Fróðskaparrit - 01.01.1982, Qupperneq 36

44
Tíðleiki hjá avlamni av nervafrøðiligum sjúkum
sjúkumar, sum sjúklingurin doyr av alt fyri eitt, ella fáar
vikur seinni, eru ikki við her. Teir sjúkutilburðir, ið ikki vara
leingi, og eisini teir tilburðir, ið ikki nerva meira enn, at ein
kann halda fram at arbeiða, eru heldur ikki uppi í hesum
tølum. Er sjúklingurin farin um 67 ára aldur, fær hann fólka-
eftirløn og er sostatt heldur ikki við. Tey, ið doyggja av slíkari
sjúku, áðrenn tey fylla 18 ár, eru heldur ikki við, tí at av-
lamishjálp verður ikki veitt fyrr enn frá 18 ára aldri.
Um líkfall og disklop er at siga, at flest fólk við hesum
sjúkum eru arbeiðsfør. Tølini eru smá, tí tað eru bert teir
ringastu tilburðirnir, ið geva rætt til avlamishjálp. Hjá fólki
við líkfalli er tað oftast so, at heilasjúkan, ið elvir líkfall, er
tað, sum er avgerandi fyri, at veitt verður avlamishjálp, og
ikki sjúkueyðkennið líkfall í sjálvum sær.
Tá ið sagt er, at dissemenerað sklerosa er í minkan, kann
tað komast av, at nógvir tilburðir, serliga í fyrstani, eru sera
linir, og sjúkan nýtist ikki at gerast so ring, at ein verður
óarbeiðsførur.
Ávísar sjúkur, sum at kalla altíð eru so ringar, at avlamis-
hjálp verður veitt, eru ikki funnar í hesi kanning. Tær eru:
Sjúka, ið ger, at vøddarnir arbeiða ov seint og við skerdari
megi (Dystrophia myotonica), sjúka við smáum vatnsvullum
í hámønu og mønu (Syringomyelia), viðfødd skerd vøddamegi
(Atrofia musculorum progressiva spinalis), sjúka við øktum
koparinnihaldi millum annað í heilanum (Degeneratio hepato-
lenticularis), afturbregðilig sjúka, ið ger, at møna, nervar og
partar av heilanum farast (Ataxia familiaris spinalis) og aftur-
bregðiligt heilasvinn (Chorea Huntington). Tí eru hesar sjúkur
helst ikki hjá fólki í Føroyum í 18—67 ára aldri. Her skal
tilskilast, at nevndu sjúkur eru so sjáldsamar, at hagfrøðiliga
mett nýtast tær ikki at koma fyri í Føroyum, men kunnu
sjálvandi koma fyri.
Tá ið tíðleikin hjá hesum sjúkum sum avlamisorsøk hevur
verið um tað sama frá 1950 til 1975, kann væntast, at hetta
tal fer at vera um tað sama tey næstu komandi árini, tí við-
gerðarhættirnir fyri hesar sjúkur verða valla broyttir stórliga
tey fyrstu árini.