Helgarpósturinn - 18.12.1986, Qupperneq 2

URJONSBOK
Bréf til jólasveinsins
eftir Jón Örn Marinósson
Kæri jólasveinn.
Þakka þér kærlega fyrir góðgætið
sem þú laumaðir í skóinn minn í fyrri-
nótt. Það er svo sannarlega mikil til-
breyting í því fólgin að hafa eitthvað
sætt til þess að maula á meðan verið er
að einangra á manni grunnskólaskrokk-
inn áður en fjölskyldan staulast út í vetr-
arveðrið. Það fyrir utan er það vissulega
mikil huggun fyrir litla barnssál að fá
staðfestingu á því, þó ekki sé nema einu
sinni, að foreldrarnir segja stundum
satt. í hreinskilni sagt var ég farinn að
efast um að þú værir til og varð hálf
undrandi þegar mamma spurði mig í
fyrrakvöld hvort ég ætlaði ekki að setja
skóinn minn út í glugga. Þetta kom mér
þeim mun meira á óvart þar sem hún
hafði fyrr um kvöldið hent frá sér síð-
degisblaðinu og lýst yfir með harðn-
eskju í röddinni að hún væri hætt að
trúa nokkrum sköpuðum hlut; það væri
alveg sama hvað sagt væri og gert væri
á þessu Iandi, ekkert væri að marka.
Jafnvel sjálfstæðismenn væru farnir að
setja hjálparvana sjúklinga á ríkisjöt-
una; eins og það væri ekki löngu vitað
að kutarnir væru best brýndir á einka-
spítölum.
Er til nokkurs, mamma mín, að setja
skóinn út í glugga, spurði ég. Er yfirleitt
að marka þessar sögur um jólasveininn?
Eru þær ekki jafnmikil vitleysa og sög-
urnar hennar Gunnu frænku um Jón
andskota?
Mamma leit með gapandi munni upp
frá sjónvarpinu og mældi mig út með
augunum eins og ég væri einn af þess-
um hægrisinnuðu spítalasölumönnum í
þjóðfélaginu sem eru sífellt að ganga
fram af henni.
Hver hefur verið að reyna að koma
þessari vitleysu inn í höfuðið á þér? Auð-
vitað er jólasveinninn til. Hann er til
eins og pabbi þinn er til og eins og Stein-
grímur er til og eins og Sighvatur er til.
Hef ég nokkurn tímann sagt að þeir
væru ekki til á meðan þeir voru til?
Ég hugsaði mig vel um. Ég vildi svara
mömmu eins skynsamlega og mér væri
unnt og síst af öllu vera ósanngjarn.
Nei, þú hefur aldrei sagt að þeir væru
ekki til, svaraði ég loks, en ég held að þú
sért stundum ekki alveg viss.
Jæja, drengur minn, og hvers vegna
heldurðu það?
Ég heyrði þig spyrja hann pabba í
fyrrinótt, þegar þið voruð komin upp í
rúm, hvort hann væri ekki til. Þú hefur
þá ekki verið alveg örugg.
Ég átti ekki við það, elsku litla og sak-
lausa hjartað mitt, svaraði mamma og
klappaði mér á kollinn. Mér dettur ekki
í hug að halda að hann pabbi þinn sé
ekki til þó að ég taki svona til orða. Við
vitum bæði að pabbi þinn er til þó að
hafi ekki borið meira á honum að und-
anförnu en gömlum yfirlýsingum fjár-
málaráðherra um hallalaus fjárlög. Og
settu nú skóinn þinn út í glugga, áður en
þú ferð að sofa, og vittu bara hvort ég
segi þér ekki satt.
Ég valdi stóra kuldastígvélið, opnaði
gluggann upp á gátt svo að söng og
hvein í herberginu og bað þess í hugan-
um að mamma yrði sér ekki til skamm-
ar. Mér líður alltaf illa innvortis þegar ég
stend fullorðna fólkið að því að gera eitt-
hvað sem það á ekki að gera.
