Mímir - 01.02.1974, Side 7

„Snorri hafði þegar náð því, sem hann vildi,
og frelsað föðurland sitt. Loforð það, sem hann
hafði gefið norska konunginum, hugsaði hann
sér sjálfsagt frá upphafi að hafa að engu; hann
hefur áreiðanlega aldrei eitt augnablik hugsað
til þess í raun og sannleika að svíkja föður-
land sitt, og hann gerði aldrei minnstu tilraun
í þá átt. Frá íslensku sjónarmiði og siðahug-
myndum þeirra tíma var þetta þjóðhollt og
nærri hrósvert viðbragð, pia fraus (heiðarleg
svik) á sínum stað. Það er auðskilið, að Hákon
konungur liti síðar á framkomu Snorra öðr-
um og allt annað en mildum augum”. (Den
Oldnors. bls. 676)
Jón Aðils segir í Islandssögu sinni, að
Snorri skyldi „fara út til Islands og friða fyrir
kaupmönnum og jafnframt leita eftir við Is-
lendinga, að þeir gengju konungi á hönd
þegar Snorri kom út, varð mönnum tíðrætt
um för hans, en engu kom hann á leið við
landsmenn um erindi það, er honum var falið,
enda flutti hann lítt". (ísl.s., 1946, bls. 110)
Islendingasaga Arnórs Sigurjónssonar segir
um afstöðu Snorra til norska konungsvaldsins,
að ekki sé kunnugt, „að hann ræki konungs-
erindi á Islandi, er heim kom". (Islendingas.,
1948, bls. 109)
Einar Ol. Sveinsson segir í bók sinni, Sturl-
ungaöld, að Snorri hugsi sýnilega mikið um
konungserindi á þriðja tug aldarinnar, „eftir að
hann hefur farið hingað í þessum erindum"
(St.öld., bls. 13) Þá segir Einar einnig, að fyrsta
sendiförin, sem farin var til að koma Islandi
undir konung, hafi verið för Snorra til íslands
árið 1220.
í Lundi í Svíþjóð kom Heimskringla út í sænskri
þýðingu árið 1919. Formáli er ritaður af Emil
nokkrum Olson. Hann segir, að til þess að af-
stýra herförinni til Islands hafi Snorri gefið
Skúla leynilegt loforð um að stuðla að því, að
Island gengi Noregi á hönd. Þá telur Olson
ástæðu til að ætla, að Snorri hafi aldrei hugsað
sér að svíkja landið. „Að minnsta kosti virðist
Snorri aldrei hafa gert neina tilraun með að
efna loforð sitt". Og Olson heldur áfram: „Mark-
ið, sem hann stefndi að, var glæsilegt höfðingja-
einveldi, smækkuð mynd af riddarafurstadæm-
um Evrópu". (Formáli af Nor. kon. sag. bls. X,
XV)
Sturla Þórðarson skrifaði einnig Hákonar-
sögu, og þar segir svo um þessa sömu atburði:
„Þennan vemr sátu þeir í Þrándheimi, sem
fyrr var ritað, Hákon konungur og Skúli jarl.
En er voraði, fóru þeir suður til Björgvinjar
og sátu þar lengi um sumarið. Þá gerði jarl
orð á því, að hann myndi gera her til Islands.
Þá hafði Björn, son Þorvalds Gissurarsonar,
dregið mann norrænan úr kirkju í Miðfirði og
látið drepa. Þóttist hann það láta gera í hefnd
Orms, því að hann átti Hallveigu, dóttur hans.
Jarl ætlaði mörg skip til ferðarinnar Snorri
Sturluson og þeir íslenskir menn, sem þar vora,
báðu Dagfinn bónda flytja fyrir konunginum,
að þessi ætlan félli niður. Og kom svo, að
stefna var til lögð, og talaði konungur á
stefnunni og hóf svo: „Herra jarl", segir hann,
„ætlan þessi, sem hér hefur verið í sumar, sýnist
ekki viturleg voru ráði, að her sé görr til Is-
lands, því að sú ferð þykir torsótt, en land það
hefur héðan byggst, og vorir frændur og for-
eldrar hafa kristnað landið og veitt landsmönn-
um mikil hlunnindi. Eru þar og flestir menn
saklausir fyrir oss, þótt sumir hafi illa gört til
vorra þegna, en það mun verða allra skaði, ef
landið er herjað. Nú vil ég biðja yður, herra,
að þér látið niður falla þessa ætlan fyrir sakir
míns flutnings".
Sem konungur hafði þetta mælt, þá fluttu
margir með honum. Gaf þá jarl upp þessar
ráðagjörðir. Var það þá ráð gjört, að Snorri
Sturluson var út sendur að friða fyrir Austmönn-
um. Gaf Hákon konungur honum lends manns
nafn. Töluðu þeir jarl margt um mál manna
á Islandi. Var þá fyrsta sinn mælt af jarli, að
Snorri skyldi koma landinu undir Hákon kon-
ung. En um haustið, er Snorri kom út, urðu þeir
ósáttir sjálfir Sunnlendingar, og um vorið eftir
drap Loftur í Skarði Björn Þorvaldsson á
Breiðabólstað. Það sumar sendi Snorri utan
7