Freyja - 01.06.1901, Síða 31

FREYJA
111
urnar, sýslurnar við sveitirnar, en
sveitirnar skifta sér elckert af heim-
ilinu. Þannig var það á fvrri tímum
að þjóðirnar könnuðust við ættbálk-
ana, ættbálkarnir við smærri deild-
ir en þessar deildir könnuðust ekki
við heimilin. Með þessu neitar Mor"--
an þeirri staðhæflng ýmsra seinni
tíma sagnaritara um að grundvöll-
ur hins gríska fölagslífs hatt verið
heimilið. Eins og nútíðar andstæð-
ingar vorir, hanga þeir fast við þá
hugmynd, að fjölskyldan hafi verið
„eining," þvf á þeirri hugmynd er
grundvallað einveldi eiginmannsins
yfir eignum, börnum, persónu og
réttindum konunnar á heimilinu og
utan þess. Það er eftirtektaverð
sannindi að hinir viltu forfcður vor-
ir — frumbyggjar Amerlku, höfðu
hærri hugmynd utn réttindi kvenna
og réttlæti gagnvart kvennfólkinu,
en samtíðamenn vorir I Ameriku við
lok 19. aldarinnar, sem þó þykjast
trúa ú grundvallaratriði lýðveidis-
stjórnar vorrar.
A þessum löngu liðnu tímum voru
eignir konunnar hennar eigið og
gengu til barna hennar, og eignir
karlmannsins voru lians eigið og
gengu til ættingja lians. Eftirfylgj-
andi dæmi sýnir að eiginmaður í
Pueblo frá Oraybe hefur ekkert
vald vfir eignum konu sinnar né
börnum þeirra. Maður af Zuni ætt-
bálki giftist oraybiskri konu
og e'gnaðist með henni þrjú börn.
Hann bjó með konu sinni I Oraybe
þar til hún dó. Þá tóku ættingjar
hennar við börnum ogeignum hinn-
ar látnu, en faðirinn tók sitt, n. 1.
föt, vopn og hest. Það var allt sem
hann kom með þegar haun gifcist
og það var allt sem hann fór með
og samkvæmt siðvenju þess fólks,
sneri hann, heim til ættingja sinna I
Zuni. Samskonar dæmi kom fyrir á
öðrum stað hjá Moque Pueblos.
Konan dó frá eignum, börnum og
eiginmanni. Ættingjar hennar tóku
börnin og eígnirnar, en faðirinn
hafði föt sln og frjálsræði til að fara
hvert sem ha'nn vildi. Af þessum
dæmuin og mörgum öðruin er það
ljóst, að börnin tilheyrðu móðurinni
en ekki föðurnum, og að liann fékk
ekki einusinni að hafa þau eftir
dauða móðurinnar. Samskonar
reglur giltu hjá Iruquois Indíánum,
og ýmsum öðrum norðlægum ætt-
bálkum, og einnig lijá Indíánum
þcim sem bjuggu I smá þorpunum I
Mexico.
Með einkvænis hugmyndinni og
vaxandi eignarétti, sem að noklcru
leyti lijálpaði til að ákveða faðerni
barnanna, og koma þeim inn I ætt
föðursins og gjöra föðurinn arftæk-
ann I eignum móðurinnar. Með
þessu var byrjað að ræna konuna
einkaréttinduin hennar, bæði sem
móður og höfuð fjölskyldu sinnar.
En þessi yfirgangar inætti langri
og straugri mótsþymu. Morgan sýn-
ir að forn-Grikkir eins og liinir am-
erlkönsku fyrirrennarar vorir hafi
verið mjög alþýðlegir og frjálslynd-
ir I stjórn sinni. Sagnaritarar sem
mest hafa ritað um einveldi og
tamið sér einveldis liugsunariiátt
hafa sem eðlilegt er, reynt að sam-
rýma orð og gjörðir hinna eldri
stjómara heimsins við sinn eigin
hugsunarhátt. Þannig iætur Grote