Mímir - 01.06.2007, Page 15

hljóðaklasar eru óþjálir í framburði. Samhljóða-
klasar, sem myndast þegar stofn orðs endar á
tveimur eða fleiri samhljóðum og fær svo end-
ingu sem hefst einnig á samhljóði, breytast oft
þannig að miðhljóð klasans fellur brott en upp-
hafs- og endahljóð hans standa eftir (Eiríkur
Rögnvaldsson 1989:51). Stofn orðsins úlfur er
úlf- og endar því á samhljóðaklasanum -f. I
eignarfalli bætist -s við stofninn og samhljóða-
klasinn -Ifs myndast. Því er tilhneiging til að
bera orðmyndina úlfs fram [uls], þar sem [v]
fellur brott. Sá sem hefur haft Iblrb-framburð
hefur því mögulega sagt [ulpyr] í stað [ulvyr]
en sleppt miðhljóðinu þegar endingin hófst á
samhljóði. Þannig hafi If ekki orðið Ib á undan
samhljóði þar sem samhljóðaklasi með lok-
hljóði í miðhljóði er enn óþjálli en þegar öng-
hljóð er í sömu stöðu.
9. Niðurstaða
Meginniðurstaða rannsóknarinnar er sú að
breytingin virðist eklfi ná til orða með upphaf-
legt w í stofni en aðeins eitt þannig dæmi
fannst og er það umdeilt hvort upphaflegt w
eðafi hafi verið að finna í stofni þess. Lokhljóð-
unin er eldri en flestir fræðimenn hafa talið en
hún birtist þegar í elstu handritunum. Upphafs
hennar gæti því verið að leita nokkru fyrr.
Merki breytingarinnar ná óslitið fram á nítj-
ándu öld en um nítjándu öld miðja hverfur hún.
Ekki er hægt að segja með vissu hvenær lok-
hljóðsframburðurinn náði hámarki enda þótt
freistandi sé að fylgja dæmafjölda í þeim efnum.
Dæmunum fækkar á sautjándu öld og telur
Kristján Arnason (2005:351) að ástæðurnar
fyrir hvarfi framburðarins hafi verið félagslegar.
Hann vísar í orð Eggerts Olafssonar því til
stuðnings sem kallar þennan lokhljóðsframburð
„bögumæli almúgans“.
Heimildaskrá
Arni Böðvarsson. 1951. Þáttur um málfræðistörf Egg-
erts Ólafssonar. Skirnir 125:156-172.
Ásgeir Blöndal Magnússon. 1959. Um framburðinn rd,
gd, fd. Islenzk tunga 1:9-25.
Ásgeir Blöndal Magnússon. 1995. Islensk orðsifjabók. 3.
útgáfa. Orðabók Háskólans, Reykjavík.
Bandle, Oskar. 1956. Die Sprache der Guðbrandsbiblia.
Orthographie und Laute Formen. Bibliotheca Arna-
magnæanæ 17. Ejnar Munksgaard, Kaupmanna-
höfn.
Björn Guðfmnsson. 1946-64. Mállýzkur. 1. og2. bindi.
ísafoldarprentsmiðja, Reykjavik.
Björn Halldórsson. 1780. Atli edr Raadagwrdir Yngis-
manns um Bwnad sinn helst um Jardar- og Qvikfiaar-
Rœkt Atferd ogAgooda med Andsvari gamals Bónda.
Prentað af Guðmundi Ólafssyni, Hrappsey.
Björn Halldórsson. 1783. Gras-nytjar: eda Gagnpat, sem
hverr buandi madr getr haft af peim ósánum villi-
jurtum, sem vara íland-eign hanns: handa fáfródum búen-
dum og griðmennum á Islandi skrifat Arid 1781.
Prentað af August Friderich Stein, Kaupmanna-
höfn.
Björn Halldórsson. 1992. Orðabók, islensk-latnesk-dönsk.
Jón Aðalsteinn Jónsson sá um útgáfuna. Orðabók
Háskólans, Reykjavík.
Björn K. Þórólfsson. 1925. Um íslenskar orðmyndir á 14.
ogl5. öld og breytingarpeirra úrfornmálinu. Endur-
prentun 1987: Málvísindastofnun Háskóla Islands,
Reykjavík.
DI = Diplomatarium Islandicum. Sjá Islenzktfornbréfa-
safn.
Eiríkur Rögnvaldsson. 1989. Islensk hljóðfrœði. Málvís-
indastofnun Háskóla Islands, Reykjavík.
Guðbrandur Vigfússon (útg.). 1864. Eyrbyggja saga. F.
C. W. Vogel, Leipzig.
Haraldur Bernharðsson. 2002. Skrifandi bændur og ís-
lensk málsaga. Gripla 13:175-193.
Islenzkt fombréfasafn 1-. 1857-. Hið íslenska bókmennta-
félag, Reykjavík.
Jón Helgason. 1929. Málið áNýja testamenti Odds Gott-
13