Fróðskaparrit - 01.01.1982, Síða 52

60
»Beaucoup de bruit pour une aumelette
kongsins lóg, so er tað tó ikki Guðs lóg«.3 Avmarkingin var
eisini ímóti lyndinum í fátækralóggávuni um tað mundið.4
Undir tí, at henda fyriskipan varð givin, búðu broytingar
í føroyska samfelagnum, ið komnar vóru av teirri leið í hand-
ilspolitikki, sum ríkið hevði hildið, síðan tað tók við ein-
handlinum í 17095. Við fyrihyggju fyri fólkinum hevði ríkið
í ásetta handilstakstinum, sum var í gildi 1691—1790, sett
lágan pris á neyðsynjarvørur sum korn. Samsvarandi var prís-
urin á føroyskum hosum (teirri einastu føroysku framleiðslu,
ið kravdi nakra virking) settur til tað at gera høgt. Fyrstu
árini eftir yvirtøkuna var hosnagerðin javnað við høftum; men
tá ið sølan síðan varð til vildar, vórðu høftini avtikin, og
fyrst í 1770-árunum vóru hosurnar meir enn 98 °/o av øllum
takstvirði á føroyskari vøru.
Hosnabinding kravdi hvørki fæfeingi ella stórvegis tøkni,
og tey góðu sølulíkindini gjørdu tí smærri ognarmenn og ognar-
leysar førar fyri at seta egið búgv og føða seg við at gera hos-
ur, um teir annars kundu fáa ta ull, ið kravdist til. Fyrr høvdu
teir bert kunnað lívbjargað sær við at gerast húskallar ella
bønarmenn. Tó gjørdist alt torførari at fáa ull til vegar. Longu
í 1740-árunum var ull ikki latin inn til handilin, og fyrst í
1770-árunum vóru vánalig seyðaár og tí minni av ull.
Inntøkuvøksturin, ið stóðst av hosnagerðini, hevði við sær
størri innflutning av korni, frá um leið 2000 tunnur av byggi
um árið fyrst í 18. øld til um leið 4000 tunnur frá 1750, tá ið
innflutningurin legðist í fasta legu. Tann stóri korninnflutn-
ingurin fyri lágan prís gav sum oftast handlinum hall, men av
tí at handilin hevði sera stóran vinning av føroysku vøruni,
bilaði tað ikki so nógv.
Soleiðis var ikki alstórur munur millum støðuna í 1750-
árunum og í 1770-árunum, men ymsir virkistættir gjørdu, at
rentukamarið/aðaltollkamarið, sum handilin hoyrdi undir6,
litu øðrvísi at málinum eftir 1770. Fyrst av øllum var prísurin
á føroyskari vøru lækkaður í Danmørk, so handilságóðin var
nógv minkaður. Hinvegin var kornprísurin nógv hækkaður, og
tað at korn treyt við hvørt í Keypmannahavn, hevði gjørt, at