Helgarpósturinn - 23.10.1986, Blaðsíða 30

Helgarpósturinn - 23.10.1986, Blaðsíða 30
SKÁK Fimm drottningar á borði Ekki er ólíklegt að einhverjir lesenda kannist við mynd þá sem hér er sýnd. Þrjár hvítar drottning- ar og tvær svartar, það er mannval sem sjaldgæft er að sjá saman- komið á einu skákborði. En það er ekki síður leikjaröðin sem heiilar mann en taflstaðan sjálf, svo ótrú- leg sem hún er. Aljekín sýnir þessa stöðu í bók sinni „Bestu skákir mínar 1908-23" og segir hana úr skák er hann hafi teflt árið 1915 í Moskvu, og framhaldið hafi orðið á þessa leið: 24 Hh6!!I „A coup de repos" kallar Aljekín þennan leik og er það sannnefni. I þessu ofurveidi drottninga er val- inn ótrúlega hæglætislegur hróks- leikur sem að vísu hótar 25 Dd8 mát. Svartur getur varist því og hirt eina drottninguna, en verður þá mát: 24 .. .Bxe3 25 Dd8+ Kc5 26 Dfd6+ Kd4 27 D8f6+ Re5 28 Dfxe5 mát, (eða 26 Dxd5+ Kb6 (Kxd5 27 Dd6) 27 Dd8+ Kc5 28 Dfd6). Aljekín rekur sjálfur aðra leið sem byggist fallega á leppunum: 24 ... Dxfl 25 Db4+ Db5 (Kc7 26 Dg3+ og mátar) 26 Dd8+ Ka6 27 Da3 + Nú er komin fram staða sem er annarrar myndar virði: Hvítur mátar í öðrum leik: 27 . . . Da4 28 Da5+ Dxa5 29 Dxa5 mát. Hrókurinn gegnir mikilvægu hlutverki í þessum lokaþætti, hann leppar riddarann. Nú trúi ég ekki öðru en einhvern lesanda langi til að vita hvernig upphafsstaðan ótrúlega kom upp, en það er fljótrakið: 01 e4 e6 02 03 Rc3 Rf6 04 05 e5 h6 06 07 fg7 Hg8 08 09 Dg4 Be7 10 11 gh4 cd4 12 13 h6 cb2 14 15 Ke2 Dxb2 16 17 hg8D+ Kd7 18 19 Kf3 Rc6 20 21 Df4+ Kb6 22 23 g8D blD d4 d5 Bg5 Bb4 ef6 hg5 h4 gh4 g3 c5 h5 dc3 Hbl Da5 + h7 Dxbl Dxf7 Dxc2+ Dgxe6+ Kc7 Dee3+ Bc5 og þá er staðan komin upp. Hún er svo furðuleg og vinningsleið Alje- kíns svo mögnuð, að ekki er að undra að hún hefur oft sést á prenti. En það er fleira kynlegt við þessa sögu. Skákin hefur oft verið birt sem skák Aljekíns við Grigor- íev, tefld í Moskvu 1915. Nú er Z.D. Grigoriev (1895—1938) ekki með öilu ókunnur, hann var mikill tafl- lokahöfundur og sérfræðingur í peðatafli, skákritstjóri Isvestja um skeið og skákmeistari Moskvu 1921 og 1924. Og hann tefldi kapp- skák við Aljekín 13. nóv. 1915 í Moskvu, þar sem byrjunin var hin sama og var í skákinni hér að of- an. En það komu ekki upp neinar fimm drottningar í þeirri skák — Aljekín hafði svart, og vann! Alje- kín segir reyndar ekki sjálfur að hann hafi haft hvítt, en menn hafa hiklaust dregið þá ályktun að það hafi verið heimsmeistarinn sem lék svo snilldarlega — og haft rétt fyrir sér á vissan hátt! Þessi skák virðist sem sé hugarfóstur Alje- kíns eins. Hann hefur legið yfir sinni skák við Grigoríev, velt fyrir sér möguleikum — og dottið niður á þessar ævintýralegu flækjur. Svo getur maður ímyndað sér að hann hafi sýnt kunningjum sínum: „Þetta gat komið upp í skák sem ég tefldi austur í Moskvu...