Mímir - 01.06.2007, Blaðsíða 97

Jurgita Milleriené
Þátíðarmyndun
íslenskra sagna hjá
litháískum börnum
1. Inngangur
I þessari grein verður sagt frá rannsókn á því
hvernig litháísk börn læra þátíð íslenskra sagna
og hvernig tök þeirra á þátíð sagna þróast.
Greinin er unnin upp úr B.A.-ritgerð sem var
skrifuð í október 2006 en leiðbeinendur voru
Haraldur Bernharðsson og Birna Arnbjörns-
dóttir. I greininni eru tekin saman mikilvæg-
ustu atriði B.A.-ritgerðinnar. Niðurstöður rann-
sóknarinnar benda til þess að þátíðarmyndun
barnanna fari eftir því hve lengi þau hafa verið
í íslensku málumhverfi. Ut frá niðurstöðunum
verður reynt að bera saman tök litháískra og ís-
lenskra barna á þátíð sagna og þar höfð til sam-
anburðar rannsókn Hrafnhildar Ragnarsdóttur
(1998) á þátíðarmyndun íslenskra barna. Grein
Hrafnhildar, Að læra þátíð sagna, er aðalheim-
ildin en hún byggist á rannsókninni The acqui-
sition of past tense morphology in Icelandic
and Norwegian children: an experimental study
eftir Hrafnhildi Ragnarsdóttur, Hanne Gram
Simonsen og Kim Plunkett.
Rannsókn þessi er sú fyrsta þar sem litháísk
börn eru rannsökuð og ber að líta á hana sem
tilraun til að kanna hvort móðurmálið (lit-
háíska) hefur áhrif á tileinkun þátíðar íslenslcra
sagna eða ekki en kerfi litháískra og íslenskra
sagna eru mjög ólík.
2. Rannsóknarlýsing
2.1 Þátttakendur
Þátíðarpróf var lagt fyrir 16 börn á aldrinum
4;9-15;9 (ár;mánuðir) í Reykjavík vorið 2006.
Meðalaldur barnanna var 10;4 ár. 1 rannsókn-
inni tóku þátt börn sem voru að læra litháísku
í litháískum helgarskóla í Alþjóðahúsinu. Af
þessum 16 börnum voru sjö stúlkur en níu
drengir. Tvö börn eru enn þá í leikskóla en hin
eru í grunnskóla. Oll börnin sem tóku þátt í
rannsókninni eiga litháíska foreldra og litháíska
er þeirra móðurmál. A heimilum barnanna er
eingöngu töluð litháíska. Börnin tala íslensku í
skólanum og við íslenska vini utan skólans. At-
hyglisvert er að þegar litháísk börn ná tökum á
íslensku byrja þau smátt og smátt að tala sam-
an á íslensku og nota litháísku eingöngu þegar
þau tala við foreldra eða ættingja frá Litháén
sem kunna ekki íslensku. Börnin eru búin að
vera misjafnlega lengi í íslensku málumhverfi,
frá einu ári og sex mánuðum upp í sex ár.
Meðaltími í íslensku málumhverfi er 4;1 ár.
Eitt barnanna er fætt á Islandi en öll hin í Lit-
háén. Börnin eru nafnlaus í rannsókninni og
eru auðkennd með bókstöfum frá A til P.
2.2 Prófgögn
Þátíðarprófið sem lagt var fyrir þátttakendur í
þessari rannsókn var fengið að láni frá Hrafn-
hildi Ragnarsdóttur, prófessor við Kennarahá-
95
L