En, guði sé lof, kæri jólasveinn, þú
komst. Þú ert til eins og mamma sagði
og meira en það; þú varst svo hugul-
samur að loka glugganum fyrir mig eftir
að þú hafðir sett nammi í stígvélið. Ég
hljóp strax inn til mömmu og sagði að
þú hefðir komið og bætti við að mér
þætti leiðinlegt að ég skyldi ekki hafa
trúað henni kvöldið áður. Mamma sagði
að það væri allt í lagi. Það væri bara
heilbrigt hjá börnum að velta því fyrir
sér hvort allt væri satt, sem hinir full-
orðnu segja. Og ekki að undra þó að þau
væru jafnvel hikandi stundum að trúa
móður sinni eins og allt væri í pottinn
búið í þessu þjóðfélagi þar sem sjaldnast
væri hægt að treysta á nokkurn skapað-
an hlut; í landi þar sem allt væri fullt af
grjóti og ekki væri einu sinni hægt að
reka steinullarverksmiðju með hagnaði.
Hún sagði líka að ég skyldi skrifa þér
bréf, og það er einmitt það sem ég er að
gera núna.
Pabbi varð svolítið kyndugur á svip-
inn i morgun, þegar ég sagði honum að
ég ætlaði að skrifa bréf til jólasveinsins.
Hann leit á mömmu og spurði hvað það
ætti að þýða að vera að ala á einhverri
vitleysu í börnum; nóg hefðu foreldrar
að glíma við, afsiðandi popp og gervi-
heim í vídeómyndum, þó að þeir tækju
ekki upp á því sjálfir að skrökva. Það
væri enginn jólasveinn til.
Ég tók þetta ekki alvarlega hjá pabba.
Hann segir stundum ýmislegt sem hann
meinar ekki. Hann er nefnilega þing-
maður og alltaf að vasast í stjórnmálum
og með annarra manna peninga og svo-
leiðis menn geta barasta ekki alltaf sagt
það sem þeir meina. Þeir verða annað-
hvort að segja það, sem þeir meina ekki,
eða segja ekki neitt og stundum neyðast
þeir til að segja eitthvað af því að þannig
stendur á. Um daginn til dæmis, þegar
pabbi tapaði í prófkjörinu fyrir manni
sem hann kallaði alltaf heima hjá okkur
Jón andskota, hélt ég að hann ætlaði að
leggja okkar indælu einkaveröld í rúst. Þú
hefðir átt að sjá hann pabba. Andlitið á
honum var allt rautt nema undir augun-
um, þar sem bláu baugarnir voru eftir
talninganóttina, og hann stikaði um
stofuna fram og til baka og strengdi þess
heit í hverju skrefi að hann skyldi drepa
þennan Jón andskota. Þegar hann rak
hnéð á hornið á sóffaborðinu og felldi
um koll vasann hennar mömmu, lét
hann sér ekki einu sinni nægja að segj-
ast ætla að drepa þennan Jón andskota
heldur ætlaði hann að kála öllu þessu
djöfuls hyski. Ég var svo hræddur við
pabba að ég þorði ekki einu sinni að
benda honum vinsamlega á að maður á
ekki að bölva. Mamma var líka hrædd
við hann; hún tíndi upp brotin af vasan-
um án þess að minnast á það einu ein-
asta orði, eins og hún gerir alltaf þegar
ég brýt eitthvað fyrir henni, að sér væri
allri lokið.
Vertu bara feginn, sagði hún við
pabba.
Það er allt og sumt, sem þú getur sagt,
hrópaði pabbi svo hátt að hann missti
röddina og ég tapaði af kynningu á öðru
sæti á vinsældalistanum. Vertu bara feg-
inn! Ég á bara að vera feginn að missa
þingsæti undir rassinn á þessum Jóni
andskota, að láta þetta pakk níðast á
manni með svikum og undirferli.
