Tíðindi Prestafélags hins forna Hólastiftis - 01.01.1899, Blaðsíða 40

10
lil; þar fæst nógu mikil náttúrufræðisþekking til þcss, að gjöra
grunnfæra mcnn að materialistum (andaneitendum), en ckki
nóg til þess, að gjöra þá að náttúruspekingum, sem íinna
Guð á bak við alt það, sem til er, og mennirnir þekkja ekki
nema smábrot af. [>etta alt lesa menn nú á dögum, og menn
lesa það með áfergju af því, að það bor fróöleikskeim. og er
nýtt af nálinni, þó að það sé gamalt og yfirgefinn lærdómur
utanlands, þar sem vísindin lifa, og lialda áfram sem talandi
uppfræðsla Guðs til mannanna um verk Iians í heiminum.
Biblían kemst ekki að. Hún er í bráðina ekki nógu ný til
þess, að vora lesandi. Allir vita nú, að bcztu og mestu guð-
fræðingar segja og sanna, að hún sé ekki óbrigðul, að því er
sögulegan sannleika snertir, lieldur sé hún framan af safn
fornra þjóðsagna mcira og minna blandið sannsögulegum at-
burðum (Sbr. Bernh. Stade, Ktienen, Fr. Bulil, Cornill.). Og
niðurstaðan hjá almcnningi verður svo sú, að fyrst sumt sé
svona lagað, jiá sé líklega ekki meira en svo að reiða sig á
hitt. I>aö fer jafnan svo, að ef óvininum er réttur cinn fing-
urinn, nær Iiann fljótlcga í alla hendina. Fyrir 50—60 árum
voru menn alt eins gjarnir á að lesa og nú; en hvað var þá
til? Biblían, og talsvert af guðsorðabókum, og svo fátt eitt
annað, sem entist ekki lengi, og var óvíða til. þ>á voru menn
biblíufróðir margir hverir, því að víða var hún þá til — já,
langdrægt því eins víða og nú. Biblían frá 1866 er að eins
komin í staðinn fyrir biblíuna frá 1813, og svo er búið. En
sá cr munurinn, að biblían frá 1813 var lesin, þó að ekki
væri skemtilegt á henni letrið eða málið, en biblían frá 1866
liggur nú víðast hvar ómakslítil hjá húslestrarbókunum uppi
á liillu eða niðri í kistu, og er cins og það fé, sem fólgið or
í jörðu.
Á þeirn tímum, meðan alþýðan var fáfróð, og hafði ekk-
ert veður af þessari vantrúarmentunar öldu, sem heíir vaðið
yfir heiminn, þá var enginn vandi að prédika. Fáfróður og
lítt, mentaður prestur gat jiá verið bezti prestur, ef hann hafði
nokkurn veginn hjarta fyrir og trú á málefni sínu. Hann