Mímir - 01.06.2007, Side 40

kjólparna íglu$ganum\ eða um að máta kjólinn
á þessum stað, sagnliðinn \máta pennan kjól
parna íglugganum\. Brandarinn gengur í raun
út á það hversu stóran nafnlið konurnar ræða
um. Forsetningarliðurinn getur haft áhrif á
nafnliðinn \pennan kjólparna íglugganum\ jafnt
sem sagnliðinn \mátapennan kjólparna íglugg-
anum\ (sbr. Oaks 1994:379). I augum konunn-
ar sem vill máta er nafnliðurinn \pennan kjól
parna íglugganum\ og vill hún ef til vill með því
aðgreina hann frá kjólnum sem hangir á slánni.
En túlkun afgreiðslustúlkunnar er sú að nafn-
liðurinn sé \penna7i kjó/\ og konan vilji máta í
glugganum. Af þessu leiða tvær eiginlegar
merkingar og augljós tvíræðni liða í þessum
brandara. Sem dæmi um þessa tvíræðu stöðu
sem liðir geta gegnt í setningum má nefna (11):
(11) I rushed out and killed a huge lion in my pyja-
mas.
(Attardo o.fl. 1994:34)
Ef greina ætti (11) í setningarhluta sæist greini-
lega í hverju tvíræðnin liggur. Dæmin hér að
neðan eru úr rannsókn Attardos o.fl.:
(12a)
S
NL SL
I killed a huge lion in mypyjamas
Hríslumyndin hér að ofan sýnir hvernig hin
augljósari túlkun lítur út. Að sjálfsögðu er mjög
eðlilegt að áætla að forsetningarliðurinn \in my
pyjamas\ standi inni í sagnliðnum \killed a huge
lion in mypyjamas\ því að líklegt getur talist að
mælandinn hafi verið á náttfötunum þegar
hann drap stóra ljónið. Þrátt fyrir það er einnig
hægt að skilja þessa skrýtlu á annan hátt:
in mypyjamas
Hér er tvíræðni setningarinnar greinileg og
minnir á dæmi (10). Forsetningarliðurinn \in
my pyjamas\ stendur í (12b) inni í nafnliðnum
\a huge lion in my pyjamas\ og því augljóst að
ein túlkun setningarinnar er á þá leið að stóra
ljónið hafi verið í náttfötum mælandans þegar
hann skaut það. Þessi túlkun er óvænt. Hér er
gengið út frá muninum á því hvort forsetning-
arliðurinn \in my pyjamas\ standi inni í nafn-
liðnum \a huge lion in my pyjamas\ eins og sjá
má á (12b) eða hvort hann sé beinn stofnhluti
í sagnliðnum \killed a huge lion in my pyjamas\
eins og er í (12a). Því er tvíræðnin falin í túlk-
un forsetningarliðarins. Með því að setja þenn-
an brandara upp á annan hátt er auðséð að
tvíræðnin er tengd formgerð setningarinnar,
sbr. (12c):
(12c) [In my pyjamas], Ildlled a huge lion.
Hér er aðeins um að ræða eina merkingu og all-
ir viðtakendur myndu tengja forsetningarliðinn
við frumlagið I. Með því að setja (12) upp á
þann hátt sem gert er virðist setningafræðin not-
uð til að ýta undir tvíræðnina. Hin fyndna túlk-
un er sú sem liggur beinast við út frá formgerð
setningarinnar. Annað dæmi, svipað (12c), er
John killed a man [in his pyjamas]. Greinilegt er
að viðtekin túlkun væri að forsetningarliðurinn
eigi við um andlagið a man frekar en frumlagið
John. Setningarleg formgerð gerir það að verkum
að viðtakandi telur þetta eðlilega túllcun og mið-
ar hann hana við þekkingu sína á heiminum.
38