Mímir - 01.04.1962, Qupperneq 44

Eysteinn SigurSsson:
Hagfræði
og
tölfræði
fjEGAR við tökum okkur í munn orðið
hagfrœSi, eigum við tvímælalaust við þá
fræðigrein, sem á erlendum málum er gjarn-
an nefml ökonomia og fæst við þau viðfangs-
efni og vandamál, sem frain koma við liina
margvíslegu búskaparstarfsemi mannanna, og
skiptisl síðan í ýinsar undirgreinar svo sein
þjóðhagfræði, rekstrarliagfræði o. s. frv.
Ef við aftur tölum um statistik, eða þá
fræðigrein, sem íslenzkir liagfræðingar nefna
tölfrœði, leikur varla nokkur vafi á því, að
við eigum við þá fræðigrein, sem reyndar er
náskyld liliðargrein hagfræðinnar og fæst við
að afla hvers konar tölulegra upplýsinga og
vinna síðan lir þeim og setja fram niðurstöður,
oftast í formi liagskýrslna eða annarra talna-
skýrslna.
Orðið hagfræði er orðið svo rótgróið í mál-
vitund nútímamanna sem heiti á fræðigrein-
inni ökonomiu, að fæstum eða engum myndi
nokkru sinni detta í liug að nota það í annarri
merkingu. Sömuleiðis á statistikin eða töl-
fræðin sér svo greinilega afmarkaðan bás í
hugum flestra, að engum, sem þekkti bæði
hugtökin, myndi nokkru sinni koma til liugar
að nefna liana hagfræði eða að blanda þessum
tveim hugtökum saman á annan liátt.
Það mun því líklega koma fleirum en mér,
sem þessar línur rita, talsvert á óvart að lieyra,
að orðið hagfræði var upphaflega myndað og
notað sem íslenzkt heiti á fræðigreininni
statistik. Ferill orðsins er rakinn allt aftur
til ársins 1857, en það ár birtist í Skýrslum
uin landshagi á Islandi, sem Bókmenntafélagið
gaf út, ritgerð eftir Arnljót Ölafsson, síðar
prest og alþingismann á Bægisá, þar sem hann
36