Ég þurfti ekki að horfa nema einu
sinni framan í pabba til þess að vera viss
um að hann meinti hvert orð af því sem
hann sagði. Og þess vegna varð ég svo
hissa, þegar ég heyrði pabba stama út úr
sér alveg að drepast af taugaveiklun í
sjónvarpsfréttum um kvöldið að hann
óskaði Jóni Hallgrímssyni innilega til
JÓN ÓSKAR
hamingju með verðskuldaðan sigur eftir
drengilega prófkjörsbaráttu. Og pabbi
hafði greinilega velt því fyrir sér, sem
mamma benti honum á, því að hann
sagði við fréttamanninn að hann væri
feginn að geta séð fram á að losna af
þingi og fá tækifæri til að sinna öðrum
störfum.
Pabbi, sem var orðinn miklu betri í
skapinu, spurði okkur mömmu eftir
fréttirnar hvort hann hefði ekki verið
fínn í sjónvarpinu. Við sögðum auðvitað
að hann hefði verið fínn þó að við hefð-
um bæði verið kófsveitt af ótta um að
hann færi ósjálfrátt að bora í nefið á sér
af taugaveiklun. En ég get ekki neitað
því að ég botnaði ekki til fulls í svo
snöggum umskiptum sem virtust hafa
orðið á afstöðu pabba til prófkjörsins.
Er þessi Jón Hallgrímsson, spurði ég
hikandi, sami maðurinn og sá sem þú
kallar alltaf Jón andskota?
Pabbi var að fá sér sopa af brúna
drykknum úr glæru flöskunni, sem
kemur honum ævinlega í gott skap, og
ég virtist hafa sagt eitthvað, sem ég átti
ekki að segja, því pabba svelgdist svo á
að hann blánaði í framan og var í nokk-
ur andartök — eins gullinhærður og
hann er — í sænsku fánalitunum.
Eftir að mamma hafði sprottið með
skelfingarsvip upp úr stólnum sínum,
tekið glasið úr höndinni á pabba og
slegið flötum lófa nokkrum sinnum á
bakið á honum, ræskti hann sig, leit á
mig alvarlegum augum og sagði: Fyrst
þú spyrð mig svona í einlægni, drengur-
inn minn, skal ég svara þér í einlægni.
Jón Hallgrímsson er Jón andskoti. En þú
mátt ekki segja það nokkrum manni.
Þú óskaðir honum til hamingju,
pabbi. Ertu hættur við að drepa hann
eins og þú sagðist ætla að gera?
Ég ætlaði aldrei að drepa hann. Held-
urðu virkilega að ég geti drepið nokk-
urn mann? Ég sagði bara sisona í
morgun af því að ég var svo reiður og þá
segir maður stundum hluti sem maður
meinar ekki.
Og varstu þá að meina það í sjónvarp-
inu að þú óskaðir Jóni andskota til ham-
ingju með að hafa látið þig missa þing-
sæti undir rassinn á honum?
Maður getur ekki alltaf sagt það sem
maður meinar, sonur minn, og ég varð
að segja eitthvað í sjónvarpinu. Það situr
enginn í sjónvarpi og segir ekki neitt
nema fjármálaráðherra þegar hann
svarar gagnrýni.
Þarna sérðu, kæri jólasveinn, að það
er ekki alltaf að marka það sem hann
pabbi minn segir og þess vegna skaltu
ekki taka nærri þér þó að hann segi að
jólasveinar séu ekki til fremur en góðar
hliðar á Jóni andskota og hafi neitað í
morgun að fara með þetta bréf í póst. Ég
heyrði mömmu segja einu sinni við
Gunnu frænku að pabbi ætti svo bágt
með að segja öðrum það sem honum
lægi á hjarta. Og kannski skammast
hann sín fyrir að viðurkenna að hann trúi
á jólasveina. Ég held hann ætti bara að
viðurkenna það. Kannski hefur hann
tapað fyrir Jóni andskota í prófkjörinu
af því að fólk hélt að hann tryði ekki á
jólsveina. Mér dettur ekki í hug að trúa
pabba þegar hann segir að það séu ekki
til jólasveinar. Hann segir stundum hluti
sem eru svo fáránlegir að enginn heil-
vita maður mundi trúa honum. Eins og
þarna um nóttina, þegar mamma spurði
hann hvort hann væri til. Hverju held-
urðu að hann hafi svarað? Hann sagði
nei. Hefurðu nokkurn tíma heyrt aðra
eins fjarstæðu? Hann lá uppi í rúminu
við hliðina á mömmu, í fullu fjöri eins og
ég og hún, og sagðist ekki vera til. Ég
var alveg hissa á mömmu að hún skyldi
ekki skamma hann fyrir að vera að
skrökva svona. Hún lét duga að segja:
Ósköp ertu þungur þessa dagana, góði
minn.
Já, kæri jólasveinn, ég held að það sé
alveg rétt hjá mömmu. Pabbi er ósköp
þungur síðan hann tapaði prófkjörinu
fyrir Jóni andskota. Það er eins og hann
hlakki ekkert til jólanna. Pabbi fær þó
lengra jólafrí en Jón andskoti af því
hann er ennþá þingmaður. Mamma
segir að það fari alltaf í taugarnar á
pabba þessi hamagangur við að af-
greiða fjárlögin, en ég held að pabbi sé
ekki miður sín vegna þess. Honum
finnst bara virkilega leiðinlegt að hafa
tapað í prófkjörinu og hafa í ofanálag
orðið að segja annað en hann meinti í
sjónvarpinu.
Og þá er ég kominn að megintilgang-
inum með því að skrifa þér þetta bréf,
fyrir utan það auðvitað að þakka þér
fyrir að setja sælgæti í stígvélið mitt.
Heldurðu ekki, kæri jólasveinn, að þú
gætir glatt hann pabba með því að setja
eitthvað í skóinn hans núna einhverja
nóttina fyrir jólin? Ég veit að það er til-
gangslaust að biðja hann að setja skóinn
sinn út í glugga (hann setur aldrei skóna
sína þar sem þeir eiga að vera, segir
mamma), en ég ætla að reyna að ná í
einhvern af skónum hans í kvöld og
lauma honum út í gluggakistuna á
svefnherberginu þeirra pabba og
mömmu. Verst þykir mér að ég veit ekki
nákvæmlega hvaða skó ég á að taka.
Pabbi á nefnilega fjölmörg pör af skóm
sem hann kallar ýmsum nöfnum. Hann
á til dæmis neðrideildar skó sem hann
notar alltaf á þingfundum og eru með
svitagötum og góðu plássi fyrir tærnar.
Kosningabaráttuskórnir eru úr hrá-
skinni og þarf aldrei að bursta þá, þola
hvað sem er, segir pabbi. Og svo á hann
skó, sem hann kallar ráðherraskó og eru
ofsalega fínir og hann smyglaði í gegn-
um græna hliðið fyrir mörgum árum og
tímir aldrei að nota; segist ætla að fara
í þá þegar hann verði ráðherra. Nú er út-
séð um það í bili svo að mér ætti kannski
að vera óhætt að taka annan af ráðherra-
skónum og lauma honum út í gluggakistu.
Ég skal muna eftir að skilja gluggann eftir
opinn og settu bara eins mikið og þú
tímir af sælgæti í skóinn. Ég er viss um
að pabbi verður bæði hissa og glaður
þegar hann vaknar og kemst að raun
um að það eru til jólasveinar; og ekki
bara það heldur líka hitt að það var ekki
eintóm vitleysa að spandéra stórfé í ráð-
herraskóna eins og ég heyrði hann segja
við mömmu einu sinni.
Nú bið ég þig að muna eftir þessu fyrir
mig, elsku besti jólasveinn. Og um leið
og ég slæ botninn í þetta bréf óska ég
þér gleðilegra jóla og þakka þér fyrir,
besti vinur, að vera til — eins og pabbi
er oftast nær þegar mamma spyr hann.
Kær kveðja.
Þinn Siggi
ps.
Þú mættir svo sem líta einmg við hjá
Jóni andskota. Það er í anda jólanna að
setja eitthvað í skóinn hjá honum líka.
Sami.
2 HELGARPÓSTURINN