minni lítið eitt á kvæði Steingríms. Nú roðar á Þingvalla- fjöllin fríð, en þar stendur: BergmáliS, fjöll, vorrar vonar kliS. Hygg ég, að orðaval þessara tveggja skálda lýsi vel, liversu ólíkir þeir eru. Að lokum eru svo landvættirnir beðnir að Ijúka upp dyrum sínum fyrir konungi og ullir beðnir unna lionum fararheilla til heimalands síns. Undir kvæðið befur skáldið skrifað nafn- ið Feigur Fjörgynjarson í liandriti. Eins og áður er á drepið, er ekki vitað til })ess, að kvæðið liafi komið við sögu á þjóð- hátíðinni sjálfri. Þó mun höfundurinn bafa ætlazt til þess. Annan dag ágústmánaðar 1874 var Hjálmar staddur á Mælifelli í Skagafirði, og gerðist j)á sá mikli atburður í lífi hans, að bann seldi J>rem þjóðkunnum mönnum út- gáfuréttinn að verkum sínum. Kaupendur út- gáfuréttarins voru })á á leið til Þingvalla, og mun Hjálmar j)á bafa látið J)á liafa þjóðhá- tíðarkvæðið með sér.1) Ekki munu mennirnir })ó liafa komið ljóðinu á framfæri, því annars befði áreiðanlega verið frá því skýrt í ein- hverju blaðanna. Þar er að minnsta kosti getið margra ómerkaði ljóða. Þetta kvæði Bólu-Hjálmars liefur löngum verið talið eitt allra bezta ljóð, sem fram kom árið 1874. Mun það jafnvel bafa verið álit sumra þjóðhátíðarskáldanna. Til dærnis kvað séra Matthías liafa sagt um Hjálmar og þjóð- hátíðarkvæði hans: Hann skeiSríSur kringum okkur hina þar sem viS förum fót fyrir fót.~) 1) Finnur Sigmundsson: Æviágrip Bólu-Hjálinars, Reykjavík, 1960, 122. I>ls. 2) Lesbók Morgunblaðsins 16. okt. 1932. Þjóðhátíöaráriö er Hjálmar háaldraður maður — 78 ára gamall —, og hann lézt árið eftir. Yiðhorf þessa gamla manns til þjóðhá- tíðarinnar er svipað liinna skáldanna, sem ortu í tilefni hennar. Það er sama frelsisvonin, sem kviknar í brjósli lians. 1 fljótu bragði skyldu menn ætla, að margt væri Hjálmari nær skapi en yrkja um konunga. En bér er sem bjá öðrum skáldum þjóðhátíðarinnar, konungurinn er aukaatriði í kvæðinu nenia að því leyti, sem hann á þátt í jteirri von, sem Jætta ár vaknar meðal þjóðarinnar. Með þessu kvæði Hjálmars verður að vísu engin stefnubreyting í þjóðbátíðarskáldskapn- um, en })ó er liér nýr strengur sleginn. Ködd Hjálmars í Bólu blýtur ævinlega að skera sig úr öllunt öðrum röddum. Hún er diinm, börð og stundum miskunnarlaus, en furðulega breið og býr jafnan vfir dramatískum þimga. Hann er kannski ekki svo mjög frumlegur í vali yrkisefna, en framsetning hugsana lians er jafnan fersk og ný, og fá skáld fara betur með líkingar. Hann gengur að aðalatriðunum ótrauður og án nokkurra vífilengja, og því veröur skáldskapur hans meitlaður, bvass og beinskeyttur. Bólu-Hjálmar er risi og fæst yfirleitt ekki við smádútl. Mér finnst stund- um við lestur þessa kvæðis, að Hjálmar taki konung í aðra bönd sér og Island í liina, haldi þeim uppi livoru andspænis öðru, svo þau megi kynnast livort öðru nánar. Þótt hann sýni konungi að sjálfsögðu fulla lotningu, finnst mér samt, að skáldið tefli honum fram sem áhorfanda og ábeyranda, sem sjá á og beyra landið mæla. Hann sýnir konungi land- ið. Þannig hefur það verið, þetta liefur það mátt })ola. Kjarninn í j)eirri lýsingu eru ljóð- línurnar, sem bér cru birtar að framan, þar sem fjallkonan lýsir sjálfri sér. Að svo mæltu biður skáldið konung minnast þess, er bann haldi héðan, að það sé á lians valdi, bvernig framtíðin verði. Hjálmar þakkar konungi það, sem bann hefur gefið landinu, en biður bann jafnframt um meira. 35

x

Mímir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Mímir
https://timarit.is/publication/1937

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.