Helgarpósturinn - 29.05.1986, Blaðsíða 34

Innrás sjöunda ára-
tugarins heldur áfram
Innrás sjöunda áratugarins á
Broadway er aldeilis ekki um gard
gengin. Vid höfum þegar fengid ad
heyra í The Swinging Blue Jeans,
Tremelos, Troggs, The Searchers,
Dozy, Beaky, Mick and Tich og fleir-
um. Hverjir eru svo nœstir, Björgvin
Halldórsson móttökustjóri erlendu
listamannanna?
„Það eru náttúrlega stjörnurnar
miklu, The Shadows. Þeir byrja
tólftajúníogleikasíðan 13., 14., 15.,
16. og sautjánda júní í Broadway.
Þeir enda hljómleikaferð um Bret-
landseyjar í Hammersmith Odeon
þann sjöunda. Starfsmenn hljóm-
sveitarinnar koma tveimur dögum
síðar með tvö tonn af hljóðfærum
og setja allt upp. Það á að leggja
mikið upp úr góðum hljómburði að
þessu sinni.
Þessi hljómleikaferð Shadows hef-
ur gengið mjög vel. Til dæmis spil-
aði hljómsveitin í Biazers í Windsor
í þrjár vikur samfleytt og það var
uppselt á hvern einasta konsert."
Það er sannarlega tilhlökkunar-
efni að sjá og heyra þessar gömlu
popphetjur. En skyldu fleiri vera á
leiðinni?
Björgvin kvað já við því. „Við fá-
um Petulu Clark með tvenna tón-
leika 20. og 21. júní. Hún kemur
með stóra hljómsveit með sér. Það
verður önnur söngkona með tón-
leika 4. og 5. júlí. Engin önnur en
Cilla Black. Við erum að vinna að
því að fá Platters eða Gloriu Gaynor
í júlí og höfum auk þess fengið stað-
fest að Gerry And The Pacemakers
muni leika hjá okkur 25. og 26. júlí.
Fyrsta og annan ágúst fáum við síð-
an hljómsveitina Marmelade í heim-
sókn.“
Fyrir nokkru hélt sjötta áratugar
rokkhetjan Fats Domino sex kons-
erta á Broadway ásamt stórhljóm-
sveit. Björgvin Halldórsson kvaðst
vera að kanna möguleikana á því að
fá fleiri stjörnur af fyrstu rokkkyn-
slóðinni til að koma í heimsókn. Þar
ber hæst Jerry Lee Lewis, Little
Richard og Everly Brothers. En
hverjir skyldu vera þeir tónlistar-
menn sem Björgvin Iangar mest til
að flytja til landsins?
„Fyrir utan EIvis?" svaraði hann
Petula Clark verður eins og fleiri á leið 12
Hlemmur — Fell, á næstu vikum. Með
tvenna tónleika seint í júní. . .
og glotti. „Okkur langar náttúrlega
að fá níunda áratugar mennina og
gerum það örugglega þegar við fá-
um stærra hús í gagnið. Þá getum
við farið að hugsa um menn eins og
Paul Young, Stevie Wonder, Billy
Joel. . . Við erum sem stendur að
reyna að flytja inn þekkt fólk. Tón-
listarmenn sem gestir okkar muna
eftir. Það þýðir ekkert að hugsa um
súperstjörnurnar eins og er. Mark-
aðurinn er svo lítill að miðaverðið á
Billy Joel til dæmis þyrfti að vera
svo svimandi hátt að við fengjum
engan til að mæta. Við höfum þegar
sannað það að Broadway er leið-
andi í því að flytja inn alþjóðlega
listamenn og við stefnum enn hærra
í framtíðinni." -ÁT
KVIKMYNDIR
Hvunndagsrealismi
Háskólabíó: Sweet Dreams. (Ljúfir
draumar.) irk
Bandarísk. Árgerd 1985.
Framleiöandi: Bernard Schwartz.
Leikstjórn: Karel Reisz.
Handrit: Robert GetcheU.
Tónlist: Charles Gross.
Aöalhlutverk: Jessica Lange, Ed Harris,
Ann Wedgeworth, David Clennon o.fl.
Karel Reisz (fæddur í Tékkóslóvakíu 1926)
var á sínum tíma einn af upphafsmönnum
þeirrar hreyfingar í breskri kvikmyndagerð,
sem þekkt varð undir nafngiftinni „Free
Cinema". Þessi hreyfing átti margt sammerkt
með þeirri öllu frægari frönsku nýbylgju,
sem um svipað leyti var hrundið af stokkun-
um handan Ermarsundsins. Eins og flestum
unnendum franskrar kvikmyndahefðar mun
Ijóst átti Nouvelle Vague upptök sín á rit-
stjórn kvikmyndatímaritsins Chaiers du
cinéma, og sömu sögu er að segja um þá
hreyfingu, sem hér er til umræðu. Á árunum
1947—52 voru gefin út af miklum vanefnum
í Bretlandi sgmtals 14 tölublöð af kvik-
myndatímaritinu Sequence. Ritstjórar þess
(m.a. þeir síðarmeir svo þekktu leikstjórar
Lindsay Anderson og Karel Reisz) gagn-
rýndu, líkt og hinir frönsku stéttarbræður
þeirra, harkalega þá stefnumótun, eða öllu
heldur það stefnuleysi, er þeir töldu ríkjandi
í kvikmyndaiðnaði heimalands síns. Á þess-
um forsendum boðuðu þeir félagar því nýja
stefnumótun í breskri kvikmyndagerðarlist.
Þó ekki vegna þess að þeir töldu sig geta
staðið svo ýkja frjálsir gagnvart hinum hefð-
bundnu fjármagnsaðilum í kvikmyndaiðn-
aði heimalands síns, heldur boðuðu þeir um-
fram allt frjálsræði höfunda til eigin efnisvals
og persónulegrar túlkunar á hinum þjóðfé-
lagslega raunveruleika samtíðarinnar. Kvik-
myndir þær, er síðan voru gerðar undir for-
merkjum „Free Cinema" einkenndust hins
vegar oft á tíðum af einkar hlutlægum lýs-
ingum á hversdagslífi venjulegs alþýðufólks,
og kvað svo rammt að þessari viðleitni í
myndum hinna nýju ungu höfunda, að gár-
ungarnir gáfu hinni nýju stefnu viðurnefnið
„eldhúsvasksrealismi", og þá einkum vegna
þeirrar staðreyndar að varla var framleidd
kvikmynd í Bretlandi á þessum árum, að
ekki kæmi fyrir í henni sena með lekum eld-
húsvaskskrana.
Þó svo að mikið vatn sé til sjávar runnið
síðan Reisz sat ritstjórnarfundi sína á
Sequence, þá er þó nauðsynlegt að hafa
framangreint í huga þegar við skoðum verk
hans nú 35 árum síðar, því áhrifa „Free
Cinema" gætir enn á margan hátt í kvik-
myndum hans.
Þannig fjallar Sweet Dreams fremur um
eiginkonuna, móðurina og eldhúsmelluna
Patsy Cline, en „country" söngkonuna, er
lagði heila þjóð að fótum sér og komst í lif-
anda lífi í dýrlingatölu meðal hinna væru-
Hlutlœgt og yfirbordskennt
Stjörnubíó: Agnes of God. (Agnes, barn
Guös) ★★
Bandarísk: Árgerö 1985.
Framleiöendur: Patrick Palmer/Norman
Jewison.
Leikstjórn: Norman Jewison.
Handrit: John Pielmeier eftir eigin leik-
verki.
Kvikmyndun: Sven Nykvist.
Tónlist: Georges Delerue.
Aöalhlutverk: Jane Fonda, Anne Bancroft,
Meg Tilly, Gratien Gelinas, Winston Rekert,
Guy Hoffman o.fl.
Norman Jewison hefur komið víða við á
leikstjórnarferli sínum. Kvikmyndir hans ku
hafa hlotið ein níu Oskarsverðlaun og verið
útnefndar til ekki færri en 36 annarra sömu
tegundar. Þegar að auki er haft í huga að
slóða hans marka minnisvarðar á borð við
Fiddler on the Roof, In the Heat ofthe Night,
Jesus Christ Superstar og A Soldier’s Story, þá
er ekki laust við að margir hafi fyllst eftir-
væntingu þegar fregnaðist að honurft hefði
verið falin leikstjórn kvikmyndunar hins
margrómaða leikverks John Pielmeiers.
Agnes, barn Guös varð fyrst verka Piel-
meiers til að njóta verðskuldaðrar athygli.
Það var frumsýnt í Bandaríkjunum árið 1979
og gekk samfellt í tvö ár á Broadway við frá-
bærar undirtektir bæði áhorfenda og gagn-
rýnenda. Leikritið hefur verið þýtt á ein 10
tungumál og sýnt í a.m.k. 17 löndum, og ís-
lenskum leikhúsunnendum mun enn í fersku
minni stórgóð uppfærsla Leikfélags Reykja-
víkur á verkinu á síðastliðnu ári undir leik-
stjórn Þórhildar Þorleifsdóttur.
Kvikmyndun Norman Jewisons á þessu
öndvegisverki Pielmeiers er um margt góðra
gjalda verð, enda valinn maður í hverju
rúmi. Kvikmyndataka Sven Nykvists er að
vanda bæði stórbrotin og heillandi, og sömu
sögu er að segja af frammistöðu einstakra
leikara myndarinnar. Það geislar hreinlega
af túlkun Anne Bancroft og Meg Tilly í hlut-
verkum abbadísarinnar og Agnesar, og Jane
Fonda kemur að sjálfsögðu skammlaust frá
sér þessu nýja afbrigði af hinni sannleiks-
þyrstandi rannsóknarblaðakonu, sem af ein-
hverjum undarlegum ástæðum virðist hafa
fest við hana á liðnum árum.
Engu að síður situr maður allsendis ósnort-
inn eftir í myrkvuðum salnum að lokinni
sýningu og veltir vöngum um stund, í for-
undran yfir því hvað hafi orðið af þeim hug-
hrifum og þeirri útgeislun er fyrir ári ljómaði
af leik þeirra Guðrúnar Gísladóttur, Sigríðar
Hagalín og Guðrúnar Ásmundsdóttur í sama
verki á fjölum gamla Iðnaðarmannahússins.
Hvað varð um hinar heimspekilegu vanga-
veltur Pielmeiers um eðli trúarinnar og
Rannsóknarréttarins. . . hið þjóðfélags-
gagnrýna líkingamál hans?
Það var ekki fyrr en ég annars hugar fletti
gegnum prógrammblað Stjörnubíós á heim-
leiðinni, að ég datt niður á mögulega lausn
á framangreindum vangaveltum. Þar er haft
orðrétt eftir Sven Nykvist, fyrrum aðalkvik-
myndatökumanni Ingmars Bergman: ,,Ég
hef lítinn áhuga á vísindaskáldskap og hef
Anne Bancroft, sem
útnefnd var til Óskars-
verðlaunanna fyrir
túlkun abbadísarinnar
f Agnesi barni Guðs,
sést hér í hlutverki
sínu ásamt Meg Tilly f
rullu Agnesar.
kærari unnenda þessarar velgjulegu tónlist-
arstefnu. Reisz hefur m.ö.o. valið að einbeita
sér að skilgreiningu þess þjóðfélagslega
hvunndagsveruleika er gat af sér listakon-
una Patsy Cline, fremur en að gera nánari út-
tekt á listsköpun hennar. Þannig bregður
hann upp að því er virðist samhengislausum
svipmyndum úr lífi þessarar mætu listakonu,
þar sem hún endasendist á milli upptökusala
og tónlistarhalla, á milli þess sem hún stjanar
undir rassgatið á eiginmanninum, fæðir hon-
um börn og bakar eplapæ ofan í fjölskyld-
una. Þegar á heildina er litið kemur síðan í
ljós að þessi aðferð Reisz gefur okkur mun
heilsteyptari mynd af lífi og list þessarar æru-
verðugu konu, en ef höfundur hefði einsett
sér að leggja höfuðáhersluna á listsköpun
hennar. Undir slíkum kringumstæðum er
m.ö.o. mun hættara við að goðsögnin verði
ofaná, á kostnað þeirra raunverulegu að-
stæðna er hún í raun nærist á.
Ó.A.
enga reynslu afslíkri töku, en ég nýt þess aft-
ur á móti aö mynda andlit —• finna sálina í
hverri manneskju."
ingmar Bergman er ásamt Alfred Hitch-
cock meistari hinnar huglægu myndnotkun-
ar í kvikmyndum. Og hvað er þá huglæg
mynd? Jú, andhverfa hlutlægrar að sjálf-
sögðu. I leikhúsi nægir nærvera leikarans á
sviði til að áhorfandanum megi takast að
setja sig inn í hugarástand viðkomandi per-
sónu. í kvikmynd þarf hins vegar oft á tíðum
meira til, ef leikstjóranum á að auðnast að ná
að hrófla við hugarheiini áhorfenda. Þetta á
einkum við, ef um kvikmyndun sviðsverka
er að ræða, því þar hefur höfundur upphaf-
lega lagt mun meiri áherslu á áhrifamátt hins
talaða orðs en gengur og gerist í kvikmynd-
um. Kvikmynd er m.ö.o. eðlilega fyrst og
fremst byggð upp á áhrifamætti myndarinn-
ar, ólíkt leikhúsi, þar sem hið talaða orð og
nálægð leikarans á sviði eru helstu tæki lista-
mannsins til að koma framangreindum hug-
hrifum til skila til áhorfenda.
í kvikmyndun sinni á sviðsverki Piel-
meiers hefur Jewison m.ö.o. ofmetið áhrifa-
mátt texta höfundar. Hann hefur því valið að
lýsa atburðarásinni einvörðungu með notk-
un hlutlægra mynda. Þ.e.a.s.: áhorfandinn
upplifir atburðarásina sem hreina þriðjuper-
sónufrásögn. Huglæg myndnotkun felur
hins vegar í sér, að myndavélinni er undir
vissum kringumstæðum komið fyrir í spor-
um einnar sögupersónunnar og áhorfendur
þannig þvingaðir til að upplifa viðkomandi
atburðarás út frá hennar sjónarmiði. Þetta
hefur m.ö.o. það í för með sér, að áhorfand-
inn hefur öðlast eins konar huglægan þátt-
tökurétt í viðkomandi atburðarás, og er því
knúinn til að taka afstöðu til hennar.
Ó.A.
34 HELGARPÓSTURINN