“ Eftir því sem sagan var sögð oftar fékk hún á sig meiri blæ veruleika, og að lokum var þetta orðið að skák sem Aljekín hafði teflt í raun og veru. En hugarflug Aljekíns er jafn skemmtilegt fyrir því, þótt hann hafi ekki haft annan andstæðing en sjálfan sig þegar hann spann þennan enda. Hitt er svo öllu al- varlegra, að í bók sinni „Chess Curiosities", en við hana er stuðst hér að framan, bendir Tim Krabbé á varnarmöguleika fyrir svart sem Aljekín og öðrum hafði sést yfir (sjá upphafsmyndina): 24 Hh6 Bg4 + ! Það er ótrúlegt — og verður lík- lega að flokkast undir sefjun — að engum skyldi koma þessi leikur í hug fyrr. Krabbé rekur ýmsa möguleika og kemst að þeirri nið- urstöðu að hvítur eigi ekki vinn- ing, ef svartur leikur 24 ... Bg4+. Ég rek þær athuganir ekki, en hafi einhver lesandi orðið fyrir von- brigðum, má benda honum á að renna yfir skákina aftur og láta hvít leika 23 Bd3 í stað g8D. Þá gæti svartur gefist upp þegar í stað. En jafn flókin staða og kemur upp eftir 24 Hh6 verður seint könnuð til fullrar hlítar og vonandi hefur lesandanum þótt ómaksins virði að gægjast inn í flækjurnar, þótt glæsileg leið Aljekíns standist ekki. SPILAÞRAUT 4 6-5-4-3 ur kallar með áttunni. Vestur cpÁ-5-2 skiptir um lit og lætur spaða sjöið, ❖ G-10 sem kóngur suðurs tekur. Hvernig + D-G-7-3 er hernaðaráætlun okkar? ♦ Á-K ígrundanir V K-G-10-9-8-4 ❖ Á-D-7 4 6-4 Það eru möguleikar á að svína bæði í tígli og hjarta. Við megum meira að segja tapa einum slag í Sagnir: rauðu litunum. Vissulega er freist- V N A S andi að spila einu laufi enn, í þeirri 1 lauf pass 1 spaði 3 hjörtu von að það verði til þess að iosna pass 4 hjörtu pass pass við eitthvað af tapslögunum í tígli. pass Skapast einhver áhætta við slíka Útspil spilamennsku? Vestur lét út laufa kóng og aust- Lausn á bls. 10. LAUSN Á KROSSGÁTU fí ’ft • 1 . lo L • . 'fl • S • - U>l - 1 F o R /V|ö\R 1 P U R • 'fí V ft l uk • G a\l Z> U R • a\r\/ N £ L D u\R • r 0\l |/ R fí R R fí U 5 1/9 • A H D n /?l- / L r\ft\N \m /9| K ft Ð . R K\S |H • S l G R / F ft\H\• m /9|R /< G 1 5 T fí\'\Ú R l N u • ft • ft N R\R E A /V \F) • R 'O \R r\æ\f J L • R 'ft m /=> H • kw|/9 L. ‘ 1* b ■ rr\ N • \H\ft F L / • S u 6 ft\ • 16 • • fíi- L 'ft i • \R\ft\T T . N Æ T\U R G ft\ g\n • /3 'o \k P> R • H\o\R T U <5 U R • /? ft u N\/\R X L Xft r\ft T fi\t>\/\' R b m u R . • \m ft R1/9 • ÁI/9IT 1 |/V ft • l/v|. |S 'o L • N ft\L 6\ft S\T\U E Z-|A/|/ R\f)\K s /9 X A\N\S ft\ f l\i 0 <59^ 0 RVlTflR HRÓS KvEft/ t>ýr.i'-Ð FORN GRiSKi/K h/óÐFL. Botn F~/B LL— saFNfí . -f % DOLLft -r O SLOTfí LBRfftR. 'FlSTIZfíl 3>yR SKoRiU 3= T/)UT Tv/HL VON'DfíR STftrnp uR. 2B/NS SPOR ' BÖGSLfl urn Gjo Rt> ftELJfí Blt 'OL'/H/R HftR W i * ! , KEYftfí KvólD mESSft / / NNfíR 5 b/yFj,/ ‘öftNG UR ftUÐft -fWn o v i \ flf) A., -S£p VRRSL /£> SPPIR. nEYTnI > ll VERmnÚ Sj'ftVAF nrifí SÖ/3N Str/t^ 'flBÍT/R DjÖrf y HUNGR /n’F/L. HELT/ W SröfR rnftnr x /3 OÆ Snmsr- SHGNl R- STEFN uR TftLft * EINSÖH gs /,«e EFT/R. • OSTÖÐ uGna VEIK/N SunD 2.ems S'/NK K/EPU vE/SLfí ÖSKft Z>/ DE/lq Burs ZElKS KfíUNi VfíRLfí / : . H£y Bft&G/ V-iPPjm T/l. HÉfíBER dl - * SkjoTt HflS BuNV /-£> B/ETfl v/Ð í SffWR. EKR/ ÞESS/ STFFNfí ÖLIK/P yr/R BURRa mENR „ ../f - bv/ssfj SORcS fRETTft BToFA $L/6ft FÉLftú FLJÖT BLTJfl FLBNft ÉLV5N. NAGU A f/NS / L FRR/rt KofnR ftoRÐq L£/T LíLBT um \ 1 > Kfí STfW Holq £lV ST/EV/ 1 ■> 30 HELGARPÖSTURINN